۱-۱۰ متابولیسم و تبدیل بیولوژیک
۱-۱۰-۱اکسیداسیون
۱-۱۰-۱-۱ اپواکسیداسیون
اپواکسیداسیون^[۸۱] وابسته به به سیتوکرم P450 حلقه فوران انتهایی آفلاتوکسن‌های B₁ و G₁ منجر به تولید متابولیت‌های فوق‌العاده الکتروفیل می‌گردد که قادر به آلکیلاسیون اسیدهای نوکلئیک می‌باشند (۱۲ و۸۴). آفلاتوکسین B₁ – ۸ و۹ اپوکسید را می‌توان به صورت صناعی تولید کرد ولیکن این ترکیب تنها در محیط‌های فاقد ترکیبات الکتروفیل و نوکلئوفیل پایدار است. متعاقب افزودن اپوکسیدهای صناعی به محیط، فرایند هیدرولیز غیرآنزیمی این ترکیبات به سرعت آغاز شده و دی‌هیدریول^[۸۲] تولید شده پس از ۵ ثانیه به طور کامل محو می‌گردد. در حضور گلوتاتیون و گلوتاتیون – S –ترانسفراز^[۸۳] ، اپوکسیدهای صناعی به گلوتاتیون ملحق می‌شوند (۷۶). احتمالاً دیول در نتیجه هیدرولیز سریع ۸ و۹ اپوکسید ایجاد می‌گردد. دیول بیش‌ترین نقش را در اتصال آفلاتوکسین B₁ به پروتین بر عهده دارد (۴۵).
متابولیسم آفلاتوکسین B₁ – دیول که توسط آنزیم‌های کبد موش صحرایی کاتالیز می گردد، نقش مهمی در مقاومت گونه‌های خاص به مسمومیت با آفلاتوکسین B₁ بر عهده دارد. اتصال کوالانت به DNA از طریق اپوکسیداسیون به عنوان یکی از مشخصات تمامی مشتقات دارای حلقه فورانی انتهایی اشباع نشده آفلاتوکسین است. جداسازی DNA متصل به اپوکسیدهای آفلاتوکسین P₁ و M₁ از عصاره کبد موش‌ها، بیان‌گر این نکته است که متعاقب هیدروکسیلاسیون آفلاتوکسین B₁ ممکن است اپوکسیداسیون رخ داده و متابولیت‌های الکتروفیلیک تولید گردند. بیو ترانسفرماسیون آفلاتوکسین B₂ اشباع در موقعیت‌های ۸ و۹ منجر به تولید متابولیت‌های متصل به DNA می‌گردد(۷۸ و ۸۴).
۱-۱۰-۱-۲ هیدروکسیداسیون
اکسیداسیون آفلاتوکسین‌ها از طریق سیتوکرم سیستم P450 منجر به تولید متابولیت‌های هیدروکسیدی می شود که دارای اثرات بیولوژیک کمتری از آفلاتوکسین ها می‌باشند. هیدروکسیداسیون آفلاتوکسین B₁ در موقعیت کربن‌های ۳ و۹ به ترتیب باعث ایجاد آفلاتوکسین‌های M₁ و Q₁ که متابولیت‌ اصلی آفلاتوکسین B₁ در آزمایشگاه است، می‌گردد. (۶۳ و ۷۵). آفلاتوکسین Q₁ می تواند تحت تاثیر میکروزوم های کبدی انسان اپوکسیده شود. (۷۶).
آفلاتوکسین M₁، متابولیت آفلاتوکسین B₁ در شیر و ادرار است(۵۵ و ۶۳). آفلاتوکسین M₁ تنها ۲ درصد از قابلیت جهش‌زایی آفلاتوکسین B₁ را داشته جهت ایجاد سمیت سلولی نیاز به سیستم‌های متابولیکی ندارد. هیدروکسیلاسیون ثانویه در محل کربن ۹a آفلاتوکسین B₁ منجر به ایجاد آفلاتوکسین P₁ می‌گردد. به نظر می‌رسد ۹a و ۴ دی‌هیدروآفلاتوکسین B₁ متابولیت اصلی آفلاتوکسین B1 در میکروزوم کبد موش صحرایی باشد. آفلاتوکسین B₂ متعاقب هیدروکسیداسیون در موقعیت ۹a به آفلاتوکسین M₂ تبدیل می‌گردد (۳۸ و ۵۵).
۱-۱۰-۱-۳ دمتیلاسیون
O- دمتیلاسیون یک راه بیوترانسفورماسیون در گونه‌هایی است که قابلیت تولید آفلاتوکسین P₁ را دارند (۳۱). آفلاتوکسین P₁ معمول‌ترین متابولیت ادراری آفلاتوکسین در افراد مبتلا به سرطان کبد است (۷۹). به نظر می‌رسد O- دمتیلاسیون آفلاتوکسین M₁ منجر به تولید ۴، ۹a دی‌هیدرو آفلاتوکسین^[۸۴] B₁ می‌گردد (۳۸).
۱-۱۰-۱-۴ تولید آفلاتوکسین B_2a وآفلاتوکسین G_2a
هیدراسیون پیوند دوگانه حلقه فورانی انتهایی آفلاتوکسین B₁ و G₁ منجر به تولید آفلاتوکسین‌های B₂ و G₂ می‌گردد این واکنش آنزیمی نبوده و در محیط اسیدی به طور خود به خودی رخ می‌دهد. متعاقباً هیدروکسیلاسیون میکروزومی آفلاتوکسین های B₂ و G₂ ، منجر به تولید آفلاتوکسین B_2a وآفلاتوکسین G_2a می‌گردد (۴۷).
۱-۱۰-۲ احیا
آفلاتوکسیکول^[۸۵] متعاقب احیای گروه کتونی شماره ۱ آفلاتوکسین B₁ ایجاد می‌گردد (۳۴). این متابولیت به عنوان یکی از مهم ترین متابولیت‌های پلاسمای موش صحرایی مطرح است. چن در سال ۱۹۸۱ موفق شد کاتالیزور مؤثر در روند تبدیل آفلاتوکسین B₁ به آفلاتوکسیکول یعنی آنزیم ردکتاز سیتوزولی^[۸۶] را شناسایی کند آفلاتوکسیکول نیز مانند آفلاتوکسین B₁ دارای اثرات سرطان‌زایی و جهش‌زایی است (۸۲). آفلاتوکسیکول به‌راحتی به آفلاتوکسین B₁ اکسیده می‌شود (۹۰). این ترکیب می‌تواند به عنوان مخزن آفلاتوکسین B₁ در بدن عمل نماید و از این طریق یاعث افزایش نیمه عمر مؤثر آن در بدن گردد.
در صورت اکسیداسیون کربن شماره ۹a آفلاتوکسیکول، آفلاتوکسیکول M₁ تولید می‌شود (۶۰). احیای گروه کتونی کربن شماره ۱ آفلاتوکسین Q₁ منجر به تولید آفلاتوکسیول H₁ می‌گردد (۲۵).
۱-۱۰-۳ الحاق
۱-۱۰-۳-۱ الحاق گلوکورونیدی اپوکسید
فرم الحاقی آفلاتوکسین B₁ – ۸ و۹ اپوکسید متصل به گلوتاتیون به عنوان یکی از مهم‌ترین متابولیت‌های موجود در صفرای موش صحرایی در معرض آفلاتوکسین B₁ است (۳۳ و ۳۸). پدیده الحاق با گلوتاتیون به عنوان یک واکنش مهم جهت تعیین حساسیت گونه‌های مختلف نسبت به اثرات سمی آفلاتوکسین B₁ مطرح است (۷۰). این واکنش از طریق آنزیمی به نام فعالیت گلوتاتیون-S- ترانسفراز تحقق می‌یابد (۲۶ و ۶۹). فعالیت این آنزیم از گونه‌ای به گونه‌ی دیگر متفاوت است (۴۳ و ۶۸). موش در برابر اثرات سرطانزایی و تومورزایی آفلاتوکسین B₁ مقاوم می‌باشد. به نظر می‌رسد فعالیت شدید گلوتاتیون-S- ترانسفراز بر علیه آفلاتوکسین B₁ – ۸ و۹ اپوکسید در موش به عنوان پایه این مقاومت به سرطانزایی مطرح باشد (۶۸). به نظر می‌رسد که سه ایزو آنزیم ۱-۱، ۱-۲(Ya -Yc)، ۲-۲ (Yc – Yc) (Ya –Ya) بیش‌ترین فعالیت الحاقی را بر علیه آفلاتوکسین B₁ – ۸ و۹ اپوکسید نشان می‌دهند. یک گلوتاتیون-S- ترانسفراز با فعلیت‌های اختصاص بالا بر علیه آفلاتوکسین B₁ – ۸ و۹ اپوکسید از بافت موش جداسازی و تعیین توالی^[۸۷] شد (۱۷). این بخش که به MYC موسوم است از قرابت آمینواسیدی ۸۵ درصدی و شباهت بالای توالی‌های c DNA زیر بخش YC موش صحرایی برخوردار بود (۱۷).
۱-۱۰-۳-۲ الحاق مشتقات هیدروکسیله
گلوکورنید – آفلاتوکسین M₁ و گلوکورنید – آفلاتوکسیکول از مهم‌ترین متابولیت های صفراوی آفلاتوکسین B₁ در قزل‌آلای رنگین‌کمان به شمار می‌روند.
بنابراین گردش کبدی – روده‌ای آفلاتوکسیکول منجر به افزایش نیمه عمر آفلاتوکسین B₁ در بدن می‌گردد. فرم الحاقی گلوکورونید- آفلاتوکسین P₁ به عنوان یکی از مهم‌ترین متابولیت‌های صفراوی آفلاتوکسین B₁ در موش صحرایی به شمار می‌رود(۶۰).

۱-۱۱ اثرات بیولوژیک
اثرات بیولوژیک آفلاتوکسین‌ها، موضوع کتب و مقالات متعددی است و به طور کلی، نقش‌های متفاوتی شامل سمیت حاد و مزمن، اثرات سمی بر روی سلول‌ها، سمیت عصبی، فعالیت سرکوب ایمنی، ناقص‌الخلقه‌زایی، جهش‌زایی، سرطانزایی، خواص ضدتوموری، اثرات حشره‌کشی، خواص ضدمیکروبی و اثرات فیتوتوکسیک را به این دسته از ترکیبات نسبت می‌دهند(۵).
۱-۱۱-۱ سمیت حاد و مزمن
سمیت مایکوتوکسین‌های مختلف، به ویژه آفلاتوکسین‌ها، براساس ساختمان شیمیایی آن‌ها و نوع گونه حیوانی درگیر به شدت متفاوت می‌باشد. در میان چهار نوع اصلی آفلاتوکسین، آفلاتوکسین B₁ بیشترین سمیت را دارد و انواع G₁، B₂، G₂ به ترتیب به دنبال آن قرار می‌گیرند. آفلاتوکسین‌های M₁ و Q₁ نیز به علت حضور یک پیوند دوگانه ساختمانی از نوع ۲،۳- وینیل‌اتر^[۸۸] نسبتاً سمی می‌باشند. میزان LD₅₀^[89] آفلاتوکسین B₁ برای گونه‌های مختلف حیوانی متفاوت است. برای مثال این میزان برای جوجه‌اردک ۳/۰ تا ۶/۰ و برای موش صحرایی ۹/۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن می‌باشد. حیوانات را می‌توان براساس پاسخ بافتی به آفلاتوکسین در دو گروه طبقه‌بندی‌کرد:
گروه حساس شامل؛ گوساله، جوجه‌اردک، خوکچه هندی، خوک، ماهی قزل‌آلا، موش صحرایی و بوقلمون.
گروه نسبتاً مقاوم شامل؛ بز، گوسفند، هامستر و موش(۵).
در مسمومیت حاد، علائمی نظیر رنگ‌پریدگی و بزرگی کبد، گلومرولونفریت^[۹۰]، احتقان ریوی^[۹۱] و حتی مرگ مشاهده می‌گردد. اولین نشانه‌های مسمومیت مزمن شامل کم‌اشتهایی و کاهش رشد در حیوانات مسموم می‌باشدو به طور کلی، علاوه بر اختلالات عمومی، برخی ارگان‌های بدن به طور اختصاصی توسط مایکوتوکسین‌های مختلف تحت تاثیر قرار می‌گیرند. در این رابطه، آفلاتوکسین‌ها به بافت کبد تمایل داشته و منجر به سمیت کبدی می‌شوند. البته علاوه بر کبد، سایر ارگان‌ها نیز به شدت توسط مقادیر بالای آفلاتوکسین‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرند. خونریزی‌های موضعی در بسیاری از ارگان‌ها، به ویژه در ریه‌ها، قابل توجه می‌باشد و در برخی موارد، نکروز موضعی^[۹۲] در میوکارد، کلیه و طحال در چند روز اول مصرف آفلاتوکسین B₁ در موش‌های صحرایی نر (۲/۷ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) ‌و ماده (۹/۱۷ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) مشاهده شده است. در مجموع، اثرات سمی آفلاتوکسین‌ها در حیوانات مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در این رابطه، حتی از موجوداتی نظیر دافنیا^[۹۳]، پوسیلیا رتیکولاتا^[۹۴] و آرتمیا^[۹۵] نیز استفاده شده است(۵).
۱-۱۱-۲ سمیت سلولی
کشت‌های سلولی انسانی و حیوانی مدل مناسبی برای مطالعه سمیت سلولی می‌باشند. مزیت این گونه‌ها عدم نیاز به فرآیندهای پیچیده کنترلی است که در رابطه با به کارگیری ارگانیسم کامل بایستی مورد توجه قرار گیرد. بررسی‌های انجام شده در رابطه با سمیت سلولی ناشی از آفلاتوکسین‌ها نشان داده است که مجاورت سلول‌های جنینی ریه انسان با مخلوطی از ۴ نوع آفلاتوکسین اصلی با مهار رشد و سرکوب تقسیم میتوز در این سلول‌ها همراه است. آفلاتوکسین‌ها همچنین می‌توانند فرایند میتوز را در کشت لوکوسیت‌های انسانی مهار کنند. اثرات سمیت سلولی این گروه از متابولیت‌های سمی با بهره گرفتن از رده‌های مختلف سلولی نظیر سلول‌های جنین اردک، سلول‌های کبدی چانگ^[۹۶] ، سلول‌های هلا^[۹۷]، سلول‌های جنینی کبد انسان، سلول‌های کلیه میمون و غیره مورد مطالعه قرار گرفته است. استفاده از این سیستم کم‌هزینه، کم‌حجم و سریع می‌تواند جایگزین مناسبی برای سایر روش‌ها به ویژه آزمون‌های حیوانی باشد(۵).
۱-۱۱-۳ جهش‌زایی
به طور کلی، مایکوتوکسین‌هایی که با DNA میانکش دارند واجد خواص جهش‌زایی و سرطان‌زایی می‌باشند. با توسعه آزمون آمس^[۹۸] در سال ۱۹۷۵، امکان بررسی سریع و دقیق جهش‌زایی ترکیبات شیمیایی از جمله مایکوکسین‌ها فراهم گردید. به کارگیری این آزمون در رابطه با ترکیباتی نظیر آفلاتوکسین B₁، که نیاز به فعال‌سازی بیولوژیک دارند، در حضور سیستم آنزیمی سیتوکروم ۴۵۰-P امکان‌پذیر می‌گردد. در این رابطه می‌توان از عصاره‌ی کبد حیوانات آزمایشگاهی به عنوان منبع سیستم آنزیمی مذکور بهره برد. براساس نتایج حاصل از آزمون آمس در رابطه با آفلاتوکسین B₁، نشان داده شده است که این ترکیب یک جهش‌زای بسیار پرقدرت است. اثرات جهش‌زایی آفلاتوکسین B₁ بر روی سویه‌های وابسته به هیستیدین سالمونلاتیفی‌موریوم و باکتری‌های لیزوژن^[۹۹] مورد تایید قرار گرفته است. اثرات جهش‌زایی و سرطان‌زایی آفلاتوکسین B₁ به دنبال متابولیزه شدن آن و تبدیل به فرم فعال به وسیله سیستم اکسیدازی وابسته به سیتوکروم ۴۵۰-P اعمال می‌شود. آفلاتوکسین B₁ می‌تواند منجر به جهش در لاروهای مگس سرکه و صدمه به سنتز DNA در کشت‌های سلول جنین انسان و کبد رت بالغ بشود. این ترکیب عامل القای شکستگی‌های کرومورومی در بابون و میمون رزوس نیز می‌باشد. تغذیه موش‌ها با جیره غذایی آلوده به آفلاتوکسین با بروز ناهنجار‌های کروموزومی نظیر تکه تکه شدن^[۱۰۰]، پلی‌پلوئیدی میوزی^[۱۰۱] و اپلئیدی^[۱۰۲] همراه است. کوشش‌هایی در راستای سرکوب فعالیت جهش‌زایی آفلاتوکسین B₁ به وسیله‌ی تغییر رژیم غذایی صورت گرفته است. در این رابطه، ویتامین‌های مختلف نظیر رتینوئیدها^[۱۰۳]، ریبوفلاوین، فولیک اسید، منادیون، سیانوکوبالامین، اسکوربیک اسید و پیریدوکسین توانایی مهار فعالیت جهش‌زایی آفلاتوکسین B₁ را دارد(۵).
۱-۱۱-۴ ناقص‌الخلقه‌زایی
مایکوتوکسین‌های مختلف دارای اثرات ناقص‌الخلقه‌زایی در حیوانات می‌باشند. در این رابطه، ناقص‌الخلقه‌زایی آفلاتوکسین‌ها به خوبی به اثبات رسیده است. تزریق داخل صفاتی یک دوز آفلاتوکسین B₁ به میزان ۴ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هامستر ماده پس از روز هشتم بارداری منجر به ناقص‌الخلقه شدن یا مرگ جنین‌ها گردیده است. مقادیر ۲ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن از این سم فاقد اثرات فوق می‌باشد. اثرات ناقص‌الخلقه‌زایی آفلاتوکسین B₁ در جنین جوجه به صورت تاخیر در رشد، فقدان مغز^[۱۰۴]، فقدان چشم، میکروفتالمی^[۱۰۵]، شکاف کام و لب شکری تظاهر پیدا می‌کند(۵).
۱-۱۱-۵ تداخل با فرآیندهای بیوشیمیایی
بررسی اثر آفلاتوکسین‌ها در سطح سلولی نشان‌دهنده‌ی تاثیر پذیری جایگاه‌های مختلف سلولی می‌باشد. در این رابطه، مسیرهای بیوشیمیایی متعددی دچار اختلال می‌شوند. تداخل در بیوسنتز ماکرومولکول‌ها از عوارض عمده این متابولیت‌های قارچی محسوب می‌شود. تداخل در متابولیسم انرژی، میانکش با DNA و مهار بیوسنتز آن، تداخل در فعالیت RNA پلی‌مراز و مهار بیوسنتز RNA و همچنین مهار بیوسنتز پروتئین از مهمترین اثرات بیوشیمیایی آفلاتوکسین محسوب می‌شود(۵).
۱-۱۱-۶ میانکش آفلاتوکسین با DNA
شواهد مستقیم و غیرمستقیم فراوانی دال بر اتصال فرم فعال آفلاتوکسین B₁ به ماکرومولکول‌های سلولی به ویژه DNA موجود است. محققین مختلف نشان داده‌اند که متابولیت فعال آفلاتوکسین B₁ یعنی آفلاتوکسین B₁-اپوکسید، می‌تواند از طریق اتم نیتروژن شماره۷ گوانین به طور کووالانت به DNA متصل شود. به دنبال مجاورت آفلاتوکسین B₁ با DNA در حضور میکروزوم‌ها^[۱۰۶] و NADPH، بیش از ۱۰ فرم اتصالی آفلاتوکسین B₁ –DNA تشکیل می‌گردد که فرم اصلی آن‌ها ترانس-۸، ۹- دی‌هیدرو-۸- (۷- گوانیل)-۹- هیدروکسی آفلاتوکسین B₁ (آفلاتوکسین B₁-⁷N- گوانین)^[۱۰۷] نامیده می‌شود. به طور کلی، اتصال آفلاتوکسین B₁ به DNA در گونه‌های مختلف حیوانی و نیز در بافت‌های مختلف متفاوت می‌باشد. تمایز سلولی در بافت هدف در زمان در معرض قرار گرفتن موجود زنده با افزایش سرطانزایی آفلاتوکسین همراه است، زیرا منجر به تثبیت آسیب وارده به DNA پیش از ترمیم شدن آن می‌گردد. این احتمال وجود دارد که میانکنش بین عامل سرطانزا (آفلاتوکسین B₁) و ماکرومولکول‌ها (DNA) در خلال فاز S (سنتز DNA) مؤثرتر باشد و بتواند القای سرطان کبد در بافت‌های تمایز یافته را سبب شود. نسبت اتصال آفلاتوکسین B₁ به DNA بیش از RNA و به RNA بیش از پروتئین می‌باشد(۵).
در رابطه با مکانیسم مولکولی ایجاد سرطان ناشی از آفلاتوکسین B₁ در کبد ماهی قزل‌آلا نشان داده شده است که جهش نقطه‌ای^[۱۰۸] در آلل پروتوانکوژن‌های Ki-ras^[109] اتفاق می‌افتد. آفلاتوکسین سنتز DNA را از طریق از بین بردن توانایی آن در ایفاینقش به عنوان یک قالب متاثر می‌سازد و تاثیری بر آنزیم‌های مسئول سنتز DNA ندارد. آفلاتوکسین B₁ سنتز DNA، RNA و پروتئین را به ترتیب از طریق تخریب یا ایجاد شکستگی در یک رشته‌ منفردDNA، تاثیر بر یک رشته منفرد DNA و اختلال در نسخه‌برداری تحت تاثیر قرار می‌دهد(۵).
۱-۱۱-۱ اثرات حشره کشی : آفلاتوکسین B₁ دارای اثرات حشره کشی بوده و فعالیت لارو کشی آن در مگس سرکه گزارش شده است.
۱-۱۱- ۸ سمیت گیاهی: آفلاتوکسین جوانه زدن برخی گیاهان را مهار می کنند و کاهش کلروفیل در گیاهان را القا می کند(۵).
۱-۱۲ بیماری‌های دامی‌ ناشی از آفلاتوکسین
مایکوتوکسین‌ها می‌توانند در مقادیر بالا از طریق اغذیه‌ی نباتی به بدن حیوانات، بویژه گاوهای شیری و گوشتی و طیور، وارد شده و باعث بیماری و مرگ و میر گردند. خسارات اقتصادی ناشی از مایکوتوکسین‌ها شبیه توده یخ شناوری است که تنها قسمت بیرون از آب آن به چشم ما می‌آید و این زمانی است حیوانات مقادیر بالایی از سم را مصرف کرده و به بیماری حاد مبتلا گردیده و یا تلف شده‌اند. در حالیکه در عمل، صدمات اصلی ناشی از این دسته از سموم از نظر مخفی‌ می‌ماند زیرا اثرات مربوط به دریافت مداوم مقادیر ناچیز سم متغیر و نامشخص بوده و به سادگی قابل تشخیص نیستند. بیماری‌های حیوانی ناشی از مصرف مواد غذایی آلوده به مایکوتوکسین‌ها را می‌توان در یکی از سه گروه زیر طبقه‌بندی کرد:
مایکوتوکسیکوزهای اولیه حاد: این دسته از بیماری‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که غلظت‌های بالاتر تا متوسطی از مایکوتوکسین‌ها به مصرف رسیده و موجب سندرم بیماری حاد و یا مرگ حیوانات شوند.
مایکوتوکسیکوز اولیه مزمن: عوارض ناشی از این گروه از بیماری‌ها که به دنبال مصرف مقادیر متوسط تا کم مایکوتوکسین‌ها اتفاق می‌افتند، شامل کاهش میزان رشد، کاهش توانایی تولید مثل و پایین آمدن کیفیت گوشت است(۵).
عوارض ثانویه مایکوتوکسین‌ها: این اختلالات در نتیجه‌ی دریافت مقادیر بسیار ناچیز از مایکوتوکسین‌های خاص بروز می‌کند.
امروزه مشخص شده است که اکثریت موارد آلودگی با مایکوتوکسین‌ها به صورت مایکوتوکسیکوز مزمن و یا عوارض ثانویه مایکوتوکسینی بروز می‌کند. (۵)
مایکوتوکسین‌ها به عنوان یکی از علل ایجاد بیماری در انسان و حیوانات مطرح هستند. بیشترین تحقیقات انجام گرفته در مورد مایکوتوکسین‌ها در خصوص اثرات سرطانزایی آفلاتوکسین صورت گرفته است. تاثیرات عمومی ناشی از مصرف آفلاتوکسین در دام کاهش تولید به علت رشد آهسته در طی درگیری حاد و مزمن است. بین سال‌های ۱۹۲۶ – ۱۹۴۴ وقوع کارسینوم کبدی با منشاء اولیه در خوک‌ها در مراکش رو به فزونی گذارد. خوک‌های فوق‌الذکر از روغن شیرینی پزی تهیه شده از پنبه‌دانه و بادام زمینی تغذیه شده بودند(۵).
در سال ۱۹۵۲ هپاتوم‌های مشابهی در موش صحرایی مشاهده شد ولی تا سال ۱۹۶۰، زمانی که بیماری ناشناخته بوقلمون در انگلستان تلفات زیادی به بار آورد، ارتباط بین این بیماری‌ها با مواد غذایی مشخص نشد (۸۹). ویلی در سال ۱۹۷۸ نشان داد که عامل مشترک ایجادکننده بیماری یک مایکوتوکسین به نام آفلاتوکسین است. آفلاتوکسین‌ها گروهی از متابولیت‌های قارچی هستند که بسته به دوز و مدت در معرض بودن از اثرات سمی و سرطانزایی متفاوتی برخوردارند. حساسیت به آفلاتوکسین بسته به گونه، نژاد، سن و میزان پروتین جیره متفاوت است (۱۹). ارتباط بین آفلاتوکسیکوز و کاهش ایمنی همورال و سلولی در گاو، خوکچه هندی، سگ، خرگوش، قزل‌آلا، حیوانات آزمایشگاهی و خوک به اثبات رسیده است (۲۹ و ۶۶).
نشان داده شده است که حضور آفلاتوکسین در جیره باعث افزایش بروز بیماری‌های عفونی و تومورها می‌گردد (۳۸). علایم بالینی بسته به خلوص آفلاتوکسین، میزان آفلاتوکسین و طول دوره مصرف، سن و گونه حیوان مصرف‌کننده و کفیت جیره متفاوت است. علایم بالینی عمومی شامل بی‌اشتهایی، یرقان، افسردگی، کاهش وزن، ترشحات بینی، اختلالات گوارشی، آسیت و هیدروتوراکس است. در خوک کاهش وزن، بی‌اشتهایی، یرقان، خونریزی و مرگ ناگهانی از بارزترین چهره‌های بیماری است (۳۸ و ۵۲). در حالی که در اسب بی‌اشتهایی، افسردگی، لرزش، ادرار قرمز مایل به قهوه‌ای و مدفوع تیره از مشخص‌ترین چهره‌های بالینی بیماری محسوب می‌گردد(۱۴ و ۲۹).
بی‌اشتهایی، افسردگی، کاهش وزن، کاهش تولید شیر و حساسیت به نور از علایم بالینی گاوهای مبتلا به مسمومیت با آفلاتوکسین به شمار می‌رود(۵۹ و ۶۴).