اول: بین سطح مالکیت نهادی و نقد شوندگی سهام رابطه مستقیم وجود دارد .
دوم: بین تمرکز مالکیت نهادی و نقد شوندگی سهام رابطه معکوس وجود دارد.
بنابراین در این پژوهش هر دو نظریه کارآیی اطلاعاتی یا معاملاتی و کژگزینی مورد تائید قرار گرفته اند .این پژوهش به لحاظ روش شناختی به عنوان یکی از منابع اصلی در این پژوهش مورد استفاده قرار

گرفته است .
ایزدی نیا و رسائیان(۱۳۸۹)
در پژوهش خود با عنوان ” پراکندگی مالکیت و نقدشوندگی سهام ” به بررسی ارتباط بین میزان تمرکز مالکیت و نقدشوندگی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران پرداخته اند. در این پژوهش از درصد سهام در دست سهامداران بلوکی (عمده) که حداقل ۵% از سهام منتشره شرکت را در دست دارند به عنوان معیار تمرکز مالکیت و از اختلاف قیمت های پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان معیار نقدشوندگی استفاده شده است . از مهمترین عوامل مربوط به نقدشوندکی بازار سهام اختاف قیمت پیشنهادی خرید وفروش سهام می باشد. هر چه اختلاف و فاصله بین قیمت های پیشنهادی خرید و فروش سهام کمتر باشد خریدار و فروشنده زودتر به قیمت تعادلی می رسند و حجم معاملات افزایش مییابد . و این امر منجر به افزایش نقدشوندگی بازار می شود. در این تحقیق از متغیر های کنترل اندازه شرکت، قیمت سهام ، نوسان بازده سهام، بتای بازار ، نوسان پذیری قیمت و درصد روزهای انجام معامله سهام استفاده شده است.نتایج حاصل ازاین پژوهش بیانگر این است که بین پراکندگی(تمرکز) مالکیت و نقدشوندگی سهام در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود ندارد.
اسلامی بید گلی و سارنج (۱۳۸۷)
“انتخاب پرتفوی با بهره گرفتن از سه معیار میانگین بازدهی ، انحراف معیار بازدهی و نقدشوندگی در بورس اوراق بهادار تهران” عنوان پژوهشی است که با هدف ادغام معیار نقدشوندگی در مدل پیشنهادی مارکویتز با بهره گرفتن از دو رویکرد فیلترینگ و محدودیت نقدشوندگی انجام شده است . این مدل در پی آن است که سرمایه گذاران بتوانند با بهره گرفتن از سه معیار بازده ، ریسک و نقدشوندگی ، پرتفویی را تشکیل دهند که بهینه باشد . جامعه مورد بررسی در این پژوهش ۵۰ شرکت میباشند که دارای بالاترین حجم معامله را بوده اند وبین سالهای ۱۳۸۱تا ۱۳۸۵ به عضویت بورس درآمده اند.
در این مطالعه تنها از معیار گردش سهام به عنوان متغیر نقدشوندگی استفاده شده است . گردش سهام به صورت کمیت های ماهانه محاسبه شده و سپس میانگین آنها در طول دوره ی بررسی برای هر سهم مورد استفاده قرار گرفته است .
نتایج پژوهش نشان می دهد که نقدشوندگی در سطوح بالا بر تصمیمات سرمایه گذاران موثر است . به علاوه این تحقیق نشان داده است که سرمایه گذاران در بسیاری از موارد می توانند حتی با بهره گرفتن از اشکال ساده بهینه سازی پرتفوی مبتنی بر نقدشوندگی بدون از دست دادن مقدار قابل توجهی بازده منافع زیادی را در کاهش ریسک بدست آورند .
ستایش و جمالیان پور (۱۳۸۸)
در پژوهشی تحت عنوان “بررسی عوامل موثر بر قدرت نقدشوندگی سهام شرکت ها در بورس اوراق بهادار تهران ” به تحلیل عوامل تاثیر گذار بر روی نقدشوندگی سهام پرداختند. آنها در پژوهش خود از سه معیار نسبت گردش ریالی حجم معاملات ، نسبت گردش تعدادی حجم معاملات ومیانگین تعداد دفعات معامله سهام درروزهای معاملاتی برای اندازه گیری قدرت نقدشوندگی سهام استفاده کرده اند . عواملی که محققان تأثیراتشان را بر روی نقدشوندگی سهام بررسی کردند عبارت بودند از: نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری ، حقوق صاحبان سهام ، نسبت قیمت به درآمد، نسبت آنی ، گردش موجودی کالا و نسبت های سودآوری . نتایج پژوهش آنها نشان می دهد بین خصوصیات مالی که توسط نسبت های مالی اندازه گیری شده بود و قدرت نقدشوندگی سهام در اکثر موارد رابطه معنا دار آماری وجود داشت.
صلواتی و رسائیان (۱۳۸۶)
در پژوهشی با عنوان “بررسی رابطه بین ساختار سرمایه و نقدشوندگی سهام در ایران به بررسی رابطه بین متغیرهای نقدشوندگی سهام (اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش) اندازه شرکت ، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام ،خالص اموال ، ماشین آلات و تجهیزات و سودآوری به عنوان متغیرهای مستقل و اهرم مالی به عنوان متغیر وابسته پرداختند . در این پژوهش ۶۰ شرکت به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیدند. روش آزمون فرضیه های این پژوهش رگرسیون ترکیبی بود که نتایج حاصل از آن فرضیه ها بیانگر این مسئله است که بیش از ۷۵% تغییرات در اهرم مالی توسط متغیرهای مستقل نقد شوندگی، اندازه شرکت و…توضیح داده می شود . بین ساختار سرمایه و متغیرهای مستقل نقدشوندگی سهام شرکت و درآمد قبل از سود تسهیلات دریافتی مالیات و استهلاک رابطه معنی داری درسطح اطمینان ۹۵% وجود ندارد . همچنین نتایج پژوهش بیانگر رابطه منفی بین اندازه شرکت و ساختار سرمایه در سطح اطمینان ۹۵% می باشد بین متغیرهای نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام و خالص اموال ،ماشین آلات و تجهیزات و ساختار سرمایه در سطح اطمینان ۹۵% رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد.
یحیی زاده فر و خرمدین (۱۳۸۷)
پژوهش” نقش عوامل نقدشوندگی و ریسک عدم نقدشوندگی بر مازاد بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران ” با توجه به اهمیت رابطه ریسک و بازده ، تأثیر ریسک عدم نقدشوندگی و عوامل نقدشوندگی شامل مازاد بازده بازار، اندازه شرکت و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار، بر مازاد بازده سهام را مورد بررسی قرار داده است .این مطالعه از الگوی سری زمانی برای دوره زمانی بین فروردین ۱۳۸۴ تا اسفند ۱۳۸۷ به طور ماهانه بهره برده است . نمونه ۳۹ شرکتی این بررسی از شرکت هایی تشکیل شده است که حداقل ۱۰۰ روز در طی حداقل ۹ ماه در بورس مورد معامله قرار گرفته باشند.این پژوهش تنها از یک معیار در سنجش نقدشوندگی استفاده نموده است:معیار عدم نقدشوندگی آمیهود. نتایج بدست آمده حاکی از اهمیت عوامل ریسک نقدشوندگی در مدل قیمت گذاری دارایی ها و اثر بسزای آنها در مازاد بازده سهام می باشند . تاثیر عدم نقدشوندگی و اندازه شرکت بر مازاد بازده سهام منفی اما تأثیر مازاد بازده بازار و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار بر مازاد بازده سهام مثبت بوده است.
فصل سوم
روش شناسی پژوهش
۳-۱ مقدمه
اعتقاد اندیشمندان معاصر بر این است که توسعه و پیشرفت علوم در چند دهه اخیر به مراتب بیشتر و جامع تر از پیشرفتی است که کلیه علوم از بدو پیدایش خود تا پایان نیمه اول قرن بیستم داشته اند، شاید قبول این واقعیت قدری مشکل تر باشد، اما پیشرفتی چنین شتابان مرهون به کارگیری روش های دقیق و صحیح علمی بوده است. یک محقق پس از انتخاب و تعیین موضوع باید به دنبال تعیین روش تحقیق باشد. انتخاب روش تحقیق بستگی به هدفها و موضوع پژوهش دارد. بنابراین هنگامی می توان در مورد روش بررسی انجام یک تحقیق تصمیم گرفت که ماهیت موضوع تحقیق و هدف های آن مشخص باشد، به عبارتی روش تحقیق به محقق کمک می کند،شیوه و روشی را انتخاب و آغازکند تا بتواند هرچه سریع تربه پاسخ یا پاسخ هایی که برای پرسش های خود در نظر گرفته است دست یابد.در واقع روش تحقیق علمی شامل اندازه گیری و ارزیابی و مقایسه عوامل بر اساس اصول و موازین پذیرفته شده از طرف دانشمندان، برای حل مشکلات و مسائل و مستلزم قدرت اندیشه و ظرفیت تعمق، تشخیص، قضاوت و ابتکارات است (سرمد و همکاران ، ۱۳۸۱، ۸۰).
در این فصل مراحل انجام تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد. روش تحقیق ، ویژگیهای تحقیق، فرضیه های تحقیق ، جامعه مطالعاتی، نحوه جمع آوری داده های مربوط به متغییرهای تحقیق و چگونگی تجزیه و تحلیل این اطلاعات نیز در این فصل مورد توجه قرار گرفته است.
۳ -۲ روش پژوهش
دشوارترین گام در فرایند پژوهش، مشخص کردن مسأله مورد مطالعه است. نخست آنکه درباره یک چیز، یک مانع یا یک موقعیت مبهم تردید وجود دارد، تردیدی که نیازمند تعیین است.در هر تحقیق ابتدا باید نوع ، ماهیت ، اهداف تحقیق و دامنه آن معین شود تا بتوان با بهره گرفتن از قواعد و ابزار مناسب و از راه های معتبر به واقعیت ها دست یافت .
بنابراین پژوهش حاضر از نظر هدف پژوهش کاربردی می باشد.هدف تحقیق کاربردی، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. این پژوهش از نظر منطق اجرای پژوهش از نوع استقرایی، از نظر زمان انجام پژوهش گذشته نگر و از نظر نوع داده ها پژوهش کمی می باشد از نظر ارتباط بین متغیر همبستگی ، و از نظر نحوه اجرا توصیفی-پیماشی میباشد .
۳-۳ منابع و ابزار گرداوری داده ها
در این پژوهش برای جمع آوری داده ها و اطلاعات، ابتدا از روش کتابخانه ای استفاده به عمل می آید در بخش کتابخانه ای، مبانی نظری پژوهش از کتب و مجلات تخصصی فارسی و لاتین گردآوری می گردد و سپس داده های پژوهش از طریق جمع آوری داده های شرکت های منتخب با مراجعه به صورتهای مالی، یادداشت های توضیحی، گزارش های هفتگی و ماهنامه بورس اوراق بهادار و با بهره گرفتن از نرم افزار ره اورد نوین تدبیر پرداز، سایت های اینترنتی شرکتها و سایت مرکز پژوهشهای اسلامی سازمان بورس اوراق بهادار تهران انجام می گردید،و با جمع بندی اطلاعات گرداوری شده و انجام محاسبات مورد نظر، ازمون فرضیات صورت پذیرفته است.
۳-۴ جامعه آماری تحقیق و نحوه انتخاب شرکت های مورد مطالعه جهت آزمون فرضیه های تحقیق
جامعه آماری این تحقیق را کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بر میگیرد.شرکتهای مورد مطالعه در جهت آزمون فرضیه های تحقیق بدین صورت انتخاب گردیدهاند، که ابتدا کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در پایان سال ۱۳۸۸ الی ۱۳۹۲ فهرست گردیده سپس از میان آنها شرکتهایی انتخاب شده اند، که تمامی شرایط زیر را دارا و آن دسته از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که این شرایط را نداشته اند از جامعه آماری مورد مطالعه جهت استفاده ازاطلاعات آماری آنها برای آزمون فرضیه های تحقیق حذف گردیده اند:
روش نمونه‌گیری این پژوهش حذفی سیستماتیک است. بنابراین، نمونه انتخابی شامل شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که شرایط زیر را دارا باشند:
۱- سال مالی آنها منتهی به پایان اسفند ماه هر سال باشد.
۲- شرکت‌هایی که در طول بازه زمانی ۱۳۸۸ الی ۱۳۹۲ در بورس حضور فعال داشته‌اند.
۳- اطلاعات صورت های مالی آنها در دسترس باشد.
۴- جزو شرکت‌های سرمایه‌گذاری و واسطه‌گری مالی نباشند.
با توجه به شرایط فوق جامعه اماری این پژوهش ۱۱۹ شرکت در هر سال ودر مجموع ۵ سال ۵۹۵ سال شرکت حائز شرایط شناخته شده و بعنوان نمونه آماری انتخاب شدند
جدول (۳-۱) چگونگی انتخاب شرکت های مورد مطالعه تحقیق

• End while

۳-۲-۳-۱- اندازه میدان
لم ۲٫ فرض کنید فضای بردارهای بعدی روی باشد. اگر و جفت در برای هر صدق کنند، آنگاه یک ترکیب خطی از موجود است، به قسمی که برای هر .

اثبات: فرض کنید که نشانگر فضای برداری باشد که توسط توسیع داده شده است و نشانگر بعد آن باشد. آنگاه یک زیر­فضای بعدی ازبرای هراست. به وضوح اگر داریم. چون ها حداقل در بردار پوچ با یکدیگر اشتراک دارند، تعداد ترکیبات خطی مورد نیاز عبارت است از:
اگر آن­گاه . اگر آن­گاه زیرا یک میدان حداقل دو عضو دارد . □
نتیجه ۱٫ اگر و، آنگاه برای بردارهای یک ترکیب خطی از موجود است به قسمی که برای هر [۲].
لم۳٫ ترکیب خطی که وجود آن در لم ۲ اثبات شده است، در بدترین حالت در زمان ) بدست می ­آید.
اثبات: اثبات با استقرا روی انجام می­ شود. برای به آسانی قرار می­دهیم برای گام استقرا از به از فرض استقرا برای بدست آوردن بردار با برای استفاده می­کنیم. اگر غیر صفر باشد، نتیجه حاصل شده است در غیر این صورت لم ۲ را برای بکار می­بریم. چون ، ترکیب خطی موجود است به قسمی که برای هر داریم . در حالت خاص چون ، از این رو و به فرم است و برای هر داریم . ضریب را می­توان با آزمودن تمام مولفه­های میدان بدست آورد. تمام آزمون می ­تواند در زمان با از پیش محاسبه کردن ضرب­های اسکالر برای انجام می­ شود. برای تکرار زمان مورد نیاز است [۲۴]. □
مشابه طرح ، طرح نیز عمل کد­گذاری را عموما روی میدان متناهی انجام می­دهد. قضیه زیر نشانگر شرط لازم برای اندازه برای این طرح است.
قضیه ۳٫ مقدار داده شده است، اگر ، آنگاه در طرح همواره یک بسته تغییر یافته برای تمام گیرنده­های غیر اشباع شده برای انتقال مجدد موجود است.
اثبات: بر اساس نتیجه ۱ می­توانیم به آسانی نتیجه دلخواه را بدست آوریم. □
۳-۲-۳-۲- پیچیدگی محاسباتی
در اینجا به بررسی پیچیدگی محاسباتی بدست آوردن یک بسته انتقال هنگامی که از طرح استفاده می­کنیم می­پردازیم. در طول فاز انتقال، مبدا تنها به انتقال بسته­های اصلی می ­پردازد که تنها به زمان ثابتی نیاز دارد. در طول گام ۲ از فاز انتقال مجدد، به روز رسانی به میزان زمان نیاز دارد. حذف بسته­ها از و به روز رسانی پارامترهای مرتبط با و افزودن بسته­ها به و به روز رسانی پارامترهای مرتبط به زمان نیاز دارد. در گام ۳ روش حذفی گاوس و گام متعامد سازی و محاسبه ´ به ترتیب و و زمان احتیاج دارند. بنابراین پیچیدگی محاسباتی کلی است [۲].
۳-۳- تحلیل اجرا
در این بخش به بررسی تحلیل تئوری این دو طرح جدید بر حسب تاثیر انتقال و تاخیر اجرا می­پردازیم.
با تاثیر انتقال، متریکی مشابه آنچه نگوین در سال ۲۰۰۷ معرفی کرد به نام پهنای باند انتقال به عنوان میانگین انتقال­های مورد نیاز برای انتقال موفق یک بسته به تمام گیرنده­ها، تعریف می­ شود. در این­جا تاخیر اجرا را میانگین تعداد انتقال­هایی که نیاز است از زمانی­که یک بسته برای اولین بار انتقال یابد تا هنگامی که تمام گیرنده­ها آن را به درستی دریافت کنند، تعریف می­کنیم. (که در اینجا به آن تاخیر انتقال مجدد گوییم)
پیش از اینکه با جزئیات به تحلیل اجرای طرح­های بررسی شده بپردازیم، به بررسی کران پایین پهنای باند انتقال می­پردازیم که با بهره گرفتن از آن می­توانیم ایده­هایی در خصوص تاثیر مسایل مطرح شده بدست آوریم. ( این مبحث در بخش ۴ مورد بررسی قرار می­گیرد. )
قضیه ۴٫ برای توزیع قابل اعتماد با گیرنده، نسبت انتقال بسته در گیرنده را با نشان می­دهیم. در این صورت پهنای باند انتقال ، کران پایینی به صورت زیر دارد.
اثبات: بیایید گیرنده­ای را با مینیمم نسبت انتقال بسته در میان تمام گیرنده­ها در نظر بگیریم. برای این گیرنده میانگین تعداد انتقال های مورد نیاز برای دریافت موفقیت آمیز یک بسته عبارت است از چون گیرنده­های دیگری نیز موجودند که نیاز به دریافت بسته­ها از مبدا دارند، میانگین تعداد انتقال­های مورد نیاز برای دریافت یک بسته توسط تمام گیرنده­ها به وضوح حداقل برابر است.
۳-۳-۱- تحلیل طرح
در ابتدا به تحلیل طرح می­پردازیم.
۳-۳-۱-۱- پهنای باند انتقال
پهنای باند انتقال را هنگامی که از طرح استفاده می­کنیم با و تعداد انتقال­های مجدد بسته­ها برای تولید بسته­های از دست­رفته را با نشان می­دهیم. توسط رابطه زیر بدست می ­آید [۲].

جایی­که تعداد کل بسته­های از دست­رفته برای یک دوره از بسته­ها است.
در معادله بالا، با فرض اینکه احتمالات از دست­رفتن بسته­ها از خطوط ارتباطی متفاوت مستقل از یکدیگر هستند، می ­تواند به آسانی توسط رابطه زیر بدست آید
جایی­که نسبت انتقال بسته از خطوط بی­سیم است و احتمال دریافت یک بسته به صورت موفقیت آمیز توسط تمام گیرنده­ها است.
هم اکنون به تحلیل عدد امید شرطی از انتقال­های مجدد در معادله (۲) می­پردازیم. در طرح استاتیک، بسته ازدست رفته به مجموعه از بسته­های از دست­رفته گروه­بندی می­شوند، مجموعه با اندازه و یک مجموعه با اندازه است. از آن­جایی که مجموعه­ها با اندازه دارای عدد امید مشابه برای انتقال مجدد هستند، بنابراین داریم:
(۴)
جایی­که نشانگر مجموعه بسته­های از دست­رفته است که با هم برای انتقال مجدد کد­گذاری شده اند و تعداد بسته­های انتقال مجدد برای است.
تا کنون کارهایی که برای برآورد صورت گرفته محاسبه است که توسط فرمول زیر بدست می ­آید
تعداد بسته­هایی که توسط در مجموعه از بسته­های از دست­رفته دریافت نشده­اند را با نشان می­دهیم.
برای یک مجموعه از بسته­های از دست­رفته، تعداد بسته­های انتقال مجدد عبارت است از:
جایی­که متغیر تصادفی است که نشانگر تعداد انتقال­های مجدد مورد نیاز برای به منظور دریافت بسته است. در این صورت داریم :

در دومین تساوی فوق، در هر گیرنده ، تعداد از بسته­های ازدست رفته از باید کوچکتر یا مساوی تعداد کل از انتقال­های مجدد و تعداد از بسته­های از دست­رفته در کل مجموعه باشد. بعلاوه واضح است که باید بزرگتر یا مساوی باشد. قسمت دوم در تساوی اخیر می ­تواند به صورت زیر تخمین زده شود:

در بالا تساوی اول با فرض اینکه از دست­­رفتن بست از گیرنده_­ها مستقل است حاصل می­ شود.
در مورد تخمین در معادله (۶) لم زیر را داریم.

رویکرد زیستی می­گوید که مشکلات رفتاری در اثر شرایط نابهنجار زیستی یا ارثی در بدن یا آسیب دستگاه عصبی مرکزی به وجود می­آیند. فرض کلی بر آن است که اختلال­های رفتاری بر اثر بیماری­ها یا نابهنجاری­های فیزیولوژیک، بیوشیمیایی یا ژنتیک به وجود می­آیند.
۲-۱-۵-۲- رویکرد پدیدارشناختی
در این رویکرد رفتارهای نابهنجار از احساسات، تفکرها و رویکردهای گذشته که به ادراک خویش فرد یا خودپنداره­ی او گره خورده به وجود می­آیند. ادراک یا احساس غلط علت رفتارهای غیرسازشی فرد به شمار می­آیند. در این رویکرد درمان حول محور کمک به فرد برای ایجاد ادراک­ها و رفتارهایی است که با ارزش­های خودگزیده­ی فرد مطابقت دارد (بوئر و شی^[۶۵]، ۱۹۹۹؛ ویکس­نلسون و ایزرایل^[۶۶]، ۲۰۰۰).

۲-۱-۵-۳- رویکرد سیستمی
در نگرش سیستمی فرض بر این است که مشکل ایجاد شده لزوماً متعلق به کودک نیست، بلکه عدم انطباق کارکرد سیستم با هدف­های فرد موجب بروز مشکل می­گردد. کودکی که مشکلات رفتاری نشان می­دهد، ممکن است در گروهی از همتایان قرار گرفته باشد که از رفتارهای ضداجتماعی حمایت می­ کنند و کارکرد تحصیلی ضعیفی دارند. سیستم مدرسه نیز ممکن است تعداد زیادی از این کودکان را در یک کلاس جمع کند و همین امر موجب تقویت و تداوم مشکلات رفتاری کودکان گردد. در نگرش سیستمی نه تنها مطالعه متغیّرهای فردی، بلکه مطالعه­ سیستم از اهمیت بسیاری برخوردار است.
۲-۱-۵-۴- رویکرد رفتاری و یادگیری
در رویکرد رفتاری بر جنبه­ های محیطی که رفتار را تولید، تقویت، کاهش یا تنبیه می­ کند، تاکید می­ شود. در فرایند درمان دوباره به کودکان و بزرگسالان فرصت داده می­ شود تا از راه شناسایی هدف­های واقع بینانه و گرفتن تقویت برای دست­یابی به این هدف­ها، رفتار سازشی جدیدی را یاد بگیرند. بر این اساس و به تدریج، رفتارهای انحرافی از بین رفته یا رفتارهای مناسب­تری جای آنها را می­گیرد. یکی از نظریه­پردازان یادگیری آلبرت بندورا می­باشد. او عقیده دارد که رفتارهای کودکان چه هنجار و چه نابهنجار از طریق سرمشق گرفتن یا مشاهده کارهای دیکران به وجود می ­آید. کودکان نشان داده­اند که با مشاهده رفتارهای دیگران می‌توانند رفتارهای گوناگونی نظیر پرخاشگری، خشم، همکاری و غیره یاد بگیرند. همچنین او نشان داده است که یادگیری مشاهده­ای در درمان مشکلات کودکان مفید است (شکوهی یکتا و پرند، ۱۳۸۴).
۲-۱-۵-۵- رویکرد بیولوژیکی
این رویکرد اختلال در کارکردهای بیولوژیکی را مهمترین عامل در اختلال­های رفتاری می­داند. بررسی های اولیه درباره علل بیولوژیکی بعضی از مشکلات رفتاری موجب بروز امیدواری در زمینه­ یافتن علل مشابه برای تمام ناهنجاری­ها شد. امروزه بیشترین نقشی که برای عوامل بیولوژیک می­توان قائل شد، تعامل پیچیده بین تاثیرات بیولوژیک­، روان­شناختی و اجتماعی-‌فرهنگی است. عوامل بیولوژیک از طریق فرایندها و مکانیسم­های گوناگون می ­تواند بر رفتار کودک تاثیرگذار باشند.
۲-۱-۵-۶- رویکرد روان­تحلیلی
از این رویکرد فرآیندهای نیمه­هوشیار، زمینه­سازها یا غریزه­ها و تجربه ضربه­های روانی علّت مشکلات رفتاری هستند. فرایندهای درونی رویدادهای غیرقابل مشاهده­ای هستند که در درون روان و در میان ساختارهای روانی نهاد، من و فرامن عمل می­ کنند. تبیین فروید از اختلال­هایی مانند اختلال سلوک، اختلال شخصیت ضد اجتماعی بر پایه فرامن است. به اعتقاد او فرامن ضعیف با اختلال سلوکی و نظایر آن ارتباط دارد و فرامن بسار قوی و افراطی از طریق ایجاد احساس گناه با افسردگی ارتباط دارد. به هرحال آنچه در نظریه فروید برای تبیین رفتارهای فرد مهم است، تعارضات، تثبیت در مراحل رشد روانی-جنسی و تجربه ­های اولیه کودکی است (کاکاوند، ۱۳۹۰).
۲-۱-۵-۷- رویکرد جامع شناختی–بوم­نگری
این الگو جامع­ترین تبیین را در خصوص مشکلات رفتاری ارائه می­ کند. در این رویکرد گفته می­ شود که اختلال­های رفتاری در اثر تعامل و تبادل افراد دیگر به وجود می ­آید. از نظر برخی رفتار انحرافی به عنوان بخشی از فرهنگ به فرد آموخته می­ شود و از نظر برخی دیگر این رفتارها به علت برچسپ زدن به وجود می­آیند (بوئر و شی، ۱۹۹۹؛ ویکس­نلسون و ایزرایل، ۲۰۰۰).
۲-۱-۶- علل مشکلات رفتاری
علل مشکلات رفتاری می ­تواند ترکیبی از عوامل محیطی شامل خانواده، مدرسه و فرهنگ و عوامل زیست­شناختی ( ژنتیک و آسیب مغزی) باشد. در زیر به بررسی آنها می­پردازیم.
۲-۱-۶-۱- عوامل محیطی
۲-۱-۶-۱-۱- عوامل خانوادگی
متخصصان بهداشت روانی برانگیخته­ شده ­اند که در درجه اول روابط والد و کودک را مسئول مشکلات رفتاری بدانند؛ زیرا خانواده هسته­ای متشکل از پدر، مادر و کودک تاثیر عمیقی بر رشد اولیه دارند. در حقیقت برخی از طرفداران نظریه روانکاوی عقیده دارند که تقریبا همه مشکلات جدی کودکان از تعامل­های منفی بین مادر و کودک در سنین اولیه ناشی می­ شود. بسیار واضح است که تاثیرات خانواده، تعاملی و تبادلی است و اثرهای والدین و کودکان بر یکدیگر متقابل است. حتی در مورد اختلال­های شدید و عمیق هیجانی و رفتاری امکان دست‌یابی به یافته­های معتبر و پایداری که بر اساس آنها در درجه اول والدین را مسئول مشکلات رفتاری بدانیم، وجود ندارد (کافمن، ۲۰۰۱). با وجود این، حساس بودن به نیازهای کودک، روش­های محبت­آمیز در برخورد با رفتارهای نامناسب و تقویت (توجه و تحسین) برای رفتارهای مناسب، قطعاً در ایجاد رفتارهای مطلوب در کودکان تاثیر دارد. والدینی که در تربیت کودکان خود سهل­گیر، اما در کنار آمدن با بدرفتاری، واکنش خصمانه، طردکننده، خشن و بی ثباتی دارند، احتمال دارد کودکان خشن و بزهکار داشته باشند.در خانواده­های از هم پاشیده و بی سازمانی که والدین نیز سابقه دستگیر شدن دارد یا خشن هستند، احتمال ترویج بزهکاری و کمبود مهارت­ های اجتماعی بیشتر است (واتسون و گروس^[۶۷]، ۲۰۰۰؛ مک اووی و والکر^[۶۸]، ۲۰۰۰). والدین با سوء رفتار، غفلت کردن یا مراقبت ناکافی می­توانند در مشکلات هیجانی یا رفتاری کودکان خود تاثیر بگذارند. مشکلات سلوک در سنین پایین می ­تواند نتیجه ضعف در مراقبت باشد و مشکلات چندگانه اغلب پیامد عوامل خطزای جداگانه­ ای است که از نوزادی آغاز می­ شود. بسیار احتمال دارد که بدرفتاری مزمن با کودک کم سن، منجر به پرخاشگری در رفتارکودک و طرد از طرف همسالان شود (هیوارد^[۶۹]، ۲۰۱۲).
۲-۱-۶-۱-۲- عوامل مدرسه
بعضی از کودکان قبل از شروع مدرسه، دارای اختلال­های هیجانی و رفتاری هستند، بعضی دیگردر طول سالهای مدرسه، شاید تا اندازه­ای به خاطر تجارب مخرب در خود کلاس به چنین اختلال­هایی مبتلا می­شوند. کودکانی که در بدو ورود به مدرسه چنین اختلال­هایی را نشان می­ دهند با توجه به چگونگی عملکرد کلاسی، ممکن است بهتر یا بدتر شوند. ممکن است بین خلق خو و شایستگی اجتماعی کودک با رفتار هم­کلاسی­ها و معلمان در ایجاد مشکلات رفتاری و هیجانی، تعامل ایجاد شود. وقتی کودک با یک سابقه خلق و خوی دشوار وارد مدرسه می‌شود، و برای کسب موفقیت­های تحصیلی و اجتماعی فاقد مهارت باشد، احتمالا پاسخ­های منفی از طرف معلمان و همسالان دریافت می­ کند. مدرسه می ­تواند به چند طریق و نه صرفاً به یک شیوه خاص،در ایجاد مشکلات هیجانی کودکان موثر باشد. برای مثال ممکن است معلمان به ویژگی­های فردی دانش ­آموز بی توجه باشند و یا اطلاعت کورکورانه از قوانین و مقررات مدرسه را از آنها بخواهند (والکر، ۲۰۰۰؛ فورلانگ و همکاران^[۷۰]، ۲۰۰۴). ممکن است معلمان و والدین انتظارات سطح بالا یا پایین از موفقیت و سلوک کودکان داشته باشند. همچنین ممکن است با کودکی که آنها را ناامید می­ کند، چنان برخورد کنند که او بی­کفایت و دوست نداشتنی است. انضباط در مدرسه ممکن است بسیار خشک، سست یا بی ثبات باشد. ممکن است محیط مدرسه به گونه ­ای باشد که کودک بدرفتار با کسب شهرت و دریافت توجه ویژه تقویت شود (حتی اگر توجه با انتقاد و تنبیه صورت گیرد، در حالی که کودکی که درست تنبیه می­ شود مورد غفلت قرار گیرد. بالاخره ممکن است معلمان و همسالان الگوهایی برای بدرفتاری باشند.
۲-۱-۶-۱-۳- عوامل فرهنگی
شرایط محیطی به غیر از خانواده و مدرسه، بر انتظارات والدین از کودکان و انتظارات کودکان از خودشان و همسالان­شان تاثیر می­گذارند. ارزش­ها و هنجارهای رفتاری از طریق انواع شرایط فرهنگی، درخواست­ها، ممنوعیت­ها و الگوها به کودکان منتقل می­شوند. تاثیرات فرهنگی ویژه‌ای از قبیل میزان خشونت در رسانه ­ها، استفاده از وحشت به عنوان وسیله اعمال زور، در دسترس بودن مواد مخدر، تغییر معیارهای رفتار جنسی، توقعات و محدودیت­های مذهبی در رفتار و غیره به ذهن می­رسد. از منابع مهم تاثیرات فرهنگی به خصوص بعد از ورود کودک به کلاسهای بالاتر ابتدایی، همسالان می­باشد که معمولا کودکان از همسالان خود الگو می­گیرند و رفتار نابهنجار همسالان به سرعت آنها را جذب می­ کند ( کارنیک^[۷۱]، ۲۰۰۴؛ والکر، ۲۰۰۵).
۲-۱-۶-۲- عوامل زیست­شناختی
۲-۱-۶-۴-۱- آسیب مغزی
بسیاری از افراد که دچار آسیب مغزی می­شوند، اختلات رفتاری-عاطفی را تجربه می­ کنند. آسیب مغزی می ­تواند بر اثر رشد غیر طبیعی مغز یا بدکارکردی مغز بر اثر حادثه، رویدادی خاص، بیماری­ها، تغذیه نادرست یا مسمومیت­های اتفاقی که ساختار یا عملکرد مغز را درآن نقطه تغییر می­دهد، باشد. محل و شدت آسیب هر دو در تعیین مشکلاتی که کودکان به آن دچار می­شوند، دخالت دارند. به هر صورت همیشه نمی­ توان ارتباط بین آسیب وارده و کار ناقص مغز را به دقت مشخص کرد. (کاکاوند، ۱۳۹۰). مطالعات دیگر نشان داده­اند که برای اکثریت قریب به اتفاق کودکان مبتلا به اختلالات عاطفی-رفتاری هیچ شواهدی از آسیب یا اختلال مغزی وجود ندارد (هیوارد،۲۰۱۲).
۲-۱-۶-۲-۲- ژنتیک
عوامل ژنتیکی، عصب­شناختی، بیوشیمیایی و ترکیبی از این عوامل ممکن است بر هیجانات ما تاثیر بگذارند. یقینا بین جسم و رفتار رابطه­ای وجود دارد و منطقی به نظر می­رسد که برای برخی از اختلالات هیجانی- رفتاری عوامل زیستی علی را جستجو کنیم. همه کودکان با یک سبک رفتاری و خلق و خوی مشخص زیستی متولد می­شوند. هرچند خلق و خوی مادرزادی کودکان ممکن است به وسیله شیوه تربیت آنها دگرگون شود، ولی برخی اعتقاد دارند که کودکان دارای خلق و خوی به اصطلاح دشوار، مستعد ابتلا به اختلا­های رفتاری-هیجانی هستند (کافمن، ۲۰۰۱). همانند افراد عقب­مانده ذهنی، در میان افراد دارای ناتوانی­ های شدید یا عمیق هیجانی شواهد بیشتر مبنی بر وجود عوامل زیستی می­باشد. کودکان مبتلا به اسکیزوفرنی به طور فراوان، اما نه همیشه نشانه­هایی از نقص­های عصب شناختی را، بروز می‌دهند. شواهد قانع­کننده ­ای بر دخیل بودن عوامل ژنتیکی در اسکیزوفرنی وجود دارد. بستگان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، خطر افزایش ابتلا به اسکیزوفرنی که با عوامل محیطی به تنهایی توجیه نمی­ شود، را نشان داده­اند. با این حال ژنتیک به تنهایی علت اسکیزوفرنی نیست. خواهر و برادران افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، ۵۰ درصد احتمال دارد به اسکیزوفرنی مبتلا شوند (پینینگتون^[۷۲]، ۲۰۰۲). کودک پاره­ای از خصایص را به ارث می­برد و مسلما این ارث را خواه داشت که روزی مانند والدین خود به اختلال­های رفتاری مبتلا شود. از نظر روان­شناسی افراد مجرم حتی در ۵۰ درصد موارد همان خصایص اجداد خود را دارا هستند. مسلم است که ما رفتار و اعمال بزهکارانه را به ارث نمی­بریم. ساختمان بدنی، مزاج و گرایش به اجرای عمل به شیوه­ای خاص و آمادگی شخصی برای رفتار بزهکارانه است. این آمادگی سرشتی بر اثر برخورد با عوامل محیطی نامناسب بارز و ظاهر می­گردند و در این مرحله است که آثار متقابل و مکمل عواملی مانند نیروهای بیولوژیکی، نوروشیمی و اجتماعی در ناسازگاری مشخص می­گردد (میلانی­فر، ۱۳۹۲).
۲-۱-۷- مداخله و درمان
تعداد و گوناگونی روش­های درمانی برای کودکان تحول چشمگیری داشته است، به نحوی که امروزه بیش از ۵۵۰ روش درمانی برای کمک به کودکان مورد استفاده قرار می­گیرد (کازدین^[۷۳]، ۲۰۰۰). دارودرمانی^[۷۴]، رفتاردرمانی^[۷۵]، بازی درمانی^[۷۶] و درمان بینش­گرا از روش­هایی هستند که در فرایند درمان اختلال­های رفتاری مورد استفاده قرار می­گیرند.
۲-۱-۷-۱- دارودرمانی
دارودرمانی برای درمان بعضی از اختلال­های رفتاری مورد استفاده قرار می­گیرد. کودکان بیش‌فعال، بی­توجه و تکانشی در اغلب موارد با تجویز دارو درمان می­شوند. برای درمان کودکان مبتلا به اختلال­های شدید رفتاری نیز تجویزهای دارو صورت می­گیرد. دارو با هدف کنترل رفتارهای بسیار نامنظم یا آشفته­ی آنان مورد استفاده قرار می­گیرد. همچنین مشکلات مزمن مانند بی­اختیاری ادرار، افسردگی نوجوانان و سایر اختلال­­های روانی، نیز با بهره گرفتن از دارو درمان می­شوند. درمان با دارو در صورتی که با مداخلات درمانی دیگر از جمله آموزش والدین و مداخلات رفتاری ترکیب شود مؤثرتر است (فرند و بارسوک^[۷۷]، ۲۰۱۲).
۲-۱-۷-۲- رفتاردرمانی
رویکردهای درمانی چنین فرض می­ کنند که برخی رفتارهای نابهنجار کودکان آموخته می‌شوند. از این­رو کانون تمرکز این رویکرد، بازآموزی کودک با بهره گرفتن از اصولی است که از نظریه­ های یادگیری و در نتیجه پژوهش تجربی بدست آمده­اند. چنین اصول و روش­هایی عبارتند از؛ تقویت مثبت، وقفه، سرمشق­گیری و حساسیت زدایی نظام­دار (فرند و بارسوک، ۲۰۱۲؛ مرادی و رضایی جمالوئی، ۱۳۹۲).
۲-۱-۷-۳- بازی­درمانی
بازی­درمانی برای خردسالان با چند هدف صورت می­گیرد. بازی­درمانی، درمانگر را در شناخت تفکرات ناهشیار کودک و رفتارهای ناشی از آن یاری می­دهد. کودکانی که مورد غفلت واقع می­شوند، با بهره گرفتن از بازی­درمانی با بزرگسالان تعامل پیدا می­ کنند. همچنین فرصت می­یابند تا با همسالان خود ارتباط برقرار کنند. بازی­درمانی به کودک اجازه می­دهد، انگیزه­ های خود مانند آسیب رساندن به دیگران و مسائل جنسی را که در شرایط عادی قادر به بیان آنها نیست، نشان دهد.
۲-۱-۷-۴- درمان بینش­گرا
در روش مذکور هدف درمان کمک به کودک جهت رشد بینش و شناخت نسبت به خود است. سپس زمینه برای از بین رفتن نشانگان و رشد رفتارهای انطباقی و جدید ایجاد می­گردد (شکوهی یکتا و پرند، ۱۳۸۴).
۲-۱-۸- کم­توانی ذهنی
۲-۱-۸-۱- تاریخچه کم­توانی ذهنی
گاهی اوقات ما نیاز داریم بدانیم وضعیتی که داریم چگونه شکل گرفته است و در آینده چگونه خواهیم بود. در زیر دیدگاه های تاریخی و نقل قول­های روشنی از گذشته، حال و دیدگاه های آینده درباره معلولیت آورده شده است. واقعیت سخت است، جامعه در هر کشوری هنوز متاثر از این فرضیه است که افراد معلول انسانهای کاملی نیستند و بنابراین حق انتخاب فرصتهایی را که در دسترس سایر افراد به عنوان یک حق طبیعی است، ندارند (دارت^[۷۸]، ۱۹۹۲).
عقب­ماندگی ذهنی یا به اصطلاح دیگر نارسایی رشد قوای ذهنی موضوع تازه و جدیدی نیست، بلکه در هر دوره و زمان افرادی در اجتماع وجود داشته اند که از نظر فعالیت­های ذهنی در حد طبیعی نبوده­اند. بخصوص از روزی که بشر زندگی اجتماعی را شروع کرده موضوع کسانی که به عللی قادر نبودند خود را با اجتماع هماهنگ سازند مطرح بوده است. اجتماع برای مصلحت، تعصب یا سالم­سازی این افراد را تحمل کرده، عده­ای را محبوس و یا به مرگ محکوم می­نمود. از مجموعه مدارک بدست آمده چنین استنباط می­ شود که تا قرن هیجدهم میلادی این افراد مورد توجه و لطف نبوده­اند. در حقیقت اولین دوره­ توجه به مسائل بیماران روانی و عقب­ماندگی ذهنی انقلاب کبیر فرانسه و برابری حقوق بشر بود (میلانی فر، ۱۳۹۲). در طول تاریخ افراد دارای معلولیت متفاوت با هنجارهای مناسب اجتماعی درمان می­شدند. شیوه ­های درمانی نامناسب و ناعادلانه در آن دوره زمانی توسط برخی جوامع، قابل قبول بود. ۱-در یونان باستان این افراد را می­کشتند یا در جنگل رها می­کردند.۲- در دادگاه امپراتوری روم آنها را به عنوان دلقک برای اشراف نگه می­داشتند.۳- در اسپانیا آنها را در دادگاه تفتیش عقاید می‌سوزاندند.۴- در آمریکا افرادی که توسط خانواده­هایشان حمایت نمی­شدند را، در سلولهایی در موسسات تربیتی نگه می­داشتند و مردم برای ورود به این سلولها و تماشای این افراد به عنوان عجایب پول پرداخت می­کردند. ۵- در قرن نوزدهم در اروپا این افراد در یتیم­خانه و تیمارستان نگه­داری می­شدند و صفات انسانی را از دست می­دادند. ۶- در ایالات متحده آمریکا از این کودکان در خانه­ها مراقبت می­شد و اجازه ورود به جامعه، مدرسه و انجام فعالیت­ در جامعه را نداشتند. ۷- در سال ۱۸۴۸ در ماساچوست “موسسه­ای برای احمقها” تاسیس شد. ۸- در سال ۱۹۰۷ در ایالات متحده عقیم سازی اجباری افراد معلول برای جلوگیری از انتقال صفات نامرغوب شروع شد و بسیار درمان­های نامناسب دیگر. در دهه­های اخیر دید افراد معلول نسبت به گسترش زندگی مستقل و طبیعی و جنبش خود حمایتی افزایش یافت (وارد^[۷۹]، ۱۹۹۶).
در جایی دیگر میخوانیم که اولین رجوع به تاریخ کم ­توان کم­توانی ذهنی به پاپیروس مصر در سال ۱۵۵۲ قبل از میلاد بر می­گردد. یونانیان باستان و رومی­ها احساس می­کردند که کودکان با کم ­توان ذهنی متولد می­شوند، زیرا خدایان خشمگین شده بودند. اغلب کودکان با کم­توانی ذهنی شدید به جای رشدکردن مجاز به مرگ بودند. قبل از قرن هیجدهم جوامع در چگونگی و مفهوم سازی کم ­توان ذهنی تفاوت داشتند. افراد با عقب­ماندگی ذهنی خفیف از لحاظ اجتماعی افراد شایسته­ای بودند، شناسایی نمی­شدند و درمان خاصی نیز دریافت نمی‌کردند و کسانی که مشکلات شدیدتری داشتند مراقبت­هایی از خانواده­هایشان یا در صومعه دریافت می­کردند ( بیرن-اسمیت وهمکاران^[۸۰]، ۲۰۰۶ و هریس^[۸۱]، ۲۰۰۶). اولین برنامه نظام دار و مستند از مداخله کودکان معلول ذهنی در سال ۱۷۹۹ در فرانسه ارائه شد. بعد از انقلاب کبیر فرانسه و صنعتی­شدن دولت­ها بحث از برابری حقوق بشر بنا نهاده شد و تعلیم و تربیت برای کسانی که به سن تحصیل رسیده بودند، قرار داده شد. در قرن نوزدهم ایتارد اقدام به تربیت یک کودک وحشی نمود. روش های تربیتی وی در این مورد خیلی موثر واقع نشد ولی این خود شروعی تازه برای پیدایش روش­های جدید آموزشی و تربیتی برای کودان عقب­مانده ذهنی گردید ژان مارک ایتارد یک برنامه مبتنی بر مهارت برای یک کودک وحشی را توسعه داد. ده سال بعد سگن شاگرد ایتارد کتابی به نام درمان اخلاقی، بهداشت و آموزش کودکان عقب­مانده نوشت و در این کتاب روش «حواس حرکتی» در آموزش کر و لال­ها به کار برد. همچنین به روش استادش یک برنامه آموزش منظم به نام آموزش فیزیولوژیکی و اخلاقی در بیمارستان سالپیتر فرانسه ارائه داد (بیرن-اسمیت و همکاران، ۲۰۰۶). کارهای سگن باعث شد که ماریا مونته سوری از ایتالیا به آموزش و پرورش کودکان عقب­مانده ذهنی و کودکان کودکستانی بپردازد. در نهایت در قرن بیستم بود که عقب­ماندگی­هایی که به علت اختلال­های متابولیکی، نقص­های کروموزومی، بیماری­های مادرزادی در دوران بارداری و عوارض زایمان و غیره در کودکان ایجاد می­شوند، کشف شدند و راه برای پژوهش و درمان این افراد فراهم شد (دوست‌دار، ۱۳۸۸).
۲-۱-۸-۲- تعریف کم­توانی ذهنی
تا سال ۱۹۵۰ میلادی تعریف کم­توانی ذهنی بر اساس هوشبهر انجام می­شد، اما به مرور زمان متخصّصان به این نتیجه رسیدندکه این تعریف کامل نیست و بیش از درمان و آموزش بر مراقبت روزمرّه و نگهداری تاکید می­ کند. در سالهای اخیر مفهوم مهارت­ های سازشی نقش مهمی در تعریف و طبقه ­بندی افراد کم ­توان ذهنی ایفا می­ کند (هاردمن و همکاران، ۲۰۰۲؛ ترجمه علیزاده و همکاران، ۱۳۸۸).
۲-۱-۸-۲-۱- تعریف انجمن عقب­ماندگی ذهنی آمریکا (۱۹۹۲)
کم­توانی ذهنی به عنوان محدودیتی اساسی در عملکردهای فعلی فرد مربوط می­ شود که با عملکرد هوشی به طور معناداری پایین­تر از میانگین، همراه با محدودیت­هایی در دو یا چند حیطه از مهارت­ های سازشی عملکردی مانند ارتباطات، سلامت و مراقبت از خود، زندگی در خانه، هدایت خود، مهارت­ های تحصیلی کاربردی، مهارت­ های اجتماعی، سرگرمی و کار، قبل از ۱۸ سالگی خود را نشان می­دهد (اصطلاح­شناسی و طبقه ­بندی انجمن ذهنی آمریکا، ۱۹۹۲). این تعریف بر اساس چارچوب مفهومی زیر می­باشد. پنج عامل زیر در عملکرد انسان تاثیر می‌گذارند و حمایت­ها به عنوان میانجی بین عملکرد فرد و ابعاد چند بعدی کم­توانی ذهنی نقش دارد. ا- توانایی­های ذهنی ۲- رفتار سازشی ۳- سلامتی ۴- بافت و ۵- مشارکت، تعامل و نقش­های اجتماعی (کمیته ADHOC، اصطلاح­شناسی و طبقه ­بندی انجمن عقب­ماندگی ذهنی آمریکا^[۸۲]، ۲۰۱۰).
۲-۱-۸-۲-۲- تعریف سازمان بهداشت جهانی
کم­توانی ذهنی اختلالی است که به دلیل وجود نقص ذهنی یا توقف رشد ذهن ، عمدتاً در بدتر شدن عملکرد عینی یا محسوس در هر مرحله از رشد و سطوح کلی هوش از قبیل، شناخت، زبان، حرکت و عملکرد اجتماعی نقش دارد. در این ناهنجاری، سازگاری با محیط همیشه تحت تاثیر قرار می­گیرد. نمره سطوح رشد ذهنی باید بر اساس همه اطلاعات موجود از جمله نشانه‌های بالینی، رفتار انطباقی در محیط فرهنگی و یافته­های روان­سنجی تعیین شود (سازمان بهداشت جهانی^[۸۳] به نقل از کاتز و لازکانو-پونس^[۸۴]، ۲۰۰۸).
۲-۱-۸-۲-۳- تعریف کم­توانی ذهنی از دیدگاه مارک^[۸۵]
این تعریف با محدودیت در ناتوانی هوشی ورفتار انطباقی مشخص می شود که به صورت مهارت های مفهومی ، اجتماعی وعملی بیان می گردد. این ناتوانی در سنین زیر ۱۸ سال خ می دهد. پنج فرض زیر برای کابرد این تعریف ضروری است:
۱- محدودیت ها در کارکرد کنونی باید در قلمرو محیط های اجتماعی معمول همسالان وفرهنگ رخ دهد.
۲- ارزیابی معتبر باید پراکندگی فرهنگی و زبانی، تفاوت های موجود در ارتباطات وعوامل حسی وحرکتی و رفتاری را مورد توجه قرار دهد.

این اقدامات مستلزم این است که ابتدا نیازهای پرسنلی خود را تعیین کند و سپس کارکنان و یا پستهایی که بایستی توسعه پیدا کنند را شناسایی کند. در شرکت های بزرگ درحدود ۱۰% از نیروی کار را نیروی کار پاره وقت تشکیل می دهد. امروزه اقلب شرکت ها نیروی کار را جذب می کنند و پروژه ها و طرح های خود را اجرا کرده و سپس نیروها از شرکت ها خارج می شوند. بطورکلی اتکاء شرکت های امروزی به روی کارکنان پاره وقت می باشد.
دلیل دیگر برای رشد کارکنان پاره وقت کاهش مسئولیت قانونی کارفرمایان است. کارفرمایان در مقابل کارکنان پاره وقت مسئولیت قانونی کمتری را نسبت به جذب ، پاداش ، قدردانی ، مزایا ، اصول و انضباط و خاتمه کاری دارند.

جمعیت شناسی و تنوع نیروی کاری:
در نتیجه تغییرات جمعیت شناسی، مدیریت منابع انسانی در سازمانها مجبور هستند تا نیروی کاری متنوع تری را از داخل و خارج کشور انتخاب کنند. سه بعد مهم تغییرات جمعیت شناسی که بر روی سازمانها اثر
گذاشته اند شامل:
تنوع و تغییر نژادی : در این تغییرات بایستی به آن توجه و اطمینان داشت که با نژادها و گروه های مختلف رفتار عادلانه ای داشته باشد. همچنین متخصصین منابع انسانی بایستی آموزش های مختلف و متنوعی را برای کارکنان مختلف در نظر بگیرند. بی توجهی به سوابق و گذشته افراد می تواند عامل موفقیت در داشتن محیط کاری بدون هیچگونه تبعیض باشد. آن به این معناست که جذب ، گزینش ، استخدام و ارتقاء افراد بدون توجه به رنگ و نژاد آنها باشد.
مسن شدن نیروی کار: اقلب کشورهای توسعه یافته در یافته اند که جمعیتشان درحال مسن شدن است. مسن شدن جمعیت در مشاغل حرفه ای و اشتغال انعکاس می یابد. افزایش مراقبت های پزشکی ناشی از افزایش سن کارکنان در سازمان ها می باشد. مبحث مسن شدن نیروی کاری باعث شده است تا متخصصین منابع انسانی با مسائل و مشکلات زیادی مواجه باشند. استفاده از کارکنان مسن بصورت پاره وقت و ساعتی افزایش یافته و بحث پزشکی و مراقبت های پزشکی در مدیریت منابع انسانی بعنوان یکی از مباحث اصلی مطرح شده است. مراقبت های پزشکی برای افراد مسن افزایش یافته و برنامه ها و مزایای بهداشتی و رفاهی سازمان تغییر کرده و بیمه های پزشکی بلند مدت افزایش یافته است.
تعادل بین کار و خانواده: افول خانواده های سنتی و افزایش تعداد مسیر دوگانه کاری و کارکردن خانواده های تک والدین باعث افزایش استرس و برهم خوردن تعادل بین کار و خانواده شده است. سازمانهایی که می خواهند کارکنانشان را انتقال دهند و جابجا کنند بایستی پیشنهاد مساعده برای همسرانشان را بدهند. نمونه ای از مساعدتها می تواند شامل ارتباط با سایر کارفرمایان ، ارائه مشاوره و جستجوی فرصتهای استخدامی باشد. در پاسخ به این نگرانی ها کارفرمایان بایستی سیاست ها و مزایای مناسبی را در نظر بگیرند. مساعدت کارفرمایان شامل طیفی از مراقبت از کودکان ، تسهیلات پزشکی ، مراقبت های پزشکی از افراد مسن می باشد.

تجدید ساختار سازمانی ( ادغام ها و کوچک سازی سازمان ها ):
بخشی از تغییرات در ساختار سازمان ها شامل : ۱) کاهش تعداد سطوح مدیریتی ۲) کاهش تحصیلات ۳) ادغام با سایر سازمان ها ۴) کارکنان بدون پست و جایگاه سازمانی می باشند. تغییر و تحولات متداول شامل حرکت به سمت سازمان هایی با ساختارهای تخت با کاهش سطوح مدیریتی جهت بهبود بهره وری ، بهبود کیفیت و کاهش هزینه ها می باشد. در نتیجه طراحی مجدد مشاغل انجام گرفت و کارکنان سازمان ها تحت تأثیر این تغییرات قرار گرفتند. یکی از چالش های مدیریت منابع انسانی در مواجه با سازماندهی مجدد سازمان ها در ارتباط با پیامدهای انسانی این تغییرات است. درخصوص اثرات کوچک سازی سازمانها بر روی منابع انسانی بسیار بحث شده است و همچنین بر روی نگرش افرادی که در سازمان باقی می مانند تأثیرگذار است و باعث از بین رفتن وفاداری و تعهد آنها می شود.
بسیاری از شرکت های بزرگ تعدادی از مشاغل خود را حذف کردند و نیروی کاریشان را کاهش دادند، درعوض تعداد زیادی از شرکت های کوچک مشاغل جدیدی را ایجاد کردند. این تغییرات بویژه در صنایعی با تکنولوژی پیشرفته انجام شد. نقش مدیریت منابع انسانی در سازماندهی مجدد سازمان ها شامل تمرکز بر روی برنامه ریزی استراتژیک منابع انسانی است در نتیجه اقدامات و برنامه های مدیریت منابع انسانی در سازمان های بزرگ و کوچک بسیار حساس و کلیدی می باشد.^[۱۷]

نقش مدیریت منابع انسانی در موفقیت سازمانی:
مدیران موفق منابع انسانی نقش مثبت و موثری در عملکرد سازمان ( بزرگ و کوچک ) دارند. امروزه مدیریت منابع انسانی در طراحی و تدوین استراتژی های کسب و کار سازمانی مشارکت کرده و جنبه های مختلف منابع انسانی را در آن لحاظ می کند. برای نمونه، نقش مدیریت منابع انسانی در شرکت تولیدی با ۶۰۰ کارمند شامل مشارکت در فرایند کار ، تولید ، برنامه ریزی و سایر تصمیمات کاری می باشد. همچنین آن بدین معناست که مدیران منابع انسانی بایستی به راحتی در دسترس کارکنان شرکت باشند. تغییر در نقش مدیریت منابع انسانی مستلزم کاهش سطوح سازمانی و همچنین مستلزم توسعه استفاده از تیم های کاری در سازمان و افزایش آموزش می باشد. منابع انسانی در سازمان ها بعنوان یک عنصر حیاتی جهت موفقیت سازمان نگریسته می شود و در بسیاری از سازمان ها منابع انسانی بعنوان یک مزیت رقابتی شناخته شده است.
مدیریت منابع انسانی وظیفه طراحی سیستم های رسمی سازمان جهت کسب اطمینان از استفاده کارآمد و اثربخش از قابلیت‌های انسانی جهت تحقق اهداف سازمانی را برعهده دارد. در کل مدیریت منابع انسانی در یک سازمان وظیفه جذب ، استخدام ، جبران خدمات ، آموزش ، توسعه و بهسازی نیروی انسانی را برعهده دارد.
” دیودید اولریش: مدیریت منابع انسانی نبایستی بعنوان آنچه انجام می دهد تعریف شود بلکه بایستی بعنوان آنچه که ارائه می دهد تعریف شود.”^[۱۸]

نگاهی به تحولات مدیریت منابع انسانی در ایران:
اداره امور کارکنان در ایران، به لحاظ کهن سال بودن تاریخ این سرزمین و دخالت عوامل و فرهنگ های مختلف در تغییر شکل و فرم گیری نظامات اداری آن سابقه ای بس طولانی دارد. یکی از نقاط عطف تاریخ مزبور، تحولاتی است که در اداره امور استخدامی سازمان های دولتی بعد از مشروطیت و استقرار نظام جدید اداری ایران در ۱۲۸۶ شمسی به وجود آمده است.
تشکیل سازمان اموراداری و استخدامی و تصویب قانون استخدام کشوری در سال ۱۳۴۵ را می توان اولین مرحله در اعمال مدیریت صحیح منابع انسانی در بخش دولتی به حساب آورد و ادغام سازمان اموراداری و استخدامی و سازمان برنامه و بودجه و تولد سازمان مدیریت و برنامه ریزی را آخرین تلاش تا سال ۱۳۷۹ تلقی کرد.
دربخش خصوصی ابتدا انتخاب کارکنان براساس نظر و موافقت مدیرعامل و در بعضی مواقع با انجام یک مصاحبه کوتاه با کارفرما یا رئیس اموراداری انجام می گرفت. با گسترش فعالیت های صنعتی و خدماتی و ورود تکنولوژی های جدید به کشور، انتشار مقالات وانجام آموزش هایی که به ویژه متأثر از تجربه کشور ژاپن در توجه و تأکید بر منابع انسانی بود و بلاخره تأکید مدرسین مدیریت منابع انسانی، واحدهای کسب و کار به تدریج متوجه اهمیت این منبع حیاتی سازمان شدند و سعی می شد افرادی متخصص و استراتژیست برای اداره امور منابع انسانی سازمان پرورش داده شود. از سوی دیگر به علت ویژگی های قانون جدید کار، حمایت از کارکنان تحت پوشش قانون کار چشمگیرتر شده و بر اثر اقدامات موثر وزارت کار و امور اجتماعی در زمینه روابط کار، بهداشت و ایمنی و به ویژه ایجاد یک نظام پرداخت با اجرای طرح ارزیابی مشاغل تا سطح
کارگاه هایی که پنجاه نفر پرسنل در استخدام خود دارند، مدیران این بخش بیش از پیش متوجه اهمیت منابع انسانی در صنعت شده اند.
در دهه اخیر ، بر اثر اندیشه ای با عنوان تحول نظام اداری ، تدابیر متعددی برای پرورش مدیران و کارکنان بخش دولتی اندیشیده شد و بر همین اساس ، دوره های آموزشی مفصلی برنامه ریزی و اجرا گردید که نتیجه توانمندسازی بیشتر مدیران دولتی بود.^[۱۹]

ساختار مدیریت منابع انسانی:
در گذشته مدیریت منابع انسانی به عنوان واحد ستادی نگریسته می شد. بخش ستادی که خدمات حمایت و پشتیبانی ، کنترل و مشاوره ای را به بخش صفی سازمان ارائه می داد. فعالیتهای صفی آن دسته از فعالیت هاست که به طور مستقیم با نتایج عملیاتی در تولید محصولات و یا ارائه خدمات در ارتباط است. بخش صفی این اختیار را دارد که به عنوان بخش اجرایی سازمان تصمیم گیری کند و بخش ستادی صرفاً پیشنهادات و مشاوره خود را به بخش صفی ارائه دهد.
دو تفاوت عمده در ترتیبات و ساختار سازمانها وجود دارد، که مربوط به بخش منابع انسانی است. در یکی ، ساختار بخش منابع انسانی به طور مستقیم به رئیس سازمان گزارش می دهد که نتیجه آن داشتن موقعیتی بهتر و دستیابی به یک موقعیت استراتژیک در سازمان است. در ساختار دوم که هنوز در اکثر سازمانها وجود دارد منابع انسانی به معاون اداری مالی سازمان گزارش می دهد. در این ساختار ، بخش منابع انسانی بیشتر بر روی مباحث اداری و عملیاتی متمرکز است.
تنوع وسیعی از فعالیتها را می توان در بخش منابع انسانی انجام داد. بعنوان مثال اگر یک شرکت به اندازه کافی رشد کند به نیروهایی برای انجام مسئولیتهای مختلف منابع انسانی نیاز دارد. بار رشد سازمان نقش تخصصی منابع انسانی پررنگ تر می شود.
شکل (۲-۲) نمونه ای از ساختار واحد منابع انسانی
هزینه های مدیریت منابع انسانی در سازمانها افزایش یافته است، امروزه ما نیازمند به داشتن واحد منابع انسانی به طور مستقل هستیم، به ویژه جو سازمانی به طور فزاینده ای بر روی اهمیت منابع انسانی تأکید می کند. ممکن است که تعداد کارکنان واحد منابع انسانی برای یک سازمان ۸۰۰ نفری با یک سازمان ۲۸۰۰ نفری تفاوت عمده ای نداشته باشد. فعالیتها و اقدامات مشابهی برای کارکنان بیشتری در سازمان بایستی ارائه دهند.^[۲۰]

جایگاه حفظ و نگهداشت کارکنان در مدیریت منابع انسانی:
در کتاب های درسی مدیریت منابع انسانی ، به ویژه کتبی که در دهه ۱۹۹۰ با نگرش راهبردی نوشته شد، فصلی با عنوان نگهداری یا مشابه آن ملاحظه نمی شود. نگهداری کارکنان سازمان و به ویژه نگهداری مدیران، ابعاد وسیع تر از ارتباط دادن انسان با حقوق و مزایا دریافتی یا تأمین بهداشت و ایمنی در محیط کار دارد. ضمناً نباید چنین تصور شود که توقعات کارکنان از سازمانهایشان در همه جا و در هر فضای کاری یکسان است و به راحتی می توان این توقعات را تشخیص داد.
زمانی که از امور مربوط به حفظ و نگهداشت کارکنان در یک سازمان صحبت می شود، لازم است ابعاد گوناگون و پیچیده ای که نیاز و تمایلات فردی ، گروهی و سازمانی را به وجود می آورد و تفاوت های فردی و گروهی در تعبیر از شرایط کار با کیفیت ، مورد توجه قرار گیرد و انسان ها با تمام ابعاد وجودشان در رابطه با کار و زندگی اجتماعی مورد مطالعه قرار گیرند. نگاه به انسان به عنوان یک سیستم یا جزئی از یک سیستم کاری، نباید این تصور را به وجود آورد که می توان انسان را مانند یک سیستم مکانیکی مورد مطالعه قرار داد؛ بلکه شناخت ابعاد انسان است که نگهداری او را دشوار می سازد.
لازم به ذکر است که براساس ادعای دانش مردم شناسی فرهنگی ، نمی توان برای یک ملت متشکل از اقوام با فرهنگ های مختلف یک فرهنگ ملی کاملاً مشخص تعریف کرد. آنچه در طراحی نظام نگهداری منابع انسانی حائز اهمیت است همسویی تدابیر و راهبردهای نظام نگهداری با اهداف و راهبردهای سازمان می باشد. ذکر این نکته ضروری است که در بعضی از سازمان ها ممکن است به دلایل مختلف در طول عمرشان ویژگی های فرهنگی خاصی شکل گرفته باشد که با راهبردهای استراتژیست های سازمان همسویی نشان ندهد و حتی گاهی با بعضی راهبردها مخالفت شدید وجود داشته باشد. در این صورت توصیه شده است برحسب درجه اهمیتی که راهبرد مورد نظر برای سازمان دارد ، به متحول کردن فرهنگ سازمان اقدام شود که اینگونه اقدامات نیاز به تأمل و تخصص های ویژه مردم شناسی فرهنگی دارد. زیرا نظام نگهداری منابع انسانی ابعاد متعددی را شامل می شود و در کنار ابعاد ملموس ، ویژگی های عاطفی ، احساسی و مفهومی ناملموس که در هر جامعه و هر سازمان به نحوی متجلی است شناخت ابعاد نگهداری را در سازمان ها دشوار می کند. به همین جهت در این نظام عوامل نگهدارنده را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
مواردی که بیشتر مربوط به تندرستی و حفظ سلامت جسمی کارکنان است از جمله اقدامات بهداشتی ، ایمنی و حفاظتی ، تربیت بدنی ، خدمات درمانی و نظیر این ها .
مواردی که تقویت کننده روحیه و حافظ شئون انسانی کارکنان است که این عوامل عمدتاً جنبه
روانی – معنوی ، ارزشی و اعتقادی دارد.
با توجه به نکات ذکر شده ملاحظه می شود که نگهداری منابع انسانی نسبت به گذشته ابعاد جدیدتری پیدا کرده و طبعاً استراتژی که برای این منظور بویژه با نگرش به روند جهانی شدن باید اعمال شود ، نسبت به گذشته متفاوت خواهد بود.

شکل۳-۴۱ شرایط مرزی نمونه

۳-۳-۲-۱-۳ بارگذاری

بار وارده حاصل از انفجار ۱kg ماده منفجره TNT می باشد. انفجار در فاصله ۳ متری از مرکز هندسی دال می باشد که فاصله محل قرارگیری ماده منفجره با مرکز هندسی دال می باشد. شکل (۳-۴۲) شرایط آزمایش را نشان می دهد.

شکل۳-۴۲ شرایط آزمایش

۳-۳-۲-۱-۴ تاریخ جابه جایی

یک مبدل جابجایی برای ثبت تاریخ جابه جایی در مرکز همانطورکه در شکل(۳-۴۳) نشان داده شده نصب می شود. مبدل های فشار برای اندازه گیری فشار انفجار هم در مرکز نمونه PT1 و نزدیک تکیه گاه در یک طرف PT2 استفاده می شود. تاریخ های فشار انفجار در مرکز ولبه دال توسط سنسورها تثبیت می شود.

شکل۳-۴۳ محل قرارگیری مبدل های اندازه گیری تاریخ جابه جایی و فشار

۳-۳-۲-۲ مدل سازی دال بتنی آزمایش شده در اثر بار انفجار

در این بخش جهت حصول اطمینان از صحت نتایج تحلیل های انجام شده توسط نرم افزار نمونه ای مشابه آزمایش انجام شده توسط گروه مربوطه با بهره گرفتن از نرم افزار ABAQUS مدل سازی شده و نتایج حاصل از ثحلیل با نتایج مطالعه آزمایشگاهی کنترل می شود.

۳-۳-۲-۲-۱ المان بتن مسلح واطلاعات ورودی نرم افزار

جهت مدل سازی بتن از المان solid استفاده شد وآرماتورهای دال نیز با بهره گرفتن از المان wire مدل سازی شدند.

۳-۳-۲-۲-۲ مشخصات مصالح

۳-۳-۲-۲-۲-۱ مشخصات مصالح بتن

مدل های رفتاری مختلفی جهت مدل سازی بتن وجود دارد که هر کدام مزایا ومعایبی دارد در این مطالعه با بهره گرفتن از نموداز تنش-کرنش مدل رفتازی بتن Mpa 39.5 به دست آمده است. همانطور که در فصل سوم گفته شد در این تحقیق، برای بیان رفتار فشاری و کششی تنش-کرنش بتن به ترتیب از مدل­های رفتاری ارائه شده توسط thorenfeld و shima و جهت مدل­سازی مصالح بتن دال از مدل بتن آسیب دیده خمیری که در آباکوس در دسترس می باشد استفاده شده است. که البته با توجه به این که قبلا نیز ذکر شد برای در نظر گرفتن تاثیر افزایش مقاومت مصالح با نرخ کرنش سریع، ضریب افزایش دینامیکی به مقادیر مقاومت استاتیکی اعمال می شود. این ضریب به ماهیت تنش(مثلا خمشی ، برش مستقیم ) بستگی دارد. که ما نیز در مدل مورد نظر ۱.۲ را اعمال کردیم. مقدار تنش کششی حداکثر در رابطه (shima )براساس رابطه زیر تعیین می شود.
(۳-۵۸)
در شکل(۳-۴۴) الف و ب منحنی­های تنش–کرنش فشار و کشش استفاده شده در این مدل نمایش داده شده است.
الف) فشار
ب)کشش
شکل ۳-۴۴ منحنی تنش کرنش بتن در مدل صحت سنجی شده
مشخصات مصالح بتن ورودی به نرم افزار در جدول(۳-۱۰) ارائه شده است.
جدول۳ -۱۰ مصالح بتن ورودی به نرم افزار

۳-۳-۲-۲-۲-۲ مشخصات مصالح آرماتور فولادی

از منحنی تنش-کرنش مربوط به فولاد با تنش تسلیم Mpa 600 برای مدل سازی آرماتور فولادی استفاده می شود. مشخصات مصالح آرماتور فولادی ورودی به نرم افزار در جدول(۳-۱۱) ارائه شده است.
جدول ۳-۱۱ مصالح آرماتور فولادی ورودی به نرم افزار