به طور کلی گزارش مالی در قالب صورت‌های مالی شامل صورت‌های مالی اساسی و یادداشتهای پیوست به عنوان جزء لاینفک صورت‌های مالی می‌باشد.

 

۴ – ۲ . رابطه اطلاعات حسابداری با ‌هدف‌های‌ تهیه آن

 

این بحث که همه اطلاعات باید با توجه به اهداف آن ها ارزیابی شوند از قدیمی‌ترین مباحث در حسابداری بوده است. پیتون در سال ۱۹۲۲ ‌به این نتیجه رسید که « حسابداری رشته هدفداری است و هر فرض، اصل و یا روش نهایتاً باید ‌بر اساس ‌هدف‌های‌ موردنظر توجیه گردد».^[۵]

 

انجمن حسابداران آمریکا در بیانیه تئوری حسابداری چنین می نویسد « در تدوین استاندارها معیار جامع، مفید بودن اطلاعات است».

 

همچنین چمبرز بیان می‌کند. « برای اینکه اطلاعات حسابداری مفید باشد ضرورت استفاده از نوعی مفهوم تئوری قابل آزمون است. تا بتوان ‌بر اساس آن روش های مفید را از روش های غیر مفید متمایز ساخت. علت اصلی به وجود آمدن روش های متفاوت و متضاد ‌در حساب‌داری فعلی، عدم استفاده از مفاهیم و تئوری‌های قابل آزمون است.»

 

یکی از دلایل اصلی، ناتوانی در آزمون مثمر ثمر بودن اطلاعات حسابداری، تفسیرهای متفاوت از واژه « مفید بودن» است. لیکن تقریبا بدون استثناء ادبیاتی که در این زمینه وجود دارد موضوع مفید بودن را به تسهیل درتصمیم گیری مرتبط ساخته است.

 

۵ – ۲ . تناوب گزارشگری مالی

 

تناوب گزارشگری مالی ( افشا مناسب) در حسابداری واژهای فراگیر است و تقرییاً تمامی فرایند گزارشگری مالی را در برمی گیرد. یکی از اصول اولیه حسابداری، اصل افشای کلیه واقعیت‌های با اهمیت و مربوط درباره رویدادها و فعالیت‌های مالی واحدهای انتفاعی به ویژه شرکت‌های سهامی عام است.

 

هدف از افشای این اطلاعات، کاهش توزیع نادرست اطلاعات مؤثر در تصمیم گیری استفاده کنندگان، در بازار سرمایه است. در صورتی که اطلاعات، نادرست توزیع شود، گروهی دارای اطلاعات بیش تری خواهند بود که این امر باعث به وجود آمدن شرایطی خواهد شد که به تصمیم گیری نادرست گروه دارای اطلاعات کمتر، می‌ انجامد و به عبارت دیگر، منجر به انتخاب نادرست آن ها خواهدشد. انتخاب نادرست، به وضعیتی اطلاق می شود که در بازار، یک شخص یا گروهی از اشخاص، نسبت به سایر اشخاص یا ‌گروه‌های بازار، در مبادلات دارای مزیت اطلاعاتی داشته باشند.

 

۶ – ۲ . هدف افشاى اطلاعات مالى

 

هدف از افشا در گزارشگری مالی، ارائه اطلاعات لازم برای نیل به مقاصد زیر است:

 

الف – ارزیابی عملکرد واحد انتفاعی

 

ب – قضاوت ‌در مورد چگونگی استفاده واحد انتفاعی از منابع موجود

 

ج – پیش‌بینی روند سودآوری واحد انتفاعی در آینده

 

‌بنابرین‏، اطلاعاتی که از طریق گزارش‌های مالی ارائه می شود باید قابل اعتماد، مربوط، مناسب و کامل باشد. درافشای اطلاعات مالی باید نیازها و خواستهای سرمایه گذاران اصلی، مؤسسات سرمایه گذاری، اعتباردهندگان و تحلیل گران مالی مورد توجه قرار گیرد.

افشا مفهومی نسبی است، اما بعد از این که مشخص شداطلاعات مالی برای چه اشخاصی و با چه هدفی ارائه می شودافشا باید به عنوان یکی از ‌هدف‌های‌ اساسی ارائه صورت‌های مالی مد نظر قرار گیرد مربوط ترین اطلاعات مالی باید به شکل کمی تلخیص و حتی المقدور در متن صورت‌های مالی و سپس در یادداشتهای همراه صورت‌های مذبور ارائه شود. اطلاعات توصیفی تنها باید به شکل خلاصه و مفید در متن صورت‌های مالی آورده شود و توصیف جزئیات باید از طریق یادداشتهای همراه صورت‌های مذبور انجام گیرد.

 

افشا به عنوان یکی از مفروضات بنیادی دستوری مطرح شده است تا از گمراهی استفاده کنندگان گزارش های مالی جلوگیری کند. واژه افشای اطلاعات در گسترده ترین مفهوم خود به معنی ارائه اطلاعات است. حسابداران می کوشند تا این عبارت را به مفهومی محدودتر به کاربرند و هدف آن ها ارائه اطلاعات مالی درباره شرکت است که از طریق گزارش های مالی ارائه می شود. گاهی مفهوم این عبارت باز هم محدودتر می شود و مقصود اطلاعاتی است که در محتوای صورت‌های مالی گنجانده نمی شود. موضوع افشای اطلاعات در ترازنامه، صورت سودو زیان و صورت جریان وجوه نقد تحت عنوان شناخت و اندازه گیری یا ارزشیابی اقلام قرار دارد. مفهوم افشا به اطلاعات مالی مربوط در متن و همراه با صورت‌های مالی اساسی، شامل روش های بکارگرفته شده در تهیه صورت‌های مالی اشاره دارد. افشای اطلاعات همراه با صورت‌های مالی و یا خارج از متن صورت‌های مالی شامل موارد زیر است :

 

تهیه و گزارش صورت‌های مالی مکمل نظیر صورت‌های مالی تورمی.

 

افشای اطلاعاتی که نمی توان آن ها را در متن صورت‌های مالی گزارش کرد از طریق یادداشتهای همراه صورت‌های مالی.

 

افشای رویدادهای با اهمیت بعد از تاریخ صورت‌های مالی از طریق یادداشتهای همراه.

 

پیش‌بینی عملیات سال آینده.

 

تجزیه و تحلیل مدیریت از عملیات در گزارش های سالانه.

 

۷ – ۲ . سطوح افشا

 

در بیانیه شماره ۵ سطوح مختلف افشا به شرح ذیل قید شده است:

 

۱ – ۷ – ۲ . افشای مناسب

 

مفهوم افشای مناسب مورد استفاده بیشتری قرار می‌گیرد و به معنای ارائه حداقل اطلاعات مورد نیاز استفاده کنندگان به نحوی است که آنان را گمراه نکند.

 

۲ – ۷ – ۲ . افشای منصفانه

 

مفهوم افشای منصفانه به معنای دنبال کردن هدفی اخلاقی است که تمامی ‌گروه‌های استفاده کننده را به یک اندازه مورد توجه قرار می‌دهد.

 

۳ – ۷ – ۲ . افشای کامل

 

افشای کامل نیز ارائه تمامی اطلاعات مربوط را در بر می‌گیرد

 

اشکال افشا

 

علاوه بر اطلاعات کمی که در صورت‌های مالی سنتی ارائه می شود تامین اطلاعات مربوط به قسمتهای متشکله واحدهای انتفاعی، پیش‌بینی های مالی، تاریخچه فعالیت واحد انتفاعی، رویه های حسابداری، تغییرات حسابداری و رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه نیز مورد توجه و تأکید قرار داشته است.

 

۸ – ۲ . روش های افشا

 

شکل و ترتیب صورت‌های مالی

 

اصطلاحات و ارائه مطالب توصیفی اطلاعات داخل پارانتز

 

یادداشت های همراه صورت‌های مالی

 

صورتها و جداول مکمل

 

نکات مندرج در گزارش حسابرسی

 

گزارش هیات مدیره به مجمع عمومی

 

۹ – ۲٫ عدم تقارن اطلاعاتی

 

به طور کلی زمانی که نمایندگان (افراد درون سازمانی)، در یک سوی بازار از اطلاعات بهتر و بهنگام تری (مزیت اطلاعاتی) ‌در مورد شرکت نسبت به سایر گروه ها (افراد برون سازمانی) در سوی دیگر بازار برخوردار باشند به اصطلاح می‌گویند که بازار دارای ویژگی عدم تقارن اطلاعاتی است. وجود اطلاعات نامتقارن در بازار به مسئله گزینش مغایر(معکوس) در معاملات منجر می شود که نهایتاً ناکارآمدی بازار را به همراه خواهد داشت(۲۵). افزایش عدم تقارن اطلاعاتی اثر نامطلوبی بر هزینه سرمایه شرکت خواهد داشت زیرا تامین کنندگان نقدینگی برای حفاظت از خود در برابر ریسک گزینش مغایر، دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را افزایش می‌دهند که این امر باعث کاهش عمق بازار شده و در نتیجه به کاهش نقدینگی می‌ انجامد ‌بنابرین‏ مسئله گزینش مغایر همواره هزینه هایی را به همراه خواهد داشت،