از نظر لاتانه و دارلى (۱۹۷۰، ۱۹۹۲)، تصمیم‌گیرى براى کمک‌رساندن به دیگران، بر فرآیندهاى پیچیدهٔ شناخت اجتماعى و تصمیم‌گیرى استوار است. به‌نظر آنها، انسان در مقابل موقعیتى که مى‌تواند موجب رفتار کمک‌رسانى شود، خودبه‌خود واکنش نشان نمى‌دهد. اگر فردى در موقعیتى قرار گیرد که به کمک شما نیاز داشته باشد، تصمیم‌گیرى براى کمک کردن یا کمک نکردن، در پنج مرحله انجام خواهد گرفت:
۱. درک موقعیت
۲. تفسیر موقعیت
۳. بر عهده گرفتن مسؤولیت
۴. پیدا کردن راه کمک‌رسانى
۵. تصمیم‌گیرى براى کمک‌رسانى.
منظور این است که، به محض پیدا کردن راه کمک‌رسانی، آیا باید وارد عمل شد؟ الزاماً خیر. ابتدا باید براى کمک‌رسانى تصمیم گرفت، در این تصمیم‌گیری، ارزیابى خطرات و دست ‌آورد هاى این دخالت، بهاى سنگینى خواهد داشت. تنها زمانى رفتار کمک‌رسانى انتخاب مى‌شود که منافع مورد انتظار از خطرات احتمالى بیشتر باشد.
باتسون در قالب نظریه همدلانه که عمدتا معطوف به تبیین ویژگی های مردمان نوع دوست است، نوع دوستی را بر حسب توانایی و میزان همدلی تبیین می کند و معتقد است افرادی که با مواجه با وضعیت های اضطراری قادر باشند خود را به جای فرد قربانی و نیازمند بگذارند، محتمل تر است اقدام به رفتار نوع دوستانه نمایند (دو و دیگران، ۱۹۹۰ :۲۸۸).
علاوه بر این آگاهی مواقع تعاریف همدلی بر توانمندی انتقال احساسات و درک همدلانه از طریق ابزارهای کلامی و یا غیر کلامی تاکید نموده اند. جنبه های مهم همدلی عبارتند از :
۱- آگاهی از حالت هیجانی فرد مقابل
۲- درک آن حالت
۳- همانند سازی فردی با موقعیت
۴- ارائه پاسخ عاطفی مناسب ( باولک،۲۰۰۳ )
طبق نظر باتسون و همکارانش محاوره ادراکی دارای دو بعد است یکی دگر ادراکی و دیگری خود ادراکی.
هنگامی که فرد در خصوص نحوه ادراک فرد نیازمند کمک فکر می کند، دور نمای ادراک دگری به جریان افتاده است. دور نمای ادراک خود نیز هنگامی روی می دهد که افراد خود را در موقعیت فرد نیازمند کمک گذارده و تصور می کنند که در آن صورت چه احساساتی می داشتند ؟ ( بوردنز و هورووتیز، ۲۰۰۲ ).
بدین ترتیب بر اساس نظریه دورکیم دینداری و احساس تعلق و تعهد اجتماعی تاثیر قابل توجهی در نوع دوستی دارد. واتسون نیز به نقش همدلی در نوع دوستی معتقد بود. همچنین تحقیقات مختلف نشان دادن که جنسیت، ‌سن نیز بر نوع دوستی انسان ها تاثیر می گذارد.

۴-۲- فرضیات تحقیق

1. 1. بین میزان همدلی و نوع دوستی دانش آموزان ارتباط معناداری وجود دارد.

1. 1. بین میزان اهمیت به هزینه و فایده در تعاملات با میزان نوع دوستی رابطه معناداری وجود دارد.

1. 1. بین میزان دینداری دانش آموزان با نوع دوستی آنان رابطه معناداری وجود دارد.

1. 1. بین میزان تعهد و تعلق اجتماعی دانش آموزان با نوع دوستی آنان رابطه معناداری وجود دارد.

1. 1. بین جنس دانش آموزان با نوع دوستی آنان رابطه معناداری وجود دارد.

فصل سوم:

روش شناسی تحقیق

۱-۳٫ روش تحقیق:

روش این تحقیق اسنادی وپیمایشی میباشد. واحد تحقیق در این پژوهش فرد است.روش شیوه پیش گرفتن به سوی یک هدف است.بنابراین شرح دادن روش علمی عبارت است از شرح اصول اساسی که در هر کار تحقیقی به اجرا گذاشته می شود.(کیوی:۱۱:۱۳۸۵).

روش های پژوهش مختلفی در علوم اجتماعی وجود دارد. یکی از این روشها روش اسنادی و پیمایشی است.در این پژوهش از روش اسنادی برای جمع اوری اطلاعات در زمینه ادبیات وپیشینه پژوهش استفاده گردیده است.
روش دیگر پژوهش روش پیمایشی است. پیمایش اجتماعی مانند سایر روش های تحقیق ابزاری در خدمت سطح نظری است. بنابراین استفاده از این روش همانند روش های دیگر تابع سطح نظری است. (ساعی،۱۳۳:۱۳۸۷).
در این پژوهش از روش پیمایش استقاده شده است. در روش پیمایشی محقق با نظر خواهی از یک گروه نمونه انتخاب شده از نظر یک جامعه آماری بزرگ مطلع می گردد.

۲-۳٫ جامعه آماری و حجم آن

جامعه ی آماری این تحقیق تمامی دانش آموزان مدارس مقطع متوسطه منطقه ۲ شهر تهران می باشد.
قلمرو مکانی: مدارس مقطع متوسطه منطقه ۲ شهر تهران
قلمرو زمانی: قلمرو تحقیق از تیر ماه ۱۳۹۲ آغاز و در دی ماه ۱۳۹۲ به پایان رسید.
زمان توزیع و جمع آوری پرسشنامه در آذر ماه ۱۳۹۲ بود.

۳-۳٫ برآورد حجم نمونه و روش نمونه گیری

جمعیت آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه منطقه ۲ تهران میباشد. که بر اساس آمار سال ۱۳۹۲ جمعیت انان ۲۰۰۰۰ نفر می باشد.
با بهره گرفتن از فرمول نمونه گیری کوکران بدست آمده است. پژوهشگر اغلب نمونه هایی را که نماینده کل تن جمعیت باشد انتخاب می کند. اگر هدف او دستیابی به نتایج تعمیم پذیر است جمعیت نمونه وی باید نماینده بخش بزرگی از جمعیت باشد. یا دست کم ویژگی های عمومی ان جمعیت را در مجموع داشته باشد.(توسلی وهمکاران :۳۶:۱۳۸۷).

روش نمونه گیری:

برای حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده استN=t2

بر اساس فرمول زیر حجم تقریبی نمونه به شرح زیر است:
d : دقت احتمالی مطلوب= ۵%
: t ضریب اطمینان ۹۵ درصد= ۹۶/۱
p : وجود صفت مورد نظر
با قرار دادن اطلاعات مذکور در فرمول برآورد n ، حجم نمونه به‌دست آمده ۳۸۴ نفر می‌باشد. بر این مبنا مشخص می شود که ارزش‌های نمونه با ضریب اطمینان ۹۵ درصد قابلیت تعمیم آماری به جامعه را دارد.

۴-۳٫ ابزار گردآوری اطلاعات

در این تحقیق روش گردآوری اطلاعات در ادبیات تحقیق و مبانی نظری از کتابخانه برای روش اسنادی استفاده شده است و برای اطلاعات روش پیمایشی از پرسشنامه استفاده شده است. پرسشنامه شامل دو بخش اطلاعات فردی و سوالات مربوط به فرضیات می باشد که سوالات مربوط به این پرسشنامه از طیف ۵ گزینه کاملا موافقم تا کاملا مخالفم طرح شده است.

ابزار سنجش

ابزار سنجش این پژوهش پرسشنامه ۵۶ سوال می باشد؛ که ۵سوال جهت سنجش متغیرهای جمعیتی/ ۱۲سوال جهت سنجش نوع دوستی/ ۹سوال جهت سنجش همدلی/ ۶ سوال جهت سنجش مسوؤلیت و۷ سوال جهت سنجش هزینه وپاداش و۱۹ سوال جهت سنجش دینداری طراحی شده است.
در سنجش سازه نوع دوستی دو بعد نوع دوستی عادی ۵ سوال و اضطراری ۷سوال در سنجش سازه همدلی دو بعد تجسم دیدگاه دیگران۵ سوال و پاسخ عاطفی ۴ سوال در سنجش سازه مسوؤلیت اجتماعی دو بعد تعهد ۴ سوال وپذیرش پیامد های رفتار ۲ سوال در سنجش هزینه وپاداش دو یعد محاسبه گری ۴ سوال و اهمیت پول ۳ سوال در سنجش دینداری ۴ بعد استنتاجی ۵ سوال و تجربی ۴ سوال/ ایدیولوژیکی ۴سوال/ مناسکی ۵ سوال مورد نظر گرفته شده است.
متغیرهای پژوهش
۱/ نوع دوستی