۲۱-۱۷

عوامل کارکردی

۴

۲۵-۲۲

ریزش

۵

شایان ذکر است بیشتر پرسشنامه ها با بهره گرفتن از Google Forms به صورت اینترنتی بین پاسخ دهندگان توزیع و پاسخ آن ها جمع آوری شده است.
۳-۸- روایی و پایایی پرسشنامه
۳-۸-۱- روایی
مفهوم اعتبار (روایی) به این سوال پاسخ می دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می سنجد. بودن آگاهی از اعتبار ابزار اندازه گیری نمی توان به دقت داده های حاصل از آن اطمینان داشت. لذا روایی اصطلاحی است که به هدفی که آزمون برای تحقق بخشیدن به آن درست شده است اشاره می کند.

ابزار اندازه گیری ممکن است برای اندازه گیری یک خصیصه ویژه دارای اعتبار باشد، در حالی که برای سنجش همان خصیصه برروی جامعه دیگرازهیچ گونه اعتباری برخوردارنباشد(دانایی فرد و آذر، ۱۳۸۷).
روش های متعددی برای تعیین روایی آزمون مورد استفاده قرار می گیرد که مهمترین آن ها عبارتند از روش منطقی (ظاهری و محتوایی)، روایی وابسته به معیار (روایی همزمان و روایی پیش بین) و روایی سازه (همگرا، واگرا و تحلیل عاملی).
در این پژوهش از روش روایی منطقی از نوع ظاهری (توسط اساتید راهنما، مشاور و سایر خبرگان در دسترس) استفاده شده است.
۳-۸-۲- پایایی
پایایى ابزار که از آن به اعتبار، دقت و اعتمادپذیرى نیز تعبیر مى‌شود، عبارت است از اینکه اگر یک وسیله اندازه‌گیرى که براى سنجش متغیری ساخته شده در شرایط مشابه در زمان یا مکان دیگر مورد استفاده قرار گیرد، نتایج مشابهى از آن حاصل شود. بعبارت دیگر، ابزار پایا یا معتبر ابزارى است که از خاصیت تکرارپذیرى و سنجش نتایج یکسان برخوردار باشد. بنابراین پایایی یک وسیله اندازه گیری عمدتا به دقت، اعتمادپذیری، ثبات یا تکرار پذیری نتایج آزمون اشاره می کند. روش های تعیین پایایی متنوع بوده و به روش های پایایی مصححان^[۲۹]، بازآزمایی^[۳۰]، فرم های هم ارز^[۳۱] و همسانی درونی^[۳۲] (روش های دو نیمه کردن^[۳۳]، کودر ریچاردسون^[۳۴] و ضریب آلفای کرونباخ^[۳۵] ) تقسیم بندی می شوند (مومنی، ۱۳۸۶).
در این پژوهش، روش تعیین پایایی ابزار جمع آوری داده ها ( با تاکید بر همسانی درونی ) ، روش ضریب آلفا نام دارد که به آن ضریب آلفای کرونباخ گفته می شود^[۳۶]. در این روش اجزا یا قسمت های آزمون برای سنجش ضریب پایایی آزمون بکار می روند. این روش در شرایطی که نمرات سوالات نه تنها برای گزینه های دو ارزشی صفر و یک، بلکه برای گزینه های چند ارزشی (مانند طیف پنج گزینه ای لیکرت) نیز قابل استفاده بوده (مومنی، ۱۳۸۶)، و روشی است که در اغلب تحقیقات مورد استفاده قرار می گیرد
(پترسون^[۳۷]، ۱۹۹۴: ۳۹۱-۳۸۱).
وضعیت پایایی بخش های مختلف پرسشنامه در جدول زیر ارائه شده است:
جدول ۳-۲- پایایی بخش های مختلف پرسشنامه

آلفای کرونباخ

متغییرها

ردیف

۰٫۹۴۹

عوامل اقتصادی

۱

۰٫۹۰۹

عوامل اطلاعاتی

۲

۰٫۹۲۶

عوامل احساسی

۳

۰٫۸۷۵

عوامل کارکردی

۴

• این طبقه ­بندی زمانی، کودکان یا نوجوانان با اختلال­های اسکیزوفرنی، اختلال­های عاطفی، اختلال اضطرابی، دیگر اختلال­های پایدار رفتار و یا سازگاری را در بر می­گیرد که آنها بر عملکرد تحصیلی، تاثیر نامطلوبی می­گذارند (کاوال و همکاران^[۳۳]، ۲۰۰۴)

۲-۱-۲- طبقه بندی مشکلات رفتاری– عاطفی
برخی از سامانه­های طبقه ­بندی این افراد بر اساس طبقه ­های آماری و به وسیله­ روش­های بسیار پیچیده­ آماری توصیف می شوند. سایر سامانه­های طبقه ­بندی جهت­گیری بالینی دارند و بر اساس تجربه‌های پزشکان و دیگر دانشمندان علوم اجتماعی که به طور مستقیم با کودکان، نوجوانان و بزرگسالان با اختلال­های رفتاری کار می­ کنند، تدوین شده ­اند. برخی از سامانه­های طبقه ­بندی می­توانند بر اساس شدت اختلال به ما کمک کنند (هاردمن و همکاران^[۳۴]، ۲۰۰۲؛ ترجمه علیزاده و همکاران، ۱۳۸۸).
۲-۱-۲-۱- طبقه بندی بر اساس روش­های آماری
وون ایسر، کوای و لاو^[۳۵] (۱۹۸۰) با بهره گرفتن از روش­شناسی مشابهی چهار طبقه مجزّا از مشکلات رفتاری را در کودکان شناسایی کرده ­اند:
۱٫اختلال سلوک^[۳۶]: که دربردارنده­ی ویژگی­هایی همچون پرخاشگری آشکار، هم کلامی و هم جسمانی، آزارش‌گری، منفی­گرایی، مسئولیت­ناپذیری، نافرمانی در برابر قدرت که همگی در حیطه­ی گونه­­های رفتاری مدرسه و دیگر نهادهای اجتماعی قرار دارند.

• اضطراب–گوشه­گیری^[۳۷]که به شکل قابل ملاحظه­ای در مقابل اختلال­های سلوک قرار می­گیرد و شامل فزون­اضطرابی،گوشه­گیری ­اجتماعی، دوری­گزینی، خجالتی­بودن، رفتارهای دیگری که نشانگر نوعی عقب‌نشینی از محیط به جای پاسخ خصمانه به آن است.

• نارسشی^[۳۸]که ویژگی آن دل مشغولی، دامنه­ توجه کوتاه، انفعالی بودن، رویایی، تنبلی و سایر رفتارهایی که با سطح رشدی مطابقت ندارند.

• پرخاشگری اجتماعی^[۳۹]که مشخصه­ی اصلی آن فعالیت درگروههای تبه­کار، سرقت­های مشارکتی، ولگردی و نشانه­ های دیگر، مشارکت در گروه های بزهکاری است (شکوهی یکتا و پرند، ۱۳۸۴).

۲-۱-۲-۲- نظام طبقه ­بندی روان­پزشکی

• اختلال اضطرابی: افراد با اختلال­های اضطرابی معمولاً افکار یا نگرانی­های تکراری و ناگهانی دارند. آنها ممکن است از موقعیت­های اضطراب­آور پرهیز کنند. همچنین ممکن است علائم جسمی مانند عرق کردن، لرزش، سرگیجه و ضربان قلب را بروز دهند.

• اختلال خوردن^[۴۰]: اختلال خوردن عادات غیرطبیعی خوردن است که می ­تواند سلامتی یا حتی زندگی را تهدید ­کند و شامل بی­اشتهایی عصبی، پراشتهایی عصبی و شرابخواری افراطی می­باشد. افراد مبتلا به اختلال خوردن به صورت افراطی در مورد خوردن نگران هستند (انجمن روان­شناسی آمریکا^[۴۱]، ۲۰۱۴).

• اختلال­های دفع^[۴۲]: به ادرار کردن و مدفوع کردن در کودکان بزرگسال­تر مربوط می­ شود. این کودکان در بعد از ۴ یا ۵ سالگی هنوز در کنترل مدفوع و ادرار مشکل دارند و این وضعیت به اختلال جسمانی مربوط نمی­ شود (انجمن روان­پزشکی آمریکا، ۲۰۰۰).

• اختلال­های رشدی فراگیر^[۴۳]: کودکان با اختلال­های رشدی فراگیر، نارسایی­های شدید و فراگیری در حوزه‌های متفاوت رشد نشان می­ دهند.این نارسایی­ها ممکن است شامل مشکلات قابل توجهی در مورد ایجاد ارتباط با والدین، همشیران و دیگران، مهارت­ های ارتباطی بسیار ضعیف، رفتارهای غیرعادی مشهود در وضعیت بدنی، حالت و چهره بشود.

• اختلال­های نارسایی توجه و رفتار آزارشی: کودکان با این اختلال­ها در پاسخ مناسب به تکالیف درسی و اجتماعی و همین طورکنترل سطح فعالیت جسمانی مشکل دارند. بسیار به دیگر افراد یا حیوان­ها صدمه می­زنند و اغلب به رفتارهایی مبادرت می­ورزند که به اموال دیگران خسارت می­زنند. آنها مرتب در فعالیت­های دزدی و فریب­کاری شرکت می­ کنند و قوانین و قراردادهای اجتماعی را زیر پا می­گذارند.

• اختلال­های اندام جست^[۴۴](تیک): این اختلال­ها شامل حرکت­ها یا صداسازی­های قالبی است که غیرارادی، سریع و بازگشتی است که ممکن است به شکل چشمک زدن، حرکت صورت، فین فین کردن، و خرخر کردن باشد.

• سایر اختلال­های شیرخوارگی، کودکی یا نوجوانی: منظور اختلال­هایی هستند که به راحتی در طبقه ­های دیگر کتاب راهنمای تشخیصی و آماری–­چاپ چهارم جای نمی­گیرند (گنجی، ۱۳۹۲).

۲-۱-۳- ویژگی­های دانش ­آموزان با مشکلات رفتاری-عاطفی
کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری یا هیجانی، در درجه اول توسط رفتارهایی که به طور قابل توجهی فراتر از هنجارهای فرهنگی و گروه سنی در دو بعد اتفاق می­افتد، شناخته می­شوند.
۱- برون­نمود (پرخاشگری) و ۲- درون­نمود (اضطراب و انزوای اجتماعی). در هر دو صورت الگوی رفتار غیرطبیعی اثرات سوء بر دستاورد تحصیلی و روابط اجتماعی کودک دارد.
۲-۱-۳-۱- رفتارهای برون نمود
رایج­ترین الگوی رفتار کودکان با اختلالات رفتاری-عاطفی رفتار ضداجتماعی یا برون­­نمود است. در کلاس درس کودکان مبتلا به رفتارهای برون­نمود به طور مکرر رفتارهای زیر را انجام می‌دهند (واکر^[۴۵]، ۱۹۹۷). ۱- خارج شدن از صندلی خود ۲- دادزدن، صحبت کردن و فحش دادن ۳- ایجاد مزاحمت برای همکلاسی­ها، ضربه زدن، بی­توجهی به معلم، شکایت کردن، دروغگویی، از بین بردن اموال و غیره. همه بچه­ها گاهی اوقات گریه می­ کنند، کار دیگران را مختل می­ کنند و قادر به پیروی از درخواست والدین و معلمان نیستند؛ اما کودکان مبتلا به اختلالات هیجانی-رفتاری رفتارهای مذکور را به طور مکرر انجام می­ دهند. پرخاشگری به صورت سوءاستفاده­های کلامی به سمت بزرگسالان و کودکان دیگر، حملات فیزیکی به سمت دیگران و تخریب اتفاق می­افتد. این کودکان به نظر می­رسد که مدام با اطرافیانشان درگیر هستند. بنابراین در پیداکردن دوست و حفظ روابط دوستی ناتوان هستند. بسیاری بر این باورند که اکثر کودکانی که الگوهای رفتاری منحرف نشان می­ دهند، با گذشت زمان عملکردشان مانند بزرگسالان طبیعی خواهد بود. اگرچه این نتیجه خوش­بینانه برای برخی کودکان که رفتارهای انزواطلبانه، ترس و اختلال گفتار نشان می­ دهند، درست است (راتر^[۴۶]، ۱۹۷۶)، تحقیقات نشان می­دهد برای کودکانی که دارای الگوهای رفتاری پرخاشگری، رفتار ضداجتماعی و رفتارهای بزهکارانه هستند درست نمی ­باشد (مونتاگو^[۴۷]، ۲۰۱۱). رفتار اولیه در رشد کودک بهترین پیش‌بینی کننده بزهکاری در نوجوانی است. کودکانی که با سابقه رفتار پرخاشگرانه وارد نوجوانی می­شوند، مبتلا به سوء مصرف مواد، ترک تحصیل و مرگ در جوانی خواهند شد (واکر و همکاران^[۴۸]، ۲۰۰۵).

۲-۱-۳-۲- رفتارهای درون­نمود
بعضی از کودکان با اختلالات رفتاری و عاطفی هر رفتاری هر رفتاری به جز پرخاشگری را از خود بروز می­ دهند و مشکل اصلی آنها تعامل اجتماعی کم با دیگران است که به آنها گفته می‌شود رفتارهای درون­نمود دارند. اگرچه این کودکان به طور مداوم و مکرر ناپخته و منزوی عمل می­ کنند و رفتارهای ضداجتماعی نشان نمی­دهند، ولی رفتارشان یک مانع جدی برای رشدشان ایجاد می­ کند. این کودکان به ندرت با همسن و سالان­شان بازی می­ کنند. آنها فاقد مهارت­ های اجتماعی مورد نیاز برای پیداکردن دوست و سرگرمی هستند و اغلب در رویا و توهمات به سر می­برند، ترس­های شدید و بدون دلیل دارند، اغلب از بیمار بودن شکایت می‌کنند و در حملات عمیق افسردگی به سر می­برند (کینگ و همکاران^[۴۹]، ۲۰۰۵). بدیهی است که چنین رفتارهایی شانس یک کودک را برای شرکت در یادگیری و فعالیت­های مدرسه، اوقات فراغت و تفریح محدود می­ کند. از آنجا که کودکان با ویژگی­های رفتار درون­نمود از جمله برخی از انواع اختلالات خلقی و اضطرابی را نشان می­ دهند، ممکن است نسبت به رفتار ضداجتماعی، کمتر مختل­کننده کلاس درس باشد، بنابراین آنها کمتر شناسایی می­شوند. خوشبختانه کودکان ناپخته و گوشه­گیر با درجه خفیف تا متوسط، از داشتن متخصصان و معلمان شایسته برای رشد و توسعه خود بهره­مند هستند. مهارت­ های اجتماعی و خودتصمیم­گیری که کودک نیاز به یادگیری دارد، باید به دقت مورد هدف قرار گیرد و به طور منظم فرصتهایی برای تقویت این رفتارها که اغلب موفقیت­آمیز هستد، سازماندهی شود (موریس و مارچ^[۵۰]، ۲۰۰۴).
با این حال این یک اشتباه بزرگ است، اعتقاد به اینکه کودکان مبتلا به اختلالات خلقی که در ابتدا با رفتارهای درون­نمود مشخص می­شوند، فقط مشکلات ملایم و موقت دارند. اضطراب شدید و اختلالات خلق و خوی که برخی از کودکان تجربه می­ کنند، نه تنها باعث اختلال فراگیر در عملکرد تحصیلی­شان می­ شود، بلکه موجودیت­شان نیز تهدید می­ شود. در واقع بدون شناسایی و درمان موثر، اختلالات عاطفی شدید برخی از کودکان می ­تواند می ­تواند منجر به آسیب­رسانی به خود یا حتی مرگ در اثر گرسنگی و سوء مصرف مواد شود (اسپیریتو و اورهولسر^[۵۱]، ۲۰۰۳).
۲-۱-۳-۳- پیشرفت تحصیلی
اغلب دانش ­آموزان با اختلالات رفتاری-عاطفی یک یا چندسال زیر سطح کلاسی عمل می­ کنند. مطالعات پیشرفت تحصیلی این دانش ­آموزان، نتایج نگران­کننده­ زیر را گزارش کرده ­اند (بنر و همکاران^[۵۲]، ۲۰۱۰):

• دو سوم آنها آزمون­های ورود به سطوح کلاسی بالاتر را با موفقیت بگذرانند. آنها با احتمال بیشتری نسبت به دانش ­آموزان بدون اختلالات رفتاری نمره ­های پایین کلاس را دریافت می‌کنند. پیشرفت کم باعث می­ شود در کلاس به عنوان دانش ­آموزان بزرگتر، به دیده تحقیر به آنها نگریسته شود. آنها بالاترین میزا غیبت، نسبت به گروه های دیگر دانش ­آموزان را دارند. شصت درصد آنها در مقطع دبیرستان ترک تحصیل می­ کنند.

همبستگی قوی بین مشکلات رفتاری و پیشرفت تحصیلی کم وجو دارد. رفتار مخل و مبارزه­جو آموزش را مختل می­ کند و شرکت در فعالیتهای کلاسی و تکمیل تکالیف را محدود می­ کند. نتیجه این عدم درگیری و شرکت در فعالیتهای درسی، شکست در یادگیری است. مشکل وقتی بیشتر می­ شود که دانش ­آموزان با اختلالات رفتاری-عاطفی آموزش­های بی اثر از معلمانی که از نقص مهارت­ های تحصیلی دانش ­آموز آگاه نیستند، را دریافت می­ کنند، بنابراین دانش ­آموز ناکام می­ شود که این منجر به بدرفتاری در قالب اجتناب و گریز میشود و به نوخود باعث افت و عقب­ماندگی تحصیلی در دانش ­آموزان می­ شود (پین و همکاران^[۵۳]، ۲۰۰۷). علاوه بر مشکلات یادگیری که به علت فزونی و کمبود رفتار ایجاد می­ شود، تعداد زیادی از این دانش‌آموزان نیز ناتوانی یادگیری و تاخیرات زبانی که باعث مشکلاتی در کسب مهارت­ های عملی می­ شود، دارند (نلسون و همکاران^[۵۴]، ۲۰۰۵).
۲-۱-۳-۴- هوش
این عقیده که کودکان و نوجوانان دارای اختلالات رفتاری-عاطفی تیزهوش هستند، غلط است. تحقیقات به وضوح نشان داده­اند که به طور متوسط حدود نود درصد این دانش ­آموزان در دامنه پایین توزیع هوش قرار دارند و تقریباً تعداد کمی در بالای توزیع طبیعی هوش قرار دارند. اکثر این دانش ­آموزان در مقایسه با توزیع طبیعی هوش، در دامنه دیرآموزان و عقب­ماندگان ذهنی خفیف قرار دارند (کافمن، ۲۰۰۱). همچنین متوسط توجه فعالانه دانش ­آموزان عادی به معلم و کار محول شده به او حدود ۸۵ درصد از زمان می­باشد. اما دانش ­آموزان با اختلالات رفتاری-عاطفی حدود شصت درصد یا کمتر از شصت درصد زمان روی انجام تکالیف می­مانند. این تفاوت در رفتار توجه به تکالیف تاثیر آشکاری بر یادگیری داشته باشد. گاهی اوقات رفتار مخرب و بی­توجهی به تکالیف به طور مکرر توسط توجه خود معلم ایجاد می­ شود که می ­تواند اثر ناخواسته بر تقویت رفتار ناخوشایند دانش ­آموز داشته باشد. آموزش دانش ­آموزان برای کسب توجه معلم، هنگامی که کاری را به اتمام رسانده­اند، یک استراتژی برای شکستن این الگو می‌باشد (رود و همکاران^[۵۵]، ۱۹۹۸).
۲-۱-۳-۵- بزهکاری نوجوان
بیش از یک-سوم دانش ­آموزان با اختلالات رفتاری-عاطفی در طول دوران مدرسه دستگیر می‌شوند. میزان بازداشت در طول سالهای دبیرستان به شدت افزایش می­یابد. این الگو منعکس می­ کند ۱- آسیب­های بیشتر نوجوانان از طرف جامعه به دلیل رفتار نامناسب­شان و ۲- این واقعیت که کودکان کمتر به دلیل ارتکاب اعمال نامناسب یکسانی که منجر به بازداشت نوجوانان می­ شود، دستگیر می­شوند؛ بنابراین مدارکی برای نشان دادن جرائم وجود ندارد؛ با این حال کودکان برای جرائم شدید بازداشت می­شوند. همچنین در حدود نیمی از نوجوانان بزهکار تکرار کننده جرائم می­باشند (دفتر دادگستری نوجوان و پیشگیری از بزهکاری^[۵۶]، ۲۰۰۹).
۲-۱-۴- ابعاد مشکلات رفتاری در پژوهش حاضر
۲-۱-۴-۱- اختلال اضطرابی
همه افراد در مواقعی احساس اضطراب می­ کنند. شرایط استرس ­زا مانند ملاقات شخص مهمی در وقت کم یا تعهدات مهم اجتماعی اغلب برای ما اضطراب­آور است. تجربه اضطراب خفیف ممکن است به افراد کمک کند تا در مواجه با شرایط تهدید کننده تمرکز کنند و هوشیار شوند. اما افرادی که ترس شدید دارند و نگرانی آنه فروکش نمی­کند، از اختلال اضطرابی رنج می­برند. فراوانی و شدت اضطراب می ­تواند عملکرد روزانه را مختل کند. خوشبختانه، اکثریت افراد مبتلا به اختلال اضطرابی با روان­درمانی موثر بهبود پیدا می­ کنند (انجمن روان­پزشکی آمریکا، ۲۰۱۰). اختلالات اضطرابی رایج­ترین اختلالات عاطفی هستند و بیش از ۲۵ میلیون آمریکایی به آن مبتلا هستند و شروع آن قبل از ده سالگی است. علائم اختلال شامل: ا- احساس وحشت و ترس فراوان ۲- افکار وسواسی غیر قابل کنترل ۳- افکار ناخوانده و دردناک ۴- کابوس­های تکرارشونده ۵- علائم فیزیکی مانند احساس ناراحتی معده، تنش عضلانی، تپش قلب، وحشت‌زدگی و غیره. اختلالات اضطرابی درمان نشده میتواند افراد را برای پرهیز از موقعیتی که علائم آنها را تشدید می­ کند، تحت فشار قرار دهد. افراد مبتلا به اختلال اضطرابی به احتمال زیاد از افسردگی رنج می­برند و برای رهایی از نشانه­ها، دارو و مواد مخدر دیگر استفاده می­ کنند (وایت و کریول^[۵۷]، ۲۰۱۴).
۲-۱-۴-۲- اختلال ارتباط اجتماعی
اختلال ارتباط اجتماعی^[۵۸]، اختلال کارکردی است و بر اساس مشکل در استفاده از ارتباط کلامی و غیر کلامی در بافت­های طبیعی که بر توسعه روابط اجتماعی و درک مباحثات اثر می­ گذارد و اینکه بر اساس توانایی­های کم در حوزه ­های ساختار کلمه و قواعد یا به طور کلی توانایی شناختی قابل توضیح نیست، تشخیص داده می­ شود. توانایی­های ارتباط اجتماعی پایین منجر به محدودیت­های عملکرد در ارتباط موثر، مشارکت اجتماعی، پیشرفت تحصیلی یا عملکرد شغلی به تنهایی یا ترکیبی از این عوامل می­ شود (فرانک^[۵۹]، ۲۰۱۳).
۲-۱-۴-۳- رفتار ضداجتماعی
رفتار ضداجتماعی^[۶۰] در درجه اول اینگونه تعرف شده است: ناتوانی در احترام گذاشتن به حقوق دیگران که منجر به نقض هنجارهای اجتماعی می­ شود و توسط انواع گوناگون اعمالی که می‌تواند کاملا جزیی تا شدید از قبیل تجاوز، سرقت، دزدی، تقلب، پرخاشگری جسمی و روانی، پرسه­زنی و قلدری باشد، مشخص می­ شود. همچنین می ­تواند یک مفهوم ساخته اجتماع، که در سراسر فرهنگ­ها متفاوت است، باشد (گایک و همکاران^[۶۱]، ۲۰۱۰). اگر چه برخی از اعمال ضد اجتماعی بی اهمیت و طبیعی یا رفتار مورد انتظار نوجوان باشد، اما یک نگرانی رو به رشدی در مورد رفتار ضداجتماعی نوجوانان در جامعه امروز وجود دارد. نوجوانانی که رفتارهای اجتماعی بی رحمانه بروز می­ دهند به احتمال بیشتری مشکلاتی نسبت به همسالان بدون رفتار ضداجتماعی مشکلاتی از قبیل اشتغال، روابط میان فردی و سوء مصرف مواد را، تجربه می­ کنند. رفتار ضداجتماعی در نوجوانی همچنین پیش ­بینی کننده جرم و جنایت در بزرگسالی که خود با مشکلات سلامت روان مرتبط است، می­باشد. نوجوانان با رفتار ضداجتماعی معمولا از جامعه طرد میشوند که منجر به بی تعهدی در آنها، استمرار مشکلات رفتاری و افزایش بار مالی جامعه می­ شود (کلمن و همکاران^[۶۲]، ۲۰۰۹).
۲-۱-۴-۴- درخودماندگی
درخودماندگی^[۶۳] با آسیب­های شدید در ارتباطات و تعاملات متقابل اجتماعی، رفتار و تخیل، همچنین علایق محدود و رفتارهای کلیشه­ای و تکراری، مشخص می­ شود. رفتارهای درخودماندگی در افراد با کم­توانی ذهنی شامل اجتناب از تماس چشمی، پاسخ­های حسی غیرمعمول، تاخیر در زبان، گفتار بی­قاعده و رفتارهای کلیشه­ای و تکراری می­باشد. مطالعات نشان داده­اند افراد مبتلا به کم­توانی ذهنی دارای رفتارهای درخودماندگی، نسبت به افراد کم‌توان ذهنی با رفتارهای درخودماندگی کمتر، اغلب نتایج رشدی ضعیف­تر، توانایی شناختی و رفتار سازشی پایین­تر و مشکلات رفتاری بیشتر دارند (هاتون و همکاران^[۶۴]، ۲۰۰۶).
۲-۱-۵- رویکردهای مشکلات رفتاری– عاطفی
رویکردهای مختلف مشکلات رفتاری-عاطفی را به شیوه ­های گوناگون تبیین می­ کنند که در ادامه به برخی از مهمترین رویکردها اشاره می­کنیم:
۲-۱-۵-۱- رویکرد زیستی

قابلیت تجزیه
قابلیت بازیافت
سهولت در بازشدن
۱-۱۳ ساختار کلی پایان نامه
همانطور که در شکل۱-۲ نشان داده شده است این پایان نامه از پنج فصل تشکیل شده است. در فصل اول، کلیات پژوهش شامل بیان مسئله، اهمیت و ضرورت پژوهش، اهداف پژوهش، فرضیه ها، نوع و روش پژوهش، شرح واژه ها و اصطلاح های بکار رفته و مدل مفهومی پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم بررسی ادبیات و پیشینه نظری موضوع بوده و به دنبال آن در فصل سوم روش تحقیق و جامعه آماری ارائه شده است. در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل داده ها و بررسی فرضیه های تحقیق پرداخته شده و نهایتا در فصل پنجم به نتایج ، یافته ها، برداشت های حاصل از تحلیل ها، دستاوردها و پیشنهادات تحقیقات آتی اختصاص یافته است.
شکل ۲-۱
فصل اول
کلیات پژوهش
فصل دوم
ادبیات و پیشینه نظری
فصل سوم
روش تحقیق
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات
ساختار کلی پایان نامه
فصل دوم:
ادبیات و پیشینه نظری
مقدمه
هر تحقیق و پژوهش علمی که انجام می شود بر پایه ها، ارکان و نتایج مطالعات و تحقیقات پیشین استوار است که هر پژوهشگر می بایست سعی کند مرتبط ترین دستاوردهای تحقیقات پژوهشگران قبلی را مورد شناسایی قرار دهد و دریابد که دیگران تا چه درجه ای مساله تحقیق مورد نظر او را بررسی کرده اند و به آن نزدیک شده اند؛ به عبارت دیگر چه ابعادی از مساله تحقیق، مورد پژوهش قرار گرفته و چه ابعادی بررسی نشده است .
مطالب این فصل حاوی چکیده ای است از کندوکاوی که نگارنده پیرامون موضوع پایان نامه و موضوع های مشابه در کتاب ها، مقالات و تحقیقات مطالعه کرده است. بی شک همه مطالبی که در خصوص این تحقیق و یا تحقیقات مشابه انجام گرفته است به دلیل کمبود زمان و عدم دسترسی، مورد بررسی قرار نگرفته اند ولی تا آنجا که برای محقق امکان داشته است سعی بر آن بوده که از مطالب به روز و مقالات اخیر در جهت افزایش غنای تحقیق استفاده شود.

مطالب این فصل شامل مباحثی در خصوص اهمیت بسته بندی، وظایف بسته بندی، اهداف بسته بندی و مسائلی است که تولیدکنندگان محصولات با آن درگیرند. همچنین در خصوص رفتار مصرف کننده و خرید ناگهانی مطالبی از محققین برجسته بازاریابی ارائه شده است.
۲-۱ پیشینه بسته بندی^[۱]
استفاده از پوشش ها و ظروف موجود در هر عصر از دوره های اولیه تمدن بشری تا دوره معاصر، برای حفظ و نگهداری کالاهای مصرفی و مایحتاج بشر و جابه جایی و حمل و نقل و فروش آن ها متداول بوده است. آمارى ۸۰۰۰ ساله از بسته بندى در دست است که به صورت ظروف ساخته شده از حصیر و همچنین ظروف گلى و لعابى زمخت در بین النهرین و مصر کاربرد داشته است. چینی‌ها از موفق‌ترین اقوام در بسته‌بندی کالاهای مصرفی مانند شیشه‌ها، آینه‌ها، پودرها و دیگر اقلام با ارزش بودند. همچنین بطری های شیشه ای با فاصله زمانی بیش از دو هزار سال قبل از میلاد مسیح در مصر باستان برای نگهداری برخی از کالاها رواج داشته و ظرفی حاوی پماد که نام سازنده پماد بر آن حک شده بود، به عنوان یکی از نمونه های کهن بسته بندی دارای برچسب از روم باستان کشف شده است. بسته‌های چوبی حاوی محصولات چینی گاهی اوقات در اروپا ارزشی بیش از مظروف خود می‌یافته است. در قرون شانزدهم و هفدهم، همگام با آغاز تحوّل در شیوه تولید در اروپا و با وجود ارتباط تجاری بین قاره جدید (آمریکا) و کشورهای موفق آن دوره، مانند اسپانیا، هلند، انگلیس و پرو، همچنین با کاربرد نیروی ماشین بخار به‌جای نیروی انسان (پس از انقلاب صنعتی) و بالاخره به‌دنبال تقاضاهای مهاجران اروپایی مقیم آمریکا، تحوّلات و تغییرات شگرفی در نوع بسته‌بندی کالاها ایجاد شده و بسته‌بندی‌های ترانزیت اهمیت یافتند. در قرن بیستم، پس ازجنگ جهانی دوم و همگام با گسترش فاصله شهرها، گرانی هزینه‌های حمل و نقل، دوری مسافت بین محل کار و محل زندگی و … سیستم توزیع کالاها تکامل یافت، فروشگاه‌های بزرگ، سوپر مارکت‌ها و سلف سرویس‌ها به‌جای فروشگاه‌های کوچک و منفرد قبلی ایجاد شد و توسعه یافت و مصرف‌کننده در میان دریایی از هزاران قلم کالا با بسته‌بندی‌های مختلف مواجه شد. (بلوریان تهرانی، ۱۳۷۸،۴۸)
همگام با پیشرفت های علمی و فنی جامعه بشری و پیشرفت تمدن و پیچیدگی آن از مواد اولیه متنوع برای ارائه کالا در بسته بندی های جدید و برآوردن نیازهای ویژه استفاده شد. افزون بر آن، تولید انبوه و افزایش رقابت در بازارهای ملی و بین المللی موجب شد نقش بسته بندی از ابزار حفظ و نگهداری محصول و حمل و نقل آن فراتر رود و نقش های دیگری برای بسته بندی شناخته شود.
بسته بندى به عنوان یک صنعت در دنیا معرفى و مطرح مى شود و براى آن انواع مختلفى بر مى شمارند: در بعضى موارد پس از مصرف محتواى اصلى کاربرد مجدد پیدا مى کند یا اینکه پس از مصرف، دور ریخته مى شود.
امروزه بسته بندى از نظر مواد اولیه (چوبى، مقوایى، کیسه اى، پلاستیکى)، از نظر محتوایى (میوه جات، لوازم خانگى)، از نظر تکنولوژى تولید (بسته بندى وکیوم، روکش ،پلى اتیلن…) از نظر مراحل تولید براى مصرف کننده ، از نظر حمل و نقل و از نظر حفاظت و ایمنی به انواع مختلفی تقسیم بندى مى شود.
بسیاری از بازاریابان، بسته‌بندی را همراه با عناصر دیگر بازاریابی (قیمت، کالا، مکان و تبلیغات پیشبردی) به عنوان پنجمین عنصر ترکیب عناصر بازاریابی می‌دانند. در هر حال، بازاریابان، با بسته‌بندی به‌عنوان رکنی از خط مشی کالا برخورد می­ کنند. (کاتلر، ۱۳۹۱، ۴۹۸)
۲- ۲ عوامل توسعه صنعت بسته بندی
تحول اساسی در صنعت بسته بندی پس از انقلاب صنعتی ایجاد شد، به طور کلی عواملی چون راحت طلبی مصرف کنندگان، شدت گرفتن رقابت بین شرکت ها، افزایش رشد تجارت بین المللی، تسهیل و توسعه در امر حمل و نقل، تدوین استانداردهای مواد غذایی، افزایش محل تولید تا مصرف، افزایش بخش بندی های بازار، اهمیت دادن افراد به بهداشت، افزایش اهمیت امنیت و اطمینان از سالم بودن مواد غذایی بر روند توسعه ی صنعت بسته بندی اثرات قابل توجهی گذاشته است. علاوه بر موارد ذکر شده در قرن اخیر به علت تغییر فرهنگی و سبک زندگی مردم، تمایل به خرید هفتگی، زمان کم برای تصمیم به خرید، گسترش شهرها ، اشتغال زنان و توسعه خرید سلف و رواج فروشگاه های بزرگ از عواملی هستند که می توان از آن به عنوان علت های رشد صنعت بسته بندی یاد کرد. (فیض و سلحشور، ۱۳۸۷)
۲-۳ اهمیت و ضرورت بسته بندی
در جامعه ارتباطاتی امروز هر عاملی که منجر به افزایش موفقیت در برقراری ارتباط باشد حائز اهمیت است.
در بررسی های صورت گرفته تخمین زده شده است که ۷۳ درصد از تصمیمات خرید، در نقطه فروش گرفته می شود و در این بین طراحی بسته بندی نقش کلیدی در نقطه فروش ایفا می کند، به طوری که از طرح بسته بندی با عنوان ” فروشنده در قفسه” نام برده شده است.(استیری، ۱۳۸۶، ۳۳ )
بر اساس تئوری کنایه مصرف کنندگان تمایل دارند تا از شاخص های بیرونی و غیر اساسی از جمله بسته بندی به عنوان شاخص های کیفیت محصول استفاده کنند. (Underwood, Burke and Klein, 2001 )
خصوصیات بسته بندی می تواند موید اصالت محصول باشد و تحت تاثیر خصوصیاتی است که بسته بندی، آن را منعکس می کند. (ابراهیمی، ۱۳۸۸) بسته‌بندی، شخصیت نام تجاری^[۲] را تقویت می‌کند و موجب ایجاد ارزش ویژه نام تجاری^[۳] می‌شود. برخی بسته‌بندی‌ها، به‌ویژه برای محصولات غذایی طوری طراحی می‌شوند که برای سبک زندگی و نگرانی‌های اجتماعی و بهداشتی مصرف‌کننده جذاب باشند. (VanHurley , 2007, 53 ).
چنانچه بسته بندی نشان گر کیفیت بالا باشد، مصرف کننده فرض می کند محصول هم، با کیفیت است. بر عکس، در صورتی که بسته بندی سمبل کیفیت پایین باشد، مصرف کننده این بی کیفیتی را به محصول نیز تعمیم می دهد.
. برندهای مختلف از دامنه وسیعی از خصایص بسته بندی نظیر رنگ، طرح، اشکال، نشانه و پیام ها استفاده می کنند که این امر سبب جذب و تقویت توجه مشتری می شود و به شناسایی محصول از طریق تصویر ارائه شده، کمک می نماید. با توجه به این نکته که تصمیم خرید برای محصولات فاسد شدنی به طور فزاینده ای در فروشگاه گرفته می شود، به منظور کاهش هزینه های تبلیغات برای ایجاد برند توسط انبوه رسانه ها، می توان تلاش ها را برای ترفیع فروش و ایجاد ارتباط، در نقطه فروش متمرکز نمود. به علاوه مدیران نیز به تدریج دریافته اند که بسته بندی قادر است بین محصولات نسبتا مشابه فاسد شدنی، تمایز و هویت ایجاد کند. به علاوه بر خلاف تبلیغات، بسته بندی یک ابزار ارتباطی بازاریابی است که به طور ذاتی قابل لمس است.(حسن زاده و خلیل،‌۱۳۹۱، ۷)
برخی بازاریابان از طراحی‌های مجدد و کوتاه‌مدت بسته‌بندی به‌عنوان ابزارهای بازاریابی استفاده می‌کنند. این بسته‌بندی‌ها، شامل تصاویری مثل ورزشکاران و شخصیت‌های سینمایی هستند. اگر چه این کار توسط برخی بازاریابان به‌عنوان یک عمل پُر ریسک شناخته شده، اما طراحی‌های مجدد و کوتاه‌مدتِ بسته‌بندی فرصتی را برای افزایش فروشِ کوتاه‌مدت و جذب مصرف‌کنندگان جدید فراهم می‌کند. محققان نشان داده‌اند که این عمل، وقتی موفق می‌شود که حداقل سالی ۴ بار بسته‌بندی به‌طور کوتاه‌مدت طراحی مجدد شود (VanHurley , 2007, 53 ).
از آن جهت که کالا برای رسیدن به مصرف کننده نهایی باید از مراحل مختلفی گذر کند نقش بسته بندی از اهمیت بسزایی برخوردار است. به اعتقاد راند، رفتار مصرف کننده در خرید و مصرف محصولات غذایی از سه جنبه قابل بررسی است که بسته بندی می بایست در هر سه مرحله همراه مصرف کننده بوده و نیازهای وی را بر طرف سازد. مراحل مورد نظر به هنگام خرید محصولات، در زمان انبار کردن محصولات و در زمان مصرف محصولات می باشند. (Rundh , 2005 )
۲-۴ مشکلات بسته بندی در ایران
ارزش صنعت بسته بندی در ایران در مقایسه با کشورهای دیگر، از وضعیت چندان مطلوبی برخوردار نیست .بررسی آمارهای موجود در صنعت بسته بندی و مقایسه آن با کشورهای دیگر نشان می دهد که سهم ایران در صنعت جهانی بسته بندی بسیار ناچیز است. پائین بودن جایگاه ایران در صنعت بسته بندی و نبود چشم انداز روشنی از رشد این صنعت می تواند تبعات منفی برای اقتصاد کشور به دنبال داشته باشد. صنعت بسته بندی به عنوان توانمندساز بخش های اقتصادی عمل می کند و در نتیجه ضعف در این صنعت می تواند آسیب های جدی به سایر بخش های اقتصادی وارد سازد. این ضعف در نهایت باعث ضعف شرکت های ایرانی در بازارهای صادراتی و بازارهای داخلی شده و مزیت رقابتی چندانی نخواهند داشت. مشکلات صنعت بسته بندی در ایران را می توان به صورت ذیل مطرح کرد:
فقدان فرهنگ و باور جامعه نسبت به بسته بندی
کمبود دانش بسته بندی در صنایع
کمبود امکانات بسته بندی و واحد ها و کارخانه جات بسته بندی و استفاده غیر بهینه از امکانات موجود در کشور
استفاده از مواد نامرغوب در تولید بسته ها
عدم رعایت استاندارد های بسته بندی و فقدان استقرار استاندارد
کمبود امکانات چاپ روی بسته ها یا محدودیت های فرهنگی جهت چاپ
در حال توسعه بودن ایران و شناخته شدن به عنوان فروش فله ای
هزینه های بالای بسته بندی در ایران( تقریبا ۳۵% بهای فروش)
ماشین های بسته بندی قدیمی

• خود برانگیختگی بالایی دارند.

• در مشاغل فروشندگی موفق تر هستند.

• می توانند رفتار دیگران را تحت تأثیر قرار دهند.

• هیجانات منفی مانند خشم، ترس و ناکامی را کنترل و جهت مثبت به آن می دهند.

• تفاوت های فردی دیگران را به خوبی تحمل می کنند.

هوش هیجانی به وسیله ی بهبود مهارت های هیجانی قابل رشد و توسعه است. بررسی نشان می دهد کودکان یا حتی نوه ها می توانند ویژگی های هیجانی خاص را از والدین به ارث ببرند. به عبارتی هوش هیجانی ارثی است.البته این نظریه کاملاً صحیح نمی باشد چون میزان سطح هوشی هیجانی در هنگام تولد ثابت نیست و هیچ گونه ژنی که بتواند هوش هیجانی را منتقل نماید کشف نشده است. هوش هیجانی مفهومی قابل یادگیری است. برخلاف بهره هوشی(IQ) که در طول زندگی سطح آن تقریباً ثابت و ایستا بوده، هوش هیجانی قابل توسعه و رشد است (آقایار و شریفی، ۱۳۸۶).
۲-۷-۱۰- رابطه هوش هیجانی با هوش فرهنگی
یکی از توانایی ها در رفتار هیجانی، جلوگیری از بروز واکنش های هیجانی است که از آموزه های بشری محسوب می شود. در سال ۱۹۹۶ هواردوین ورا۱ شش احساس عمومی را تشخیص داد. این هیجانات شش گانه عبارتند از شادی، غم، تعجب، ترس، خشم و نفرت. درون فضای حاکم بر کشور یا
۱- Hoovardin Vera
در جو غالب یک خرده فرهنگ محلی، برداشت مشابهی از معنی و مفهوم هر یک از این احساسات به چشم می خورد، اما هنگام عبور از مرزهای فرهنگی و جغرافیایی ترجمه بسیاری از هیجانات و ایجاد اشارات (گفتاری و غیر گفتاری) مربوط به آن، به سهولت امکان پذیر نیست (الون و هایگینز،۲۰۰۵).
علائم هیجانی در گذر از فرهنگ های مختلف دگرگون می شوند و چون امکان عبور هوش هیجانی از مرزهای فرهنگی وجود ندارد باید برای دستیابی هوش هیجانی، هوش فرهنگی کارآمد داشت. هوش فرهنگی این امکان را به رهبران می دهد که رفتار های هیجانی را در عرصه فرهنگ های مختلف تفسیر کنند و عکس العمل عاطفی مناسبی را بر اساس هنجارهای فرهنگی خاص هر جامعه بروز دهند و در عرصه ی رقابت با دیگر رهبران، گوی سبقت را بربایند( الون و هایگینز،۲۰۰۵).

۲-۷-۱۱- آموزش هوش هیجانی
هوش هیجانی مدیریت کردن روابط با دیگران به منظور اثربخشی خودمان است. هوش هیجانی موجب افزایش آگاهی و مهارت های ارتباطی می شود و نتیجه اش اثر بخشی کارگروهی و برقراری ارتباط بهتر با مشتریان است.
۲-۷-۱۲- مبانی هوش هیجانی

• خودآگاهی

• خودمدیریتی

• خودآگاهی اجتماعی

• توسعه و رشد روابط

مطالعات ثابت می کند نقش هوش هیجانی(EQ) در موفقیت ها به مراتب بیشتر از بهره هوشی (IQ) است. بر خلاف بهره هوشی (IQ) که تقریباً ثابت و ایستا بوده، هوش هیجانی (EQ) را می توان بهبود و توسعه داد. بهترین روش بهبود هوش هیجانی آموزش با بهره گرفتن از مربی (مربیگری اثر بخش۱) است (آقایار و شریفی، ۱۳۸۶).
هوش هیجانی به همان شیوه ای که اطلاعات یا وقایع را درک می کنید آموخته نمی شوند. در طول سالیان، پژوهش ها نشان داده است که مردم زمانی مهارت های هوش هیجانی را خوب یاد می گیرند که شرایط زیر حضور داشته باشد:
- انگیزه قوی برای یادگیری و تغییر
- تمرین زیاد و طولانی روی رفتار های جدید
- دریافت باز خورد درباره ی رفتار های خود (دریافت نتیجه ی اعمال خود) (گنجی، ۱۳۸۶).
۱- effective coaching مربیگری اثر بخش معمولاً تؤام با نقش پویا همراه است. لازمه این مربیگری داشتن مهارت هایی مانند توانایی حل مشکلات، برطرف کننده ی موانع، معلمی، شنونده ی خوب و اصلاح کنندگی است.
بخش دوم : فرهنگ سازمانی یادگیرنده
۲-۲-۱ مقدمه
امروزه جایگاه نیروی انسانی و توسعه منابع انسانی است که مدار و محور تمام تحولات فکری و رشد و ارتقاء کیفیت فعالیت های انسانی را در بر گرفته است.
این نکته فرآیندی است که با توجه به اهمیت آن تمام مسائل مرتبط با جهان مدرن را در ابعاد گوناگون در زیر چتر پوشش خود قرار داده است. سیر تحول سرمایه مادی به سرمایه های انسانی و مغزهای متفکر تمامی معادلات را نیز دچار تحول کرده و در شرایط فعلی سرمایه انسانی کارآمد را برتر از مرزهای سرزمینی و روی زمین در صدر نشانده، به طوری که سخن از برابری سرمایه های مادی یک شهر با ذهن و اندیشه یک دانشمند می رود، لذا در دوره کنونی ذکر اهمیت نیروی انسانی سخنی تکراری است اما غنی سازی و توسعه نیروی انسانی با بهره گرفتن از خط مشی ها ی مدرن یا روش های اجرایی سخنی مد روز و قابل بحث می باشد که هر روز بر دامنه آن افزوده می شود.
در واقع این نکته به مباحثی باز می گردد که در عرصه جهانی به طور آشکارا مورد توجه است اما تربیت نیروی انسانی کارآمد به روش های غیر آشکار فصل پر اهمیتی است که در واقع میزان توجه دولت ها و نظام های حکومتی جهان را به نمایش می گذارد.
بر این نکته باید افزود که کشورهای پیشرو همواره دارای نظام های تعلیم و تربیت پیشرو می باشند، نظام هایی که محصولات فکری و تربیتی آنها به پیکره منابع انسانی جامعه افزوده می شود و نیروی انسانی کار و تحرک تفکری برای توسعه همه جانبه را فراهم می کند.
این که نیروی انسانی به عنوان شاه فنر توسعه اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نقطه عزیمت و منبع انرژی برای حرکت به حساب می آید، نکته ای تازه به شمار نمی آید، اما به نظر می رسد که در کشورهایی که آموزش و پرورش شأن و منزلت واقعی خود را نیافته و به تبع آن رسالت شایسته و وظیفه نیرو پروری را در یک فرایند آغاز تا انجام، عملی نمی کند، چالش های فراوانی در مسیر توسعه نیروی انسانی مؤثر وجود دارد که نقصان ها و کمبود هایی را فرا روی این حرکت به وجود می آورد.
۲-۲-۲- تعریف فرهنگ
- ساترلند و وود وارد۱ اشاره می کنند که ‍‌‍«فرهنگ شامل هر آن چیزی است که بتواند از منبعی به منبع دیگر منتقل شود، یعنی همان میراث اجتماعی و کلیت جامعی که شامل دانش، دین، هنر، اخلاقیات، قانون، فنون ابزار سازی و کاربرد آنها و روش فرا رساندن آنها بیان می شود» (مشبکی، ۱۳۸۰).
- ادوارد تایلر۲ مردم شناس انگلیسی فرهنگ و تمدن را به یک معنا و مفهوم به کار برده است و فرهنگ را مجموعه ای از معرفت، عقاید، اخلاقیات، قوانین، آداب و رسوم و همه ی قابلیت ها و عادت هایی دانسته که انسان به عنوان عضوی از جامعه می پذیرد (زیاری،۱۹۹۹).
۱- Sutherland & Woodward
۲-Tailer
- فرهنگ الگویی از مفروضات مشترک است که گروه فرا می گیرد به طوری که مشکلات انطباق پذیری خارجی و هماهنگی داخلی آن را حل می کند و به سبب عملکرد تأثیر خویش معتبر دانسته می شود و از این جهت به مثابه روش صحیح ادراک در خصوص آن مشکلات به اعضای جدید گروه آموزش یاد داده می شود ( شاین۱،۱۳۸۳).
۲-۲-۳- تعریف فرهنگ سازمانی
- فرهنگ سازمانی یک متغیر محیطی است که به میزان متفاوت بر تمام اعضای سازمان اثر میگذارد و از این رو درک درست از این ساختار برای اداره سازمان و کار مؤثر حائز اهمیت است (لاسن و زنگ شن،۱۳۸۱).
- فرهنگ سازمانی همان شالوده درونی و ساختار غیر مشخص سازمان است که بر اساس اهداف، فناوری، ساختار، سیاست ها، عملکرد و محصولات سازمان تجلی می یابد و آشکارترین نمودش را در رفتار کارکنان می توان مشاهده کرد ( امیری کرمانشاهی،۱۹۹۲).
۲-۲- ۴- مدلهای رایج فرهنگ
الف) تئوری z (اوچی ، ۱۹۸۱): اوچی۲ رویه های مدیریت ژاپنی را مورد مطالعه قرار داد. تئوریz بر مبنای افزایش تعهد کارمند به سازمان به وسیله ایجاد فرهنگ مسئولیت فردی، تصمیم گیری جمعی، استخدام طولانی مدت، ارزیابی و فرایند ترفیع آهسته و بلند مدت و اتخاذ یک رویکرد بشر دوستانه به مدیریت از طریق نگرانی در مورد افراد و زندگی شغلی و خانوادگی آنها پایه گذاری شده است.
ب) در جستجوی کمال۳ (پیترز و واترمن، ۱۹۸۲): پیترز و واترمن۴ تعدادی از سازمان های موفق را مورد مطالعه قرار داده تا آنچه را که موجب برتری و تعالی آنها شده است تعیین کنند. آنها هشت ویژگی فرهنگی را که فکر می کردند شرکت های مزبور را به سوی موفقیت سوق داده مشخص کردند:
- عملگرا بودن: توجه به عمل به جای سرگرم شدن درجلسات و شوراها.
- نزدیکی به مشتریان: یادگیری سلیقه های مشتریان و تأمین آنها.
- استقلال و کارآفرینی: شرکت های کوچک را تشویق به تفکر می کند.
- بهره وری از طریق افراد: اهمیت بهترین تلاش ها و پاداش ها.
- ارزش محوری عملی: باید برای مدیران اجرایی ملموس باشد.
- پایداری: تأکید و تکیه به آنچه که به نحو احسن انجام می دهید.
- ساختار ساده با کمترین ستاد: لایه های اداری کم.
- خاصیت تعصب و تحمل: تعصب به ارزش های اصلی همراه با تحمل افکار جدید.
آنها مشاهده کردند که این اصول پایه های ارزش ها و اعمال اعضا را شکل می دهند تا یک فرهنگ سازمانی مؤثر و قوی را ایجاد کنند. کار آنها نه تنها فرهنگ سازمانی را مورد توجه مدیران قرار داد، بلکه نشان داد که چرا فرهنگ مهم است.
۱- Schein
۲- Ouchi
-in search of excellence 3

که در آن H و H_p ماتریس ژاکوبین h نسبت به x و p است. معادلات بالا را می‌توان به دو صورت همزمان و ترتیبی حل کرد.
روش حل همزمان شامل تخمین بردار حالت گسترش‌یافته (۲-۹) با بهره گرفتن از بردار اندازه ­گیری z است. معادلات بالا به طور همزمان بر حسب p و x با بهره گرفتن از روش گاوس_نیوتون و یا روش­های جایگزین مشابه حل می­ شود. هر اطلاع قبلی(p₀) از مقدار p می ­تواند به عنوان مقدار اولیه به معادله اضافه شود.
(‏۲‑۹)
معادلات ذکرشده به ترتیب نیز می ­تواند حل شود. ابتدا با ثابت نگه‌داشتن مقدار p به تخمین حالت می­پردازیم. با تطبیق پارامتر به طور متوالی و تکرار تخمین حالت می‌توان به نتیجه رسید. مشخص است که بازده این پروسه به توانایی الگوریتم به بهبود سریع پارامترها بستگی دارد. آزمایش‌ها با روش گاوس_نیوتون برای حل معادله دوم همگرایی خوبی را از خود نشان داده است.

در[۹] از روش ترتیبی برای تخمین پارامتر استفاده کرده است. همان طور که بیان شد در این روش معادله تخمین حالت به دو معادله مجزا بر حسب x وp تبدیل می­ شود. در روش ترتیبی ابتدا معادله مربوط به x را حل کرده و سپس به سراغ به‌روزرسانی کردن متغیرهای p می­رویم. در اینجا مرحله اول تخمین به اتمام رسیده است. این مرحله را آن‌قدر تکرار می­کنیم تا پارامترها و متغیرهای حالت مسئله به مقدار نهایی همگرا شوند. این راه ممکن است به محاسبات و زمان زیادی نیازمند است؛ بنابراین بهتر است در هنگام به‌روزرسانی کردن متغیرها از روش دیگری استفاده کنیم. در[۹] روشی برای به‌روزرسانی کردن پارامترها بر اساس آنالیز بردار باقیمانده ارائه می­دهد. در این روش از رابطه­ای میان باقی­مانده و خطای پارامترها استفاده می­ شود. در هر مرحله پس از تخمین حالت با بهره گرفتن از باقی­مانده­ها، خطای پارامترها محاسبه‌شده و به این طریق پارامترها به‌روزرسانی می­ شود. این روش به زمان حل کوتاه­تری نیاز دارد.
در این مقاله روش تحلیل باقی­مانده برای تعیین خطای پارامترها به کار گرفته شده است. برای بررسی روش ابتدا به پیدا کردن خطای تک پارامتر مجهول پرداخته می­ شود.
تابع مربوط به تخمین حالت سیستم را به شکل زیر می‌توان نوشت:
(‏۲‑۱۰)
که در آن زیرنویس s بیانگر اندازه ­گیری­هایی هستند که برای تخمین پارامتر مورد نظر دخیل هستند.
X بردار حالت صحیح شبکه
P مقدار صحیح پارامتر مورد نظر
P* مقدار پارامتر همراه با خطا
و e خطای اندازه ­گیری است.
عبارت داخل براکت معادله (۲-۱۰) مربوط به خطای اندازه ­گیری است. مقدار خطای اندازه ­گیری شده در این معادل را می‌توان به صورت زیر خطی کرد:
(‏۲‑۱۱)
که در آن بردار ستونی n بعدی از مشتقات جزئی h_s نسبت به p است و e_p مقدار خطای پارامتر است (p-p*).
با بهره گرفتن از یک رابطه حساسیت شناخته‌شده بین باقی­مانده و خطای اندازه ­گیری­ها رابطه زیر را می‌توان نوشت:
(‏۲‑۱۲)
که در آن
(‏۲‑۱۳)
می‌توان رابطه­ای خطی بین باقی­مانده اندازه ­گیری­ها (r_s) و خطای پارامتر e_p تعریف کرد. با محدود کردن تخمین پارامتر بهs اندازه ­گیری که در تخمین پارامتر p نقش دارند و با توجه به رابطه (۲-۱۱) می‌توان نوشت:
(‏۲‑۱۴)
که در آن w_ss زیر ماتریسی از w است که مطابق با s اندازه ­گیری دخیل در تخمین پارامتر تعریف می­ شود. معادله (۲-۱۴) یک رابطه خطی میان باقی­مانده s اندازه‌گیریr_s و خطای پارامتر e_p را در حضور نویز نشان می­دهد. رابطه بالا را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:
(‏۲‑۱۵)
که در آن R_s ماتریس کوواریانس است. بقیه متغیرها نیز به صورت قبل تعریف می­ شود.
در حقیقت، معادله (۲-۱۵) در مسائل کاربردی استفاده نمی­ شود چرا که شامل بردار w_ss است. برای حل این مشکل راهکاری ساده ارائه‌شده است. از رابطه (۲-۱۳) می‌توان نوشت:
(‏۲‑۱۶)
که در آن G ماتریس بهره سیستم است که در انتهای تخمین حالت سیستم قابل‌محاسبه خواهد بود. بردار n بعدی زیر را تعریف می­کنیم:
(‏۲‑۱۷)
که مؤلفه‌های آن به صورت زیر خواهد بود:
(‏۲‑۱۸)
با بهره گرفتن از رابطه (۲-۱۶) و (۲-۱۷) رابطه (۲-۱۵) به صورت زیر در خواهد آمد:
(‏۲‑۱۹)
در رابطه بالا برای محاسبه e_p، ابتدا y_s را از رابطه زیر محاسبه می­کنیم:
(‏۲‑۲۰)
با جایگذاری رابطه (۲-۴۰) در رابطه (۲-۴۱) خواهیم داشت:
(‏۲‑۲۱)
این رابطه، رابطه نهایی برای بدست آوردن خطای پارامتر است. با قرار دادن مقدار خطا در رابطه زیر به مقدار جدیدی که به مقدار صحیح پارامتر است نزدیک می­شویم:
(‏۲‑۲۲)
با تکرار مراحل بالا و همگرایی مسئله، به مقدار صحیح پارامترها دست خواهیم یافت.
محاسبه خطای پارامتر به روش گسترش بردار حالت
یکی دیگر از روش­های تخمین پارامتر روش گسترش بردار حالت سیستم با پارامترهایی از سیستم است که در صحیح بودن آن‌ها تردید داریم. در این روش مسئله با اضافه شدن تعداد پارامترهای مجهول به بردار حالت، به یک مسئله بدحالت تبدیل خواهد شد. در مقالات مختلف به حل این مشکل پرداخته شده است. از کاربردی­ترین این روش­ها می‌توان به حل مسئله با روش فیلتر کالمن و حل به روش معادله معمولی اشاره کرد[۶] . در ادامه به طور مختصر به این دو روش خواهیم پرداخت.
محاسبه خطای پارامتر به روش معادله معمولی در تخمین حالت
اگر خطای پارامتر در شبکه ظاهر شود تخمین حالت با نتایج نادرست همراه خواهد بود. در[۷] ابتدا رابطه­ای بین خطای پارامترها و نتایج تخمین حالت بیان شده است. رابطه معرفی‌شده در ادامه برای پیدا کردن خطای پارامترها مورد استفاده قرارگرفته است. در این قسمت دو نوع مختلف خطای پارامتر بررسی شده است. اولین حالت خطای پارامتر در المان سری (خط و ترانسفورماتور) و دیگری در المان­های موازی (خازن موازی و راکتور) است.
تأثیر خطای پارامتر را می‌توان در ماتریس ژاکوبین نشان داد. H_t را ماتریس ژاکوبین صحیح شبکه در نظر بگیرید. H ماتریس خطا دار و B خطای ماتریس ژاکوبین است بطوریکه:
(‏۲‑۲۳)
می‌توان نشان داد که تخمین بردار حالت X و بردار باقی­مانده مربوطه r با استفاده ازH در تخمین حالت به صورت زیر در خواهد آمد:
(‏۲‑۲۴)
(‏۲‑۲۵)
که در آن x بردار حالت صحیح، M در قسمت قبل معرفی‌شده است، (I-M) ماتریس حساسیت باقی­مانده اندازه ­گیری­ها و =Bxζ به عنوان بردار بایاس ظاهر شده‌اند.
خطای پارامتر در المان سری: