۰/۱۰۰

۰/۱۰۰

نتایج نشان می‌دهد پست سازمانی پاسخگویان ۶/۵۸ درصد(مدیریت فروش) ۴/۲۱ درصد(مدیر عامل) ۴/۱۱درصد ( مدیر اجرایی) و ۶/۸ درصد (کارشناس فروش) شده‎اند.
نمودار شماره (۴-۴)توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب پست سازمانی
۴-۳- تحلیل استنباطی یافته‌ها
میانگین میزان عملکرد شرکت
برای پاسخ به این سؤال که « میانگین میزان عملکرد شرکت چه حدی است؟» با توجه به اینکه در سطح فاصله‏ای اندازه گیری شده است و یک متغیر فاصله‏ای می‏باشد از آزمون تی‌تک‌نمونه‌ای استفاده گردید. برای سنجش میانگین میزان عملکرد شرکت، ۴ گویه که مربوط به میانگین میزان عملکرد شرکت می‌شد در پرسشنامه گنجانده شد و با توجه به اینکه طیف پاسخ‌ها ۵ قسمتی بود حداقل امتیاز پاسخگو از مجموع گویه‌ها ۴ و حداکثر ۲۰خواهد شد. عدد ۱۲ را به عنوان حد وسط دامنه مزبور انتخاب نموده و با بهره گرفتن از دستور تی‌تک‌نمونه‌ای به بررسی میانگین میزان عملکرد شرکت پرداخته شد. اختلاف معنی‌دار از ۱۲به بالا نشان‌دهنده بالاتر بودن میانگین میزان عملکرد شرکت از حد متوسط می‌باشد. همچنین اختلاف معنی‌دار از ۹ به پایین نشان‌دهنده پایین‌تر بودن میانگین میزان عملکرد شرکت از حد متوسط می‌باشد.

جدول شماره(۴-۵) خروجی آزمون تی تک‌نمونه‌ای^[۵۵] برای سنجش میانگین میزان عملکرد شرکت

متغیر

تعداد

میانگین^[۵۶]

انحراف‌
معیار^[۵۷]

تی

درجه‌ آزادی^[۵۸]

سطح‌ معنی‌داری دو سویه^[۵۹]

عملکرد شرکت

۷۰

۹۷/۱۰

۶۳۷/۰

۱۴/۷۵

۶۹

۰۰۰/۰

خروجی آزمون t نشان داد که میانگین نمره میزان عملکرد شرکت برابر ۹۷/۱۰ شده است. همچنین اندازه t برابر ۱۴/۷۵ و سطح معنی‌داری (۰۰۰/۰sig =) از ۰۵/۰ کمتر شده است یعنی به طور معنی‌داری میانگین بیشتر از ۹ بوده است. بنابراین در مجموع میانگین میزان عملکرد شرکت رو به بالا بوده است.
جدول شماره (۴-۶) خروجی آزمون تست نرمالیتی بوسیله آزمون شایپروویلک^[۶۰] و کولموگراف اسمیرنف^[۶۱] برای سنجش (عملکرد شرکت،گرایشات بازاریابی، استراتژی بازاریابی بین المللی و تجربیات بازاریابی بین المللی شرکت)

کولموگراف اسمیرنف

شایپروویلک

متغیرها

آمار

درجه آزادی

سطح معنی داری دوسویه

آمار

درجه آزادی

سطح معنی داری

اطلاعاتی

اطلاعات رقبا و مشتریان

ارتباطی

همسویی استراتژیک، روابط با مشتریان، فروشندگان و دیگر ذینفعان که تحت تأثیر قدرت چانه زنی قرار میگیرند.

شهرت و اعتبار

شهرت نام تجاری که سبب کاهش ریسک می شود، داشتن ارزشهای سمبولیک، اعتبار نزد سازمانهای مختلف

از نظر بارنی منابع شامل داراییهای مالی، فیزیکی، انسانی، تجاری، دانش و تکنولوژی و سازمانی است[۳۰]. الگوی دیگری که میتواند جهت دستهبندی منابع مورد استفاده قرار گیرد، مدل زنجیره ارزش پورتر^[۵۶] است که در سال ۱۹۸۵ توسط وی ارائه شد[۳۱]. طبق این مدل فعالیتهـای دخیل در سازمانهای تولیدی را می‌توان به دو بخش فعالیتهای اصلی و فعالیتهای پشتیبانی تقسیم کرد.(شکل ۲-۲) این فعالیتها عبارتند از:

• فعالیتهای اصلی: لجستیک ورودی؛ عملیات تولیدی؛ لجستیک خروجی؛ بازاریابی و فروش؛ خدمات پس از فروش.

• فعالیتهای پشتیبانی: زیرساختهای سازمانی؛ مدیریت منابع انسانی؛ تحقیق و توسعه؛ تهیه و تدارکات.

فعالیتهای اصلی آن دسته از فعالیتهایی هستند که اصطلاحاً ارزش افزا^[۵۷] نامیده میشوند. یعنی انجام آنها سبب ارتقای ارزش محصول و جلب رضایت مشتری میشود. مثلاً مواد اولیه وارده، دریافت و ذخیره سازی میشود (لجستیک ورودی)، سپس عملیات تولیدی بر روی این مواد صورت میگیرد که آن را به محصول تولید شده ارتقاء میدهد. در ادامه محصول تولیدی بستهبندی، حمل و انبار میشود (لجستیک خروجی). فعالیتهای بازاریابی بر روی محصول سبب افزایش ارزش محصول و فروش آن سبب تبـدیل محصول به پول میشود. خدمات پس از فروش نیز فعالیت ارزشافزای دیگری است که در انتها در مورد محصول اعمال میگردد. تمامی این فعالیتها منبع مستقیم ســودآوری سازمان به شمار میروند. فعالیتهای پشتیبانی آن دسته از فعالیتهایی هستنـــد که حول فعالیتهای اصلی و برای آمادهسـازی شرایط اجرای آنها انجام میشوند[۳۱].

شکل۲-۲ : زنجیره ارزش پورتر
ج) تدوین استراتژی توسط رویکرد مبتنی بر منابع
در سال ۱۹۸۶ مککینزی چارچوب ۷S را ارائه نمود[۳۲]، در این چارچوب استراتژیهای سازمان بر اساس روابط متقابل منابع ششگانه تعیین میشوند.( شکل ۲-۳) این منابع عبارتند از: دانش و مهارتها، ارزشهای مشترک سازمانی، ساختار سازمان، سیستمها، نیروی انسانی و سبک رهبری سازمان.

شکل ۲-۳ : چارچوب ۷S
این چارچوب اگرچه قبل از معرفی دیدگاه مبتنی بر منابع ارائه شد، اما یکی از اولین مدلهایی است که در تعیین استراتژی، تمرکز را بر روی منابع سازمان قرار داده است.
اولین بار گرانت^[۵۸] در سال ۱۹۹۱ مستقیماً از دیدگاه مبتنی بر منابع در تعیین استراتژیهای سازمان استفاده نمود[۱۶]. در این مدل بعد از تدوین مأموریت، چشمانداز و اهداف سازمان، منابع شرکت شناسایی میشوند) آنچه شرکت دارد(، سپس کارهایی که شرکت با بهره گرفتن از منابع خود میتواند انجام دهد تحت عنوان توانمندیهای شرکت مورد شناسایی واقع میشوند، از این طریق مزیتهای رقابتی پایدار که شرکت میتواند با بهره گرفتن از توانمندیهای خود ایجاد کند، تعیین میشوند تا در جهت ایجاد آنها اقدام شود. پس از شناخت سه مرحلهای، استراتژی لازم جهت استفاده از توانمندیها برای ایجاد مزیت رقابتی پایدار تدوین شده و به کار گرفته میشود. این بیان در شکل۲-۴ آمده است[۱۶,۳۳].
شکل ۲-۴ : مدل گرانت به صورت خلاصه شده
هانت و مورگان^[۵۹] در سال ۱۹۹۹ در مدلی که برای تدوین استراتژی به کمک دیدگاه مبتنی بر منابع ارائه دادند (شکل ۲-۵ )، بیان کردند که استراتژیهای مناسب باید در راستای شناسایی منابع، توسعه منابع و محافظت از آنها و بکارگیری منابع باشد. به کمک این استراتژیها میتوان به مزیت رقابتی پایدار که منجر به عملکرد برتر سازمان میشود، دست یافت[۲۸, ۳۴].
شکل ۲-۵ : مدل هانت و مورگان
فهی^[۶۰] و اسمیتی^[۶۱] در سال ۱۹۹۹ از دیدگاه مبتنی بر منابع جهت تعیین استراتژیهای بازاریابی استفاده کردند[۳۵]. آنها در شناسایی منابع و سپس تدوین استراتژیها از نقاط ضعف، نقاط قوت، فرصتها و تهدیدها استفاده نمودند. در واقع آنها بر اساس رویکردی داخلی-خارجی اقدام به تدوین استراتژی برای تبدیل نمودن منابع و توانمندیهای سازمان به مزیت رقابتی پایدار نمودند.
مزیتهای رقابتی
طی سالهای اخیر، مزیت رقابتی که پایه و اساس رویکرد مبتنی بر منابع به شمار میرود در مرکز بحث استراتژیهای رقابتی قرار گرفته و بحثهای زیادی دربارهی آن مطرح شده است[۹]. با این وجود، ارائه یک تعریف دقیق از مزیت رقابتی مشکل است. از یک طرف، مزیت رقابتی به معنای بازده بیش از حدّ معمول تلقی شده و از طرف دیگر، به عملکرد بازار سرمایه و انتظارات مرتبط شده است. اما رایجترین تعریف مزیت رقابتی در حوزهی استراتژی رقابت و درچارچوب خلق ارزش، عبارتست از: “هر آنچه موجب شود درآمد بیش از هزینه افزایش یابد” [۹].
پیتراف^[۶۲] مزیت رقابتی را حفظ درآمد بالاتر از حدّ طبیعی تعریف میکند[۲۶]. به عقیدهی بسانکو^[۶۳] و همکاران در صورتی که بنگاه در مقایسه با متوسط نرخ سود اقتصادی به نرخ بالاتر سود اقتصادی در بازار یکسان دست پیدا کند، دارای مزیت رقابتی است[۳۶]. سالونر، شپارد و پودونلی^[۶۴] عنوان میکنند که مزیت رقابتی عمدتاً به این معناست که بنگاه میتواند خدمات یاکالاهایی را تولید کند که مشتریان آنها را با ارزشتر از کالاها یا خدمات تولید شده توسط سایر رقبا تلقی میکنند[۳۷].
از طرف دیگر پورتر مزیت رقابتی را در چارچوب استراتژی رقابتی مورد توجه قرار میدهد. وی استراتژی رقابتی را به عنوان تعیین موقعیت بنگاه در محیط رقابتی قلمداد میکند. هدف از استراتژی رقابتی، تدبیر بازار از طریق درک و پیشبینی عوامل اقتصادی به ویژه رفتار سایر رقباست. استراتژی رقابتی، موجب میشود بنگاه محصولی را تولید کند که از سوی رقبا قابل تولید نیست. به عقیدهی پورتر، مزیت رقابتی در مرکزیت عملکرد بنگاه رقابتی قرار دارد. وی مطرح میکند که مزیت رقابتی ارزشهای قابل ارائه بنگاه برای مشتریان است به نحوی که ارزشهای ایجاد شده از هزینه های مشتری بالاتر باشند[۳۱].
به عقیدهی بارنی بنگاه هنگامی مزیت رقابتی را تجربه میکند که فعالیتهایش در صنعت یا بازار، ارزش اقتصادی ایجاد کند و تعداد کمی از بنگاهها مشغول فعالیتهای مشابه باشند. بارنی مزیت رقابتی را به عملکرد بنگاه ارتباط میدهد و مطرح میکند که بنگاه هنگامی به عملکرد بالاتر از حدّ طبیعی دست مییابد که ارزش بیشتری نسبت به ارزش انتظاری منابع در اختیار، ایجاد کند[۳۸]. کی^[۶۵] مزیت رقابتی بنگاه را ظرفیتهای اختصاصی (ممتاز) تعریف میکندکه این ظرفیتها ناشی از رفتارهایی است که سایر بنگاهها فاقد آن هستند، اما این ظرفیتها پایدار و معین میباشند[۳۹]. در این چارچوب، مزیت رقابتی شامل مواردی است که یک بنگاه میتواند انجام دهد ولی بنگاههای دیگر قادر به انجام آنها نیستند، که خود موجب تقاضای بیشتر و یا هزینه کمتر برای آن بنگاه میشود. این موارد عبارتند از[۴۰]:
الف) مزیت رقابتی در میزان تقاضا، که امکان دستیابی متفاوت بنگاهها را به مشتریان فراهم میآورد. این نوع مزیت میتواند ناشی از عادات مشتری و هزینه های جستجو یا هزینه تصمیمگیری باشد.
ب) مزیت رقابتی در هزینه، که میتواند به دو دلیل ایجاد شود:

• دستیابی به یک تکنولوژی پیشرفته که رقبا نمیتوانند از آن تقلید کنند.

• مقیاس اقتصادی بزرگ تولید که همراه با کاهش هزینه نهایی است و سایر رقبا قادر به بهرهبرداری از آن نمیباشند.

البته دلایل دیگری نظیر حمایت دولت و دستیابی بیشتر به اطلاعات و… نیز موجب مزیت رقابتی میشود؛ ولی عوامل تقاضا، انحصار در تکنولوژی و مقیاس بزرگ اقتصادی عوامل اصلی محسوب میشوند.
در نهایت میتوان گفت مزیت رقابتی شامل مجموعه عوامل یا توانمندیهایی است که همواره شرکت را به نشان دادن عملکرد بهتر از رقبا قادر می سازد. مزیت رقابتی عامل یا ترکیبی از عوامل است که در یک محیط رقابتی، سازمان را بسیار موفق تر از سایرسازمانها می نماید و رقبا نمی توانند براحتی از آن تقلید کنند.
مزیت رقابتی پایدار
مفهوم مزیت رقابتی پایدار^[۶۶] در سال ۱۹۸۴ و هنگامی مطرح شد که دی^[۶۷] استراتژیهای حفظ مزیت رقابتی را تبیین کرد. اصطلاح SCA به شکل جدی در سال ۱۹۸۵ از سوی پورتر و در چارچوب انواع استراتژی رقابتی (رهبری هزینه، تمایز و تمرکز) برای رسیدن به مزیت رقابتی بلندمدت مطرح شد. علیرغم این موضوع، پورتر تعریف دقیقی دربارهی مزیت رقابتی پایدار ارائه نکرد. بارنی نزدیکترین تعریف SCA را به این صورت مطرح کرد که مزیت رقابتی پایدار عبارت است از تداوم فواید اعمال استراتژیهای خلق ارزش منحصر به فرد و به شکل غیرهم زمان با رقبای بالقوّه و موجود که قادر به نسخهبرداری از این فواید نیستند[۴۱]. مزیت رقابتی پایدار به تلاش بنگاه در ایجاد و حفظ مزیت برای دورهی زمانی بلندمدت مربوط میشود .
هر سازمان دارای تعدادی منبع است که همه از یک میزان اهمیت برخوردار نبوده و عامل دستیابی به مزیت رقابتی پایدار برای سازمان نمیباشد. منابعی برای سازمان مزیت رقابتی پایدار خلق میکنند که دارای ویژگیهای مشخصی باشند. تاکنون مطالعات بسیاری در مورد نقش منابع در دستیابی به مزیت رقابتی و مزیت رقابتی پایدار صورت پذیرفته است و معیارها و عوامل مختلفی جهت دستیابی به مزیت رقابتی پایدار معرفی شده است.
کوین^[۶۸] بیان میکند که برای مزیت رقابتی پایدار، مشتریان باید تفاوتهایی را میان محصول بنگاه مورد نظر و رقبایش تشخیص دهند. این تفاوتها باید به دلیل منابعی که بنگاه دارد ولی رقبا ندارند، ایجاد شده باشد. سایر محققان با دقت بیشتری منابع و مهارتهای خاصی که در ایجادمزیت رقابتی پایدارسهیم هستند را تبیین کردند[۴۲]. بر اساس مطالعهی پنکیج^[۶۹]، مزیت رقابتی پایدار متأثر از سه عامل اندازهی بازار هدف، دستیابی بیشتر به منابع و مشتریان و محدودیت در اختیارات رقبا است. به طورکلی، بنگاهی میتواند مزیت رقابتی پایدار ایجاد کند که مدیران آن استراتژی خود را بر اساس ویژگیهایی اعمال کنند که به راحتی قابل کپی شدن نیستند[۴۲]. گرانت^[۷۰] عوامل دوام و پایداری، شفافیت، انتقالپذیری و قابلیت تکثیر منابع را عواملی میداند که منابع برای ایجاد مزیت رقابتی پایدار باید داشته باشند[۱۶]. کولیس و مونتگومری^[۷۱] پنج عامل تقلید ناپذیری، دوام و پایداری، شفافیت، عدم وجود جایگزین و برتری رقابتی را مطرح میکنند[۲۷]. آمیت و اسچومیکر^[۷۲] فراتر رفته و ۸ عامل مکمل بودن، کمیابی، غیر قابل خرید بودن، تقلیدناپذیری، عدم وجود جایگزین، برتری رقابتی، دوام و پایداری، همسویی با عوامل استراتژیک صنعت را عوامل مهم و تأثیرگذار برای خلق مزیت رقابتی پایدار میدانند[۴۳].
بارنی در سال ۱۹۹۱، به بسط دیدگاه مبتنی بر منابع پرداخته است. او اعتقاد دارد هر منبع می تواند استراتژیک باشد، اگر شاخصهای زیر را دارا باشد[۴۱]:

• شاخص کارآمدی (قابلیت اثربخشی و کارآیی سازمان)

تعریف موجودیتهای کلیدی کسب و کار ( KBEs) : یک مفهوم سطح بالا از افراد ، اشیاء و رخدادهایی است که مورد علاقه مدیریت سازمان می باشند ٬ این عناصر کلیدی زمینه تعامل را در معماریها فراهم می نمایند .
۲-۲۰- تبدیل داده به اطلاعات
تبدیل داده به اطلاعات بسته به تقاضای مدیران برای تصمیم گیری مورد پردازش قرار می گیرد . تکنیکهای پردازش باید بطور مناسب انتخاب شده باشند . داده ها حقایق و تصاویری هستند که بطور رایج در تصمیم گیریها مورد استفاده قرار نگرفته و معمولا به شکل رکوردهای تاریخی بایگانی می شوند . ولی اطلاعات از داده هایی تشکیل شده است که گردآوری و پردازش شده و به عنوان پایه ای برای پیش بینی و یا تصمیم گیری مورد استفاده قرار می گیرند ، وظیفه سیستم تبدیل داده به اطلاعات است و وظیفه مدل اطلاعات راهبردی ارائه اطلاعات قابل تحلیل به کمک فناوری هوش تجاری از طریق تشکیل مکعب داده و ترکیب اطلاعات مرتبط به نحوی که بر تصمیم گیری مدیران عالی سازمان موثر باشد .

یک مدل اثر بخش داده های مورد نیاز را برای تولید اطلاعات با معنی ، ذخیره ، سازماندهی و بازیابی می کند .
۲-۲۱- اهداف تدوین مدل اطلاعات راهبردی
به کمک مدل اطلاعات راهبردی و استفاده از داده های چند بعدی ( مکعب داده ) زمینه برای اخذ گزارشات ترکیبی و پیچیده از انباره داده و در نتیجه تسهیل در امر تصمیم گیری و سیاستگذاری و بهبود اثر بخشی تصمیمات ، فراهم می گردد .
۲-۲۲- اجزای اساسی مدل اطلاعات راهبردی

• • اهداف و استراتژیهای سازمان

• • مجموع مولفه های محیط داخل وخارج که در برنامه ریزی راهبردی برای سازمان مهم هستند.

• • مهمترین فرایندهای سازمان

• • داده های ورودی و خروجی فرایندها

• • انباره داده

• • فناوری هوش تجاری

• • مکعب های داده

۲-۲۳- هفت مسئله اصلی که توسط هوش تجاری در سازمان هدف قرار گرفته اند

1. 1. سازماننیازهایاطلاعاتیضروریوحساسخودراتشخیصنمی دهدیانمیشناسد.

1. 1. سیگنالهایضعیفازفضاومحیطکسبوکاردریافتمیشودیاقابلتشخیصنیستند.

1. 1. اطلاعاتودادههاییکهازبرخیمنابعبیرونیمی رسندبهگونهیبهینهایجمعآورینشدهاند.

1. 1. اطلاعاتودانشپرسنلسازمانبهصورتبهینهمورداستفادهقرارنمیگیرد.

1. 1. حجماطلاعاتیکهبایدذخیره،دسته بندی،پردازشوتحلیلشوندخیلیزیاداست.

1. 1. ابزارهاو سیستمهایاطلاعاتیومحاسباتیناکارآمدبهنظرمی رسند.

1. 1. ازاطلاعاتوداده هایموجوددرسازماندرستاستفادهنمی شود.

۲-۲۴- رابطه مدل اطلاعات راهبردی با معماری سازمانی
در این تحقیق از مدل اطلاعات راهبردی به عنوان ابزاری برای معماری اطلاعات سازمانی ، نام برده می شود ، بدین جهت ضرورت استفاده از یک چارچوب علمی معماری سازمانی درتدوین مدل اطلاعات راهبردی ، بیش از پیش اشکار می گردد . لذا ما بر آنیم تا با انتخاب سطح برنامه ریزی استراتژیک چارچوب زاکمن ، مدل اطلاعات راهبردی خود را تدوین و سایر مراحل تحقیق را ادامه دهیم .
۲-۲۵- معماری سازمانی
معماری سازمانی یک نقشه سازمانی است که ساختار ، مأموریت و اطلاعات موردنیاز سازمان و فناوریهای لازم برای پشتیبانی از آنها را تشریح کرده، فرایند گذار برای پیاده سازی این فناوریها را تعریف می‌کند^[۲۵].
چارچوبجان زاکمن، چارچوب معماری سازمانی را چنین تعریف می‌کند: چارچوب معماری سازمان یک طرح طبقه بندی شده دو بعدی است که یک نمایش توصیفی را از سازمان بیان می‌کند^[۲۶] .
در تشریح مفهوم چارچوب آمده است که، یک چارچوب معماری:
_ ابزاری است که می‌تواند برای توسعه طیفی از معماریهای مختلف به کار رود.
_ باید روشی را برای طراحی سیستم‌های اطلاعاتی و روش اتصال آنها به یکدیگر، ارائه کند.
_ باید دارای مجموعه‌ای از ابزارها باشد که فرهنگ و زبان مشترک را فراهم سازد .
_ باید شامل فهرستی از استانداردها باشد که برای توسعه واحدهای ساختاری مورد استفاده قرار گیرد ^[۲۷]برخی از چارچوبهای رایج، عبارتند از : FEAF، زاکمن، TEAF، DoDAF، TOGAF، C4ISR و… درحال حاضر تعداد محدودی چارچوب معماری در سطح جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند که هر یک با توجه به منشاء ظهورشان مناسب معماری سازمانهای خاصی هستند.
۲-۲۶- چارچوب زاکمن
در دهه اخیر، فعالیتهای زیادی در رابطه با معماری سازمانی و نیز روشها و استانداردهای آن در سطح دنیا صورت گرفته است. معماری سازمانی به عنوان راه‌حلی جامع و راهبردی در مدیریت توسعه سیستم‌های اطلاعاتی از دهه ۱۹۹۰ میلادی با حرکت فزاینده‌ای مورد توجه قرار گرفته است؛ به گونه‌ای که در حال حاضر، اغلب کشورهای دنیا، معماری سازمانی را به عنوان روشی استاندارد در شناخت و باز مهندسی سازمان شناخته و مورد استفاده قرار می‌دهند. در معماری سازمانی برای طراحی آن و طبقه‌بندی اطلاعات و اجرا نیاز به چارچوب است که موضوع بحث قرار دارد. از چارچوبهای مورد بحث، چارچوب زاکمن (Zachman) ، بدین سبب که به همه جنبه‌های سازمان توجه کرده است، بیشتر مورد نظر می‌باشد و به عنوان چارچوب مادر از آن یاد می‌شود.
معماری سازمانی فرایندی پیچیده
است که کل بخشهای یک سازمان را درگیر می‌کند و افرادی با تخصص‌های متنوع در آن نقش دارند. این افراد می‌توانند از بالاترین لایه مدیریتی سازمان تا کارشناسان سطوح عملیاتی را دربرگیرند، طبیعی است که هدایت و کنترل فرایند گسترده و بزرگی بدون پیروی از یک الگو و ساختاری فکر شده و منسجم مقدور نخواهد بود.
چارچوبهای معماری سازمانی، در واقع الگوهایی تعریف شده برای تنظیم مراحل کاری و نیز طبقه‌بندی خروجی‌های آنها به حساب می‌آیند. در حال حاضر تعداد محدودی چارچوب معماری در سطح جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند که هر یک با توجه به منشاء ظهورشان، مناسب معماری سازمانهای ویژه‌ای هستند. برای مثال چارچوب معماریDoDAFبیشتر مناسب معماری سازمانهای نظامی یا مشابه است و چارچوبFEAFبیشتر مناسب سازمانهای غیرنظامی است.از طرفی چارچوب زاکمن که آن را چارچوبی مرجع نیز می توان گفت، شش جنبه معماری را از شش دیدگاه بررسی می‌کند. جان زاکمن که وی را پدر معماری سازمانی می‌نامند، داشتن معماری سازمانی را ضرورتی غیرقابل اجتناب برای سازمانهای بزرگ دانسته، و حیات سازمانهای بزرگ را وابسته به معماری سازمانی می‌داند ^[۲۸] .
۲-۲۷- انواعچارچوبهایمعماریسازمان
۱- Extended Enterprise Architecture Framework (E2AF)
۲- Enterprise Architecture Planning (EAP)
۳- Federal Enterprise Architecture Framework (FEAF)
۴- Treasury Enterprise Architecture Framework (TEAF)
۵- The Open Group Architecture Framework (TOGAF)
۶- Zachman Framework (ZF)
۷- Integrated Architecture Framework (IAF)
۸- Joint Technical Architecture (JTA)

خطاb

۴۸

۳۸/۲

۲۳/۰

۷۹/۲

ضریب تغییرات(درصد)

۳۷/۱۰

۰۱/۷

۶۷/۷

ns، *و** به ترتیب نشان دهنده عدم تفاوت معنی­داری، تفاوت در سطح ۵٫/^. وتفاوت در سطح ۱٫/^. می باشد.

۱-۵-۴ کلروفیلa

نتایج تجزیه واریانس تیمار کلروفیلa در جدول (۵-۴) آورده شده است. اثر تیمارهای مکان، تکرار مکان، گیاه، گیاه در مکان، مزرعه و مکان در مزرعه در سطح آماری ۱ درصد بر کلروفیلa معنی­دار گردید، اما اثر متقابل تیمار گیاه در مزرعه و گیاه در مزرعه در مکان بر کلروفیلa در سطح آماری ۵ در­صد معنی­دار شد.
نمودار ۳۷-۴ اثر تیمار­های گیاه در مکان بر کلروفیل­a
بررسی نتایج اثر متقابل نوع گیاه و مکان مختلف کشت (نمودار ۳۷-۴) بر کلروفیل­a نشان داد که در منطقه دزفول گیاه جعفری دارای بیشترین میزان کلروفیل­a بود (۰۴/۲۱ میکرو­گرم بر گرم وزن تر). همچنین کلروفیل­a گیاه جعفری در منطقه دزفول نسبت به مناطق شوش و باوی تفاوت معنی­داری داشت. همچنین بیشترین میزان کلروفیل­a در گیاه گشنیز، مربوط به منطقه دزفول بود (۴۶/۱۸ میکرو­گرم بر گرم وزن تر) با میزان کلروفیل­a در گیاه گشنیزٰ، رشد یافته در منطقه شوش و باوی تفاوت معنی­داری داشت(به ترتیب ۴۶/۱۸، ۷۶/۱۴ و ۴۴/۱۲ میکرو­گرم بر گرم وزن تر). همچنین بیشترین میزان کلروفیل­a در گیاه هویج و شوید ، مربوط به منطقه دزفول بود (به ترتیب ۸۶/۱۴ و ۷۹/۱۶ میکرو­گرم بر گرم وزن تر) با میزان کلروفیل­a در گیاه هویج و شویدٰ، رشد یافته در منطقه شوش تفاوت معنی­داری نداشت. اما با میزان کلروفیل­a در گیاه هویج و شویدٰ، رشد یافته در منطقه باوی دارای تفاوت معنی­داری بود.
نمودار ۳۸-۴ اثر متقابل مکان در مزرعه بر کلروفیل­a
بررسی نتایج اثر متقابل مکان­های مختلف کاشت و مزارع آلوده و شاهد (نمودار ۳۸-۴) بر کلروفیل­a نشان داد که بیشترین میزان کلروفیلa در منطقه دزفول و در مزرعه آلوده­ی شماره ۲ وجود داشت (۵۷/۲۳ میکروگرم بر گرم وزن تر). میزان کلروفیلa مزرعه آلوده­ی شماره ۲ در منطقه دزفول با مزرعه آلوده­ی شماره ۱ تفاوت معنی­داری نداشت (به ترتیب ۷۵/۲۳ و ۱۲/۲۰ میکروگرم بر گرم وزن تر) ولی با مزرعه شاهد دارای اختلاف معنی­داری بود (۶۵/۹ میکروگرم بر گرم وزن تر). همچنین در منطقه شوش بیشترین میزان کلروفیلa در مزرعه آلوده­ی شماره ۱ وجود داشت (۱۹/۱۹ میکروگرم بر گرم وزن تر). میزان کلروفیلa مزرعه آلوده­ی شماره ۱ در منطقه شوش با مزرعه آلوده­ی شماره ۲ تفاوت معنی­داری نداشت ولی با مزرعه شاهد دارای اختلاف معنی­داری بود. همچنین در منطقه باوی بیشترین میزان کلروفیلa در مزرعه آلوده­ی شماره ۱ و ۲ وجود داشت (به ترتیب ۱۰/۱۵ و ۸۹/۱۳ میکروگرم بر گرم وزن تر). میزان کلروفیلa مزرعه آلوده شماره ی ۱ در منطقه باوی با مزرعه آلوده­ی شماره ۲ تفاوت معنی­داری نداشت ولی با مزرعه شاهد دارای اختلاف معنی­داری بود.
نمودار ۳۹-۴ اثر متقابل تیمارهای گیاه در مزرعه بر کلروفیل­a
بررسی نتایج اثر متقابل نوع گیاه و نوع مزرعه (نمودار ۳۹-۴) بر میزان کلروفیل­ aنشان داد. که بیشترین میزان کلروفیل­a مربوط به گیاه جعفری و در مزرعه آلوده­ی شماره ۲ بود (۵۸/۲۱ میکروگرم بر گرم وزن تر). که با میزان کلروفیل­a در مزرعه آلوده­ی شماره ۱ تفاوت معنی­داری نداشت ولی با میزان کلروفیل در مزرعه شاهد دارای تفاوت معنی­دار بود. در گیاه گشنیز بیشترین میزان کلروفیل­a مربوط به در مزرعه آلوده­ی شماره ۲ بود (۹۹/۱۸ میکروگرم بر گرم وزن تر). که با میزان کلروفیل­a در مزرعه آلوده­ی شماره ۱ تفاوت معنی­داری نداشت ولی با میزان کلروفیل در مزرعه شاهد دارای تفاوت معنی­دار بود. در گیاه هویج بیشترین میزان کلروفیل­a مربوط به در مزرعه آلوده­ی شماره ۲ بود (۸۰/۱۵ میکروگرم بر گرم وزن تر). که با میزان کلروفیل­ a در مزرعه آلوده­ی شماره ۱ تفاوت معنی­داری نداشت ولی با میزان کلروفیل در مزرعه شاهد دارای تفاوت معنی­دار بود در گیاه شوید بیشترین میزان کلروفیل­ a مربوط به در مزرعه آلوده­ی شماره ۲ بود (۰۳/۱۸ میکروگرم بر گرم وزن تر). که با میزان کلروفیل­a در مزرعه آلوده­ی شماره ۱ تفاوت معنی­داری نداشت ولی با میزان کلروفیلa در مزرعه شاهد دارای تفاوت معنی­دار بود.
بررسی تاثیر نفت سفید بر مزارع گیاه (گشنیز، جعفری، شوید و هویج) نشان داد که کلروفیل­a درمزارع آلوده به نفت سفید نسبت به مزارع شاهد افزایش یافت. احتمالا دلیل این افزایش به میزان غلظت نفت سفید استفاده شده در مزارع آلوده به نفت برای از بین بردن علف­های هرز بستگی دارد. در صورتی که از حجم بیشتری برای از بین بردن علف هرز استفاده شده باشد، باعث افزایش مقدار کلروفیل­a در گیاه می­ شود که دلیل آن وارد شدن تنش به گیاه است. در پژوهشی که بر روی گیاه اقاقیا صورت گرفت نشان دهنده کاهش مقدار کلروفیل­a گیاه تحت تاثیر تیمار هیدرو­کربنی که شامل نفت خام با در صد­های ۰، ۱، ۲، ۳ و ۴ به ترتیب در تیمارهای ۲ و ۴ درصد معادل ۴۱/۲ و ۱۹۳/۰ میلی­گرم اندازه گیری شد. مقدار کلروفیل a در تیمارهای ۱، ۲ و ۳ درصد نسبت به شاهد به ترتیب ۳، ۶ و ۳ برابر افزایش ودر تیمار ۴ درصد تقریبا نصف شاهد بود (عسکری و همکاران، ۱۳۹۰).

در منطقه باوی در مزارع شاهد و آلوده به نفت سفید شماره­ ۱و ۲ نسبت به مزارع مزارع شاهد و آلوده به نفت سفید شماره­ ۱و ۲ منطقه شوش و دزفول میزان کلروفیل­a به مقدار کمتری افزایش یافته که شاید دلیل آن شوری و زهکشی نامناسب خاک این منطقه باشد. در نتیجه تنش شوری خاک نسبت به تنش نفتی غالبتر بوده و در نتیجه میزان کلروفیل­a در این منطقه نسبت به دو منطقه دیگر کمتر می­باشد.

۲-۵-۴ کلروفیل b

نتایج تجزیه واریانس تیمار کلروفیل­b در جدول (۵-۴) آورده شده است. اثر تیمارهای مکان، گیاه، مزرعه، مکان مزرعه و گیاه در مزرعه در سطح آماری ۱ درصد بر کلروفیل­b معنی­دار گردید، اما اثر متقابل تیمار گیاه در مکان و گیاه در مزرعه در مکان بر کلروفیل­b در سطح آماری ۵ در­صد معنی­دار شد. همچنین تیمار تکرار مکان بر کلروفیل­b معنی­دار نبود.
نمودار ۴۰-۴ اثر تیمار­های گیاه در مکان بر کلروفیل­b
بررسی نتایج اثر متقابل نوع گیاه و مکان مختلف کشت (نمودار ۴۰-۴) بر کلروفیل­b نشان داد که در منطقه دزفول گیاه جعفری دارای بیشترین میزان کلروفیل­b بود (۳۲/۹ میکرو­گرم بر گرم وزن تر). همچنین کلروفیل­b گیاه جعفری در منطقه دزفول نسبت به مناطق شوش و باوی تفاوت معنی­داری داشت. همچنین بیشترین میزان کلروفیل­b در گیاه گشنیز، هویج و شوید مربوط به منطقه دزفول بود (به ترتیب ۰۱/۸، ۳۴/۶ و ۲۲/۷ میکروگرم بر گرم وزن تر). با میزان کلروفیل­b در گیاه گشنیزٰ، هویج و شوید رشد یافته در منطقه شوش تفاوت معنی­داری نداشت. اما با منطقه باوی تفاوت معنی­داری داشت.
نمودار ۴۱-۴ اثر متقابل مکان در مزرعه بر کلروفیل­b
بررسی نتایج اثر متقابل مکان­های مختلف کاشت و مزارع آلوده و شاهد (نمودار ۴۱-۴) بر کلروفیل­b نشان داد که بیشترین میزان کلروفیلb در منطقه دزفول و در مزرعه آلوده­ی شماره ۲ وجود داشت (۴۶/۸ میکروگرم بر گرم وزن تر). میزان کلروفیلb مزرعه آلوده­ی شماره ۲ در منطقه دزفول با مزرعه آلوده­ی شماره ۱ تفاوت معنی­داری نداشت (به ترتیب ۴۶/۸ و ۶۵/۷ میکروگرم بر گرم وزن تر). ولی با مزرعه شاهد دارای اختلاف معنی­داری بود (۰۶/۷ میکروگرم بر گرم وزن تر) همچنین در منطقه شوش بیشترین میزان کلروفیلb در مزرعه آلوده­ی شماره ۱ وجود داشت (۸۳/۷ میکروگرم بر گرم وزن تر). میزان کلروفیلb مزرعه آلوده­ی شماره ۲ در منطقه شوش با مزرعه آلوده­ی شماره ۱ تفاوت معنی­داری نداشت ولی با مزرعه شاهد دارای اختلاف معنی­داری بود.
نمودار ۴۲-۴ اثر متقابل گیاه در مزرعه بر و کلروفیل­b
بررسی نتایج اثر متقابل نوع گیاه و نوع مزرعه (نمودار ۴۲-۴) بر میزان کلروفیل­ bنشان داد. که بیشترین میزان کلروفیل­b مربوط به گیاه جعفری در هر دو مزرعه آلوده­ی شماره ۱ و ۲ بود (به ترتیب ۴۶/۸ و ۲۲/۸ میکروگرم بر گرم وزن تر). در گیاه گشنیز بیشترین میزان کلروفیل­b مربوط به مزرعه آلوده­ی شماره ۱ بود (۰۱/۸ میکروگرم بر گرم وزن تر). که با میزان کلروفیل­b در مزرعه آلوده­ی شماره ۲ تفاوت معنی­داری نداشت ولی با میزان کلروفیل در مزرعه شاهد دارای تفاوت معنی­دار بود. در گیاه هویج بیشترین میزان کلروفیل­b مربوط به در مزرعه آلوده­ی شماره ۲ بود (۰۵/۶ میکروگرم بر گرم وزن تر). که با میزان کلروفیل­b در مزرعه آلوده­ی شماره ۱ تفاوت معنی­داری نداشت ولی با میزان کلروفیل در مزرعه شاهد دارای تفاوت معنی­دار بود در گیاه شوید بیشترین میزان کلروفیل­b مربوط به در مزرعه آلوده­ی شماره ۱ بود (۲۹/۷ میکروگرم بر گرم وزن تر). که با میزان کلروفیل­b در مزرعه آلوده­ی شماره ۲ تفاوت معنی­داری نداشت ولی با میزان کلروفیلb­ در مزرعه شاهد دارای تفاوت معنی­دار بود.
بررسی اثر نفت سفید بر مزارع سبزی (گشنیز، جعفری، شوید و هویج) نشان داد که کلروفیل­b درمزارع آلوده به نفت سفید نسبت به مزارع شاهد افزایش یافت. احتمالا نتیجه این افزایش در اثر تفاوت موجود در غلظت نفت سفید استفاده شده در بین مزارع آلوده به نفت برای از بین بردن علف­های هرز باشد در صورتی که از غلظت بیشتری برای ازبین بردن علف هرز استفاده شده باشد. احتمالا میزان کلروفیل­b شاید در اثر وارد شدن تنش بیشتر به گیاه باشد. در پژوهشی که بر روی گیاه اقاقیا صورت گرفت نشان دهنده احتمالا مقدار کلروفیل­b گیاه تحت تاثیر تیمار هیدرو­کربنی که شامل نفت خام با در صد­های ۰، ۱، ۲، ۳ و ۴ نسبت به شاهد به ترتیب ۳۸، ۵۶، ۵۸، ۸۸ درصد است (عسکری و همکاران، ۱۳۹۰).
در منطقه باوی در مزارع شاهد و آلوده به نفت سفید ۱ و ۲ نسبت به مزارع شاهد و آلوده به نفت سفید ۱ و ۲ منطقه شوش و دزفول میزان کلروفیل­b به مقدار کمتری افزایش یافت است. شاید دلیل آن شوری و زهکشی نامناسب خاک این منطقه باشد. در نتیجه می­توان احتمال داد که نفت سفید و شوری خاک باعث کمتر شدن در میزان کلروفیل­b این منطقه شده باشند. به نظر می­رسد در اثر تنش شوری، کلروفیلb­ نسبت به کلروفیل­a به تخریب، حساس­تر باشد و نسبت کلروفیل­a به کلروفیل­b در ارقام حساس به شوری، بیشتر از ارقام مقاوم می­باشد افزایش نسبت کلروفیل­a به کلروفیل­b در گیاهان تحت شوری نشان داد کاهش در کلروفیلb ممکن است به دلیل خسارت ساختمانی تنش شوری به مراکز واکنش فتوسیستم (PSII) نسبت داده شود (رنجبر و همکاران، ۲۰۰۱)

۳-۵-۴ کلروفیل­کل

نتایج تجزیه واریانس تیمار کلروفیل­کل در جدول (۵-۴) آورده شده است. اثر تیمارهای مکان، تکرار مکان، گیاه، مزرعه و مکان در مزرعه در سطح آماری ۱ درصد بر کلروفیل­کل معنی­دار گردید. و اما اثر متقابل تیمار گیاه در مکان و گیاه در مزرعه در مکان بر میزان کلروفیل­کل در سطح آماری ۵ در­صد معنی­دار شد. همچنین اثر متقابل تیمار گیاه در مزرعه بر کلروفیل­کل معنی­دار نبود
نمودار ۴۳-۴ اثر تیمار­های گیاه در مکان بر کلروفیل کل
بررسی نتایج اثر متقابل نوع گیاه و مکان مختلف کشت (نمودار ۴۳-۴) بر کلروفیل­کل نشان داد که در منطقه دزفول گیاه جعفری دارای بیشترین میزان کلروفیل­کل بود (۳۴/۳۰ میکرو­گرم بر گرم وزن تر). همچنین کلروفیل­کل گیاه جعفری در منطقه دزفول نسبت به مناطق شوش و باوی تفاوت معنی­داری داشت. بیشترین میزان کلروفیل­کل در گیاه گشنیز مربوط به منطقه دزفول بود (۴۷/۲۶ میکروگرم بر گرم وزن تر). با میزان کلروفیل­کل در گیاه گشنیزٰ رشد یافته در منطقه شوش و باوی تفاوت معنی­داری داشت. بیشترین میزان کلروفیل­کل در گیاه هویج و شوید مربوط به منطقه دزفول بود (به ترتیب ۲۱/۲۱ و ۰۱/۲۴ میکروگرم بر گرم وزن تر). با میزان کلروفیل­کل در گیاه هویج و شوید رشد یافته در منطقه شوش تفاوت معنی­داری نداشت. اما با منطقه باوی تفاوت معنی­داری داشت.
نمودار ۴۴-۴ اثر متقابل مکان در مزرعه بر کلروفیل­کل
بررسی نتایج اثر متقابل مکان­های مختلف کاشت و مزارع آلوده و شاهد (نمودار ۴۴-۴) بر کلروفیل­کل نشان داد که بیشترین میزان کلروفیل­کل در منطقه دزفول و در مزرعه آلوده­ی شماره ۲ وجود داشت (۰۳/۳۲ میکروگرم بر گرم وزن تر). میزان کلروفیل­کل مزرعه آلوده­ی شماره ۲ در منطقه دزفول با مزرعه آلوده­ی شماره ۱ و مزرعه شاهد تفاوت معنی­داری داشت (به ترتیب ۰۳/۳۲، ۷۸/۲۷ و ۷۲/۱۶ میکروگرم بر گرم وزن تر). همچنین در منطقه شوش بیشترین میزان کلروفیل­کل در مزرعه آلوده­ی شماره ۱ وجود داشت (۰۲/۲۷ میکروگرم بر گرم وزن تر). میزان کلروفیل­کل مزرعه آلوده­ی شماره ۱ در منطقه شوش با مزرعه آلوده­ی شماره ۲ تفاوت معنی­داری نداشت. ولی با مزرعه شاهد دارای اختلاف معنی­داری بود. همچنین در منطقه باوی بیشترین میزان کلروفیل­کل در مزرعه آلوده­ی شماره ۲ وجود داشت (۸۸/۲۰ میکروگرم بر گرم وزن تر). میزان کلروفیل­کل مزرعه آلوده­ی شماره ۲ در منطقه باوی با مزرعه آلوده­ی شماره ۱ تفاوت معنی­داری نداشت. ولی با مزرعه شاهد دارای اختلاف معنی­داری بود.
­­
نمودار ۴۵-۴ اثر اصلی گیاه بر کلروفیل کل
بررسی نتایج اثر اصلی گیاه (نمودار ۴۵-۴) بر کلروفیل­کل نشان داد بیشترین میزان کلروفیل­کل در گیاه جعفری بود (۲۹/۲۵ میکروگرم بر گرم وزن تر). میزان کلروفیل­کل در گیاه جعفری با میزان کلروفیل­کل در گیاه گشنیز تفاوت معنی­داری نداشت (به ترتیب ۲۹/۲۵ و ۵۲/۲۲ میکروگرم بر گرم وزن تر). اما میزان کلروفیل­کل در گیاه جعفری نسبت به گیاه هویج و شوید دارای اختلاف معنی­داری بود (به ترتیب ۱۸/۲۱ و ۱۱/۱۸ میکروگرم بر گرم وزن تر).
­

با در نظر گرفتن ماهیت فناوری و اینترنت به طور قطع تجارت الکترونیک باز هم تغییر شکل خواهد داد.
۲-۲-۲- تعاریف و مفاهیم تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیکی راه و روش جدید کسب و کار به صورت الکترونیکی و با بهره گرفتن از شبکه ها و اینترنت می باشد. در این روش فرایند خرید و فروش یا تبادل محصولات، خدمات و اطلاعات از طریق شبکه های کامپیوتری و مخابراتی از جمله اینترنت صورت می گیرد (حنفی زاده و رضایی، ۸۶). تعاریف متعددی از تجارت الکترونیک ، با توجه به دیدگاه های مختلف ارائه شده است که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود:
از دیدگاه ارتباطات: تجارت الکترونیکی تحلیل اطلاعات، محصولات، خدمات یا پرداختها از طریق خطوط تلفن ، شبکه های کامپیوتری یا هر ابزار الکترونیکی دیگر می باشد(حنفی زاده و رضایی، ۸۶).
از دیدگاه بازرگانی: فراهم کردن قابلیت خرید و فروش کالاها و خدمات و اطلاعات در اینترنت و یا از طریق دیگر خدمات آنلاین می باشد (معمار نژاد، ۸۵).
از دیدگاه فرایند کسب و کار: تجارت الکترونیکی بکارگیری فناوری برای خودکار سازی، تبادلات کسب و کار و جریان کار است (حسینی، عزیزی و میرحسینی، ۸۵).

از دیدگاه خدماتی: ابزاری است که به صورت همزمان باعث کاهش هزینه ، افزایش سرعت و کیفیت انتقال خدمات می شود (معمار نژاد، ۸۵).
از دیدگاه آموزشی : تجارت الکترونیک شرایط لازم برای آموزش الکترونیکی در مدارس، دانشگاهها و دیگر سازمانها از جمله سازمانهای کسب و کاری فراهم می کند(حنفی زاده و رضایی، ۸۶).
از دیدگاه همکاری: چارچوبی برای توسعه همکاری های داخلی و خارجی و سازمان فراهم می کند (معمار نژاد، ۸۵).
از دیدگاه فناوری اطلاعات: به آندسته از کاربردهای فناوری اطلاعات که به صورت سیستمی برای پشتیبانی و پیشبرد جریان کاری و مبادلات تجاری ایجاد شده است، می گویند(حنفی زاده و رضایی، ۸۶).
از دیدگاه جامعه: تجارت الکترونیک مکانی را برای افراد جامعه فراهم می نماید تا بتوانند در آن مکان آموزش ببینند، مشارکت کنند و با یکدیگر تعامل داشته باشند (حنفی زاده و رضایی، ۸۶).
به نقل از صنایعی (۸۷) از دیدگاه کلارک (۱۹۹۷) هر نوع مبادله اطلاعات مربوط به امور تجاری از طریق ابزار الکترونیکی حتی تلفن و فکس را تجارت الکترونیک نامند. تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه اتحادیه اروپا انجام تجارت به صورت الکترونیکی (۱۹۹۸) و هر شکلی از مبادله تجاری که در آن طرفین ذینفع به جای تبادلات فیزیکی یا تماس مستقیم فیزیکی به صورت الکترونیکی تعامل کنند، (۲۰۰۱) می باشد (صنایعی، ۸۷).
تمامی تعاریف فوق حداقل در دو مورد با هم اشتراک دارند: فرایند خرید و فروش و استفاده از نوعی ابزار الکترونیکی. تجارت الکترونیک در ساده ترین تعریف عبارت از یافتن منابع ، انجام ارزیابی، مذاکره کردن، سفارش، تحویل، پرداخت و ارائه خدمات پشتیبانی است که به صورت الکترونیکی انجام می شود. لذا تجارت الکترونیک روشی است که بر اساس آن اطلاعات، محصولات و خدمات از طریق شبکه های ارتباطی کامپیوتری خرید و فروش می شوند (صنایعی، ۸۷).
۲-۲-۳- برتری تجارت الکترونیک به تجارت سنتی
هر فناوری پیشرفته ای باعث ایجاد تهدیدها و فرصتهای جدیدی برای سازمان می شود. تکنولوژی اطلاعات می تواند چهار مزیت عمده ایجاد کند:
ارزان تر ( تولید خروجی های مشابه با هزینه کمتر)
بیش تر ( تولید خروجی های بیشتر با هزینه مشابه)
سریع تر ( تولید خروجی های مشابه با همان هزینه در زمان کمتر)
بهتر ( تولید خروجی های بیشتر با هزینه مشابه و همان زمان)(حنفی زاده و رضایی، ۸۶).
تجارت الکترونیکبه عنوان یکی از ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات می تواند فواید زیر را در قیاس با تجارت سنتی به همراه داشته باشد:
در تجارت به شیوه الکترونیکی محدودیت مکانی و زمانی وجود ندارد (صنایعی، ۸۷).
معرفی و تبلیغ محصولات با بهره گرفتن از تجارت الکترونیک به خصوص در اینترنت دچار محدودیتهای موجود در تبلیغات متعارف سنتی نبوده و در هر زمان قابل دسترس است.همچنین می تواند برای هر گروه خاص از مصرف کنندگان تغییر یابد (حنفی زاده و رضایی، ۸۶).
تجارت الکترونیک، کانالهای معمول فروش را تغییر می دهد. در این نوع تجارت وجود واسطه معنایی ندارد.
فروش الکترونیکی به مقدار بسیار زیادی هرینه های فروش، نیروی انسانی و زمان عرضه محصولات و خدمات را کاهش می دهد. همچنین محصولات می توانند به محض آماده شدن در معرض فروش الکترونیکی قرار گیرند (حنفی زاده و رضایی، ۸۶).
خدمات پس از فروش به مشتریان می تواند بهبود یابد (حنفی زاده و رضایی، ۸۶).
ورود به بازارهای جدید و استراتژیک بدون درنظرگرفتن مرزهای فیزیکی معمول میسر است و بدین ترتیب باعث افزایش فروش می شود (صنایعی، ۸۷).
فرصتهای تجاری و شغلی جدید به وجود می آورد (حنفی زاده و رضایی، ۸۶).
به شناخت رقبای جدید می پردازد (صنایعی، ۸۷).
قدرت تجزیه و تحلیل محصولات با بهره گرفتن از نظرات مشتری برای تولید محصولات جدید و یا تغییر در محصولات قبلی به مقدار قابل توجهی افزایش می یابد (حنفی زاده و رضایی، ۸۶).
۲-۲-۴-انواع تجارت الکترونیک
امروزه بیشتر فعالیتها مانند شناسایی شرکای تجاری، برقرای ارتباط با خریداران و فروشندگان، معرفی محصولات و خدمات جدید و دستیابی به بازارها و تأمین منابع و کالاها با کمک تجارت الکترونیک با کارایی بیشتر و هزینه کمتری انجام می شوند و در این میان اشاره به این نکته حائز اهمیت است که انجام اینگونه تجارت از روش های متفاوتی امکان پذیر است (صنایعی، ۸۷). بر اساس ماهیت تبادلات می توان تجارت الکترونیک را در قالب زیر دسته بندی نمود:
۱- تجارت بنگاه با بنگاه (B2B)
در این نوع تجارت شرکت کنندگان در فعالیتهای مربوط، بنگاهها هستند. اکثر تبادلات از این نوع می باشد (معمار نژاد، ۸۵).
۲- تجارت بین بنگاه و مشتری (B2C)
بیشترین سهم در انجام تجارت الکترونیک از نوع B2C را خرده فروشی تشکیل می دهد. این نوع تجارت مربوط به معاملات خرده فروشی کالاها و خدمات بین بنگاهها و خریدارن انفرادی بوده و به همین دلیل به e-tailing معروف است.
۳- تجارت بنگاه با اداره (B2A)
این نوع تجارت شامل تمامی مبادلات تجاری – مالی بین شرکتها و سازمانهای دولتی است. تأمین نیازهای دولت توسط شرکتها و پرداخت عوارض و مالیات از جمله این موارد است (صنایعی، ۸۷).
۴- تجارت مشتری با بنگاه (C2B)
در این نوع تجارت توسط اینترنت این امکان به وجود آمده است که مصرف کننده بدون نیاز به فروشنده کالای خود را مستقیما در سطح وسیعی خرید نماید (صنایعی، ۸۷).
۵- تجارت مشتری با مشتری (C2C)
این طبقه بندی شامل معاملاتی است که مشتریان به طور مستقیم با هم انجام می دهند (معمار نژاد، ۸۵). به دلیل ناچیز بودن هزینه های تبلیغات در اینترنت این مدل توسط کاربران اینترنتی با استقبال مواجه شده است (صنایعی، ۸۷).
۶- تجارت همکار با همکار (P2P)
این فناوری در B2B، B2C، C2C قابل استفاده است. این مدل برای تسویه حساب کردن میان شرکت کنندگان در حراج با فروشنده است که معروفترین آن سرویسی به نام Pay pal است (صنایعی، ۸۷). در این فناوری امکان اشتراک و استفاده از فایلهای الکترونیکی در شبکه فراهم شده است. به عنوان مثال افراد می توانند موسیقی، نرم افزار و دیگر محصولات دیجیتالی را مبادله نمایند (حنفی زاده و رضایی، ۸۶).
۷- تجارت بنگاه با دولت (B2G)
این نوع تجارت شامل تمامی مبادلات تجاری – مالی بین شرکتها و سازمانهای دولتی است. تأمین نیازهای دولت توسط شرکتها و پرداخت عوارض و مالیات از جمله این موارد است (صنایعی، ۸۷).