کالاکوتا و رابینسون^[۲۴]

1. 1. 1. استفاده از ارتباطات با مشتریان موجود برای افزایش درآمد

   

1. 1. استفاده از اطلاعات یکپارچه شده برای خدمات برتر

1. 1. معرفی فرایندها و روش‌های سازگار مکرر (فاینبرگ^[۲۵] ۲۰۰۳)

۲-۲-۵- مزایای ارتباط با مشتری
مزایای یک برنامه مؤثر CRM بهبود رضایت مشتریان، افزایش رشد درآمد و افزایش مزیت رقابتی به عنوان نتیجه حفظ مشتریان در بلند مدت می‌باشد.
CRMاغلب تمرکز یک شرکت را از سرمایه ­گذاری زیاد بر مشتریان جدید به حفظ یکی از مشتریان موجود تغییر می‌دهد. دلایل مالی زیادی که ناشی از تحقیقات انجام شده می‌باشد، نشان می‌دهد که افزایش حفظ مشتری باعث افزایش وفاداری مشتریان و در نتیجه جریانات نقدی بیشتر، افزایش سود آوری و کاهش هزینه‌های عملیاتی می‌شود. CRM همچنین کمک می‌کند که به مشتریان به عنوان یک دارایی نگریسته شود CRM مشتریان این اجازه را می‌دهد که روابط خود با تأمین کنندگان را بیشتر از هر روش دیگری، مدیریت کنند اگرچه این روش ممکن است حفظ مشتریان را دشوار‌تر کنند (موازو^[۲۶] ۲۰۰۷).
چن و چن^[۲۷] مزایای محسوس و نامحسوس CRM را بدین صورت بیان می‌کند:
جدول ۲-۲- مزایای مدیریت ارتباط با مشتری

مزایای محسوس

مزایای نامحسوس

افزایش درآمد و سودآوری
دوره بازگشت مجدد سریع
کاهش هزینه‌های داخلی
بهره وری بالاتر کارکنان
نرخ بالاتر نگهداری مشتریان
تأمین سرمایه گذاری جهت بازاریابی و با بالاترین
نرخ بازگشت

افزایش رضایت مشتری
بهبود خدمات مشتریان
مدیریت با روابط نزدیکتر
مثبت بودن اطلاعات گرفته شده از دیگران
ساده و مؤثر کردن فرایندهای کسب و کار
افزایش عمق و اثربخشی تقسیم بندی مشتریان
درک راهنمایی بهتر نیاز‌های مشتریان

۲-۲-۶- مزایای مشتریان از ایجاد ارتباط با سازمان
مزایای مشتریان از ایجاد ارتباط در سه طبقه به شرح زیر ارائه گردیده است:

• اطمینان: کاهش سردرگمی، اطمینان به فراهم کننده خدمات و احساس آکنده از اعتماد به او.

در ماتریس تصمیم گیری، آنتروپی می تواند پراکندگی مقادیر شاخص ها را نشان دهد(میزان عدم اطمینان نسبت به مقادیر یک متغیر).هر چه پراکندگی مقادیر یک شاخص(d_j) در گزینه ها بیشتر(آنتروپی کمتر) باشد اهمیت آن شاخص در تصمیم گیری بیشتر است(زیرا در تصمیم گیری به عدم تشابه گزینه ها بیشتر توجه می شود).
آنتروپی در تئوری احتمالات معیاری برای مقدار عدم اطمینان بیان شده توسط یک توزیع احتمال گسسته (P_i) است. ماتریس تصمیم گیری با m گزینه و n شاخص در نظر گرفته می شود، محتوای اطلاعاتی موجود از این ماتریس تصمیم گیری ابتدا به صورت P_ij در رابطه زیر نرمال می شود.

برای Ej از مجموعه Pij ها به ازای هرشاخص رابطه زیر برقرار است.
به طوریکه Ej مقدار عدم اطمینان بیان شده توسط توزیع احتمال گسسته، و می باشد.
درجه انحراف d_{j از} اطلاعات ایجاد شده به ازای شاخص Jام به صورت رابطه زیر است.
سرانجام برای وزن های W_{j ،} از شاخص های موجود رابطه زیر برقرار است.
فصل چهارم
آزمون و ارزیابی فرضیه های پژوهش

• • 1. 1. مقدمه

     

     

پس از گردآوری، استخراج و طبقه ­بندی داده ­ها جداول توزیع فراوانی و تستهای توزیع تهیه می­گردد. دراین بخش از فرایند انجام تحقیق مرحله­ تجزیه و تحلیل داده ­ها آغاز می­ شود. این مرحله در تحقیق اهمیت فراوانی دارد زیرا بیانگر زحمات و تلاش­ های گذشته است. در این مرحله محقق داده ­ها را در جهت آزمون فرضیه و ارزیابی آن مورد بررسی قرار می­دهد (فرهنگی و صفرزاده, 1389, ص. 355).
در بخش نخست روش­های آماری توصیفی و اطلاعات جمعیت­شناختی پاسخ ­دهندگان شامل جداول سنی جنسی، تحصیلات و … نمودارهای مرتبط با آن ارائه می­ شود. همچنین شاخص­ های آماری چون میانگین و واریانس برای گزاره­های هر سازه به تفکیک ذکر گردیده است .
در بخش آمار تحلیلی با بهره­ گیری ازروش ضریب همبستگی اسپیرمن فرضیات تحقیق مورد آزمون قرارمی­گیرند. همچنین بابهره­گیری از روش وزن دهی آنتروپی شانون، اهمیت نسبی متغیرهای تحقیق احصا می گردد.
در بخش­ آزمون­های تکمیلی نیز اثر متغییرهایی چون سن، سطح تحصیلات و میزان سابقه کار بر نگرش آنها نسبت به متغییرهای اصلی تحقیق مورد بررسی قرار می­گیرد.

• • 1. 1. نتایج آمار توصیفی

          1. 1. اطلاعات جمعیت شناختی

           

           

     

     

در بخش نخست پرسشنامه اطلاعات جمعیت­شناختی پاسخ ­دهندگان جمع­آوری شده­است با توجه به متغییر­های مرتبط با این بخش نخست اطلاعات آماری و نمودارهای مرتبط با آن ارائه می­گردد.
الف. استفاده از سیستم مدیریت اطلاعات پروژه
در جدول 4-1 اطلاعات جمعیت­شناختی پاسخ ­دهندگان برحسب متغییر استفاده از سیستم مدیریت اطلاعات پروژه ذکر گردیده و نمودار دایره­ای آن پاسخ ­دهندگان را برحسب استفاده از سیستم مدیریت اطلاعات پروژه تقسیم ­بندی می­نماید.
جدول 4 1. فراوانی پاسخ دهندگان برحسب استفاده از سیستم مدیریت اطلاعات پروژه

۲-۱-۳ پاریته^[۴۶]
تا قبل از سال ۱۹۵۶ تصور می­شد که قوانین فیزیک دو سویه هستند، به این معنی که تصویر آینه­ای از هر فرایند فیزیکی بازگوی یک فرایند کاملا قابل قبول و ممکن فیزیکی است. بسیاری از فیزیک­دانان این نظریه را بدیهی می­پنداشتند. اما در سال ۱۹۵۶ لی^[۴۷] و یانگ^[۴۸] به این فکر کردند که آیا آزمایشی برای این فرضیه وجود دارد یا نه. با تحقیق در این رابطه به نتایج شگفت آوری رسیدند و آن این که با این که تقارن پاریته برای تمام بر­هم­کنش­های قوی و الکترو مغناطیسی برقرار بود، اما این قضیه در مورد بر­هم­کنش­های ضعیف صدق نمی­کرد. آزمایشی طراحی کردند که کمی بعد در همان سال توسط وو^[۴۹] انجام شد. در این آزمایش مشهور، هسته­ی رادیو اکتیو کبالت^[۵۰] ۶۰ دچار واپاشی بتا می­ شود، وو مسیر الکترون ها را مشخص کردو چیزی که می­دید بسیار هیجان انگیز بود، زیرا بیشتر الکترون­ها از جهت شمالی یعنی جهت اسپین کبالت خارج می­شدند. این آزمایش به همین سادگی بود اما تاثیرات بسیار عمیقی داشت، چرا که اگر چنین فرآیندی را در جلوی آینه قرار دهیم جهت اسپین هسته­ی کبالت ۱۸۰ درجه تغییر می­ کند اما الکترون ها همچنان از بالا خارج می شوند که طبق آزمایش وو این پدیده یک فرایند فیزیکی ممکن نبود.

سرنگونی پاریته تاثیرات عمیقی بر دیدگاه بسیاری از فیزیک­دانان گذاشت. نقض پاریته قضیه­ی کوچکی نبود و فقط به واپاشی بتای کبالت ۶۰ هم محدود نمی شد و البته کمی بعدتر نقض پاریته به عنوان نشانی از بر­هم­کنش­های ضعیف به خصوص در حضور نوترینو^[۵۱] ها شد.
پاریته‌ی اتم دوترون زوج است بنابر این کوارک­ها در حالت تکانه‌ی زاویه‌ای فرد نمی‌توانند قرار بگیرند. این به فرض در حالت پایه قرار گرفتن کوارک­ها کمک بسیاری می‌کند، زیرا تراز بعدی قابل دسترس برای کوارک­ها بعد از حالت پایه، حالت است که به معنی انرژی بیشتر برای رفتن به تراز بعدی است و تفاوت انرژی بین این ترازها زیاد است.
۲-۲ مدل گلمان
مندلیف فیزیک ذرات بنیادی، گلمان^[۵۲] است، کسی که روش هشتگانه^[۵۳] را در سال ۱۹۶۱ معرفی کرد. در واقع روش هشتگانه، باریون ها و مزون ها را با توجه به بار و عدد شگفت^[۵۴] آن­ها در دسته های هشت تایی با اشکال هندسی عجیب قرار می­دهد. هشت باریون سبک در آرایه­ای شش ضلعی با دو راس در مرکز آن قرار می گیرند:

این گروه به گروه هشت تایی^[۵۵] باریون مشهور است. توجه کنید که ذراتی با بار مشابه در راستای خط اریب رو به پایین قرار دارد. (با واحد بار پروتون) برای پروتون و . برای نوترون، ، و و برای و .
هشت مزون سبک (مزون های شبه اسکالر) در آرایشی هشتگانه مشابه با آرایش باریون­ها قرار می­گیرند.
این بار نیز خطوط اریب برای ذرات با بار مشابه و خطوط افقی نشان دهنده ذرات با عدد شگفت^[۵۶] برابر است. بعد از سال ۱۹۶۱ عبارت دیگری به اسم ابر بار^[۵۷] معرفی شد که مقدار آن برای مزون­ها^[۵۸] برابر با S (عدد شگفت) و برای باریون^[۵۹] ها برابر با S+1 است. اما بعد­ها مشخص شد که شگفتی، کمیتی بهتر است و بدین ترتیب بار اضافی به مرور از گردونه خارج شد.
شش ضلعی­ها تنها اشکال موجود در روش هشتگانه نیستند. آرایش مثلثی نیز وجود دارد که شامل ۱۰ ذره است و تنها یکی از آن ها در مرکز قرار می‌گیرد که به آن ده­تایی^[۶۰] باریونی گفته می شود.

در زمانی که گلمان سعی می­کرد این آرایش ذرات ده تایی را ایجاد کند، هنوز ذره­ای که در پایین این مثلث قرار دارد و دارای بار ۱- و عدد شگفت ۳- است، در هیچ آزمایشگاهی مشاهده نشده بود. ولی گلمان با پا فشاری پیش ­بینی می­کرد که این ذره به زودی کشف خواهد شد. در واقع خیلی زود در سال ۱۹۶۴ این ذره، دقیقا با خصوصیات پیش بینی شده توسط گلمان در آزمایشگاه مشاهده شد.
بعد از کشف امگای منفی تا مدت زیادی کسی به درستی روش هشتگانه شکی نداشت. علاوه بر باریون­های هشتایی و ده­تایی و غیره، یک هشت تایی و یک ده تایی نیز برای پاد باریون‌ها^[۶۱] با بار و شگفتی قرینه وجود دارد.

طبقه بندی در مرحله ی اول پیش­رفت در هر علمی است. روش هشتگانه چیزی بیشتر از یک طبقه بندی ساده انجام داد. اهمیت اصلی آن در ارئه ی ارگانیسم ساختار هادرون­ها بود. این طبقه بندی آغاز یک دوره­ جدید در فیزیک ذرات بود.
اما موفقیت روش هشتگانه این سوال را برای ما پیش می ­آورد که چرا هادرون­ها در این طبقه بندی خاص قرار می گیرند؟ جدول مندلیف برای کشف کوانتوم مکانیک و اصل طرد پائولی^[۶۲] مدت زمان بسیاری صبر کرد در حالی که روش هشتگانه در سال ۱۹۶۴با کشف جدا گانه زویگ^[۶۳] و گلمان در مورد این که هادرون­ها خود از ذرات بنیادی کوچک­تری که آن­ها را کوارک نامیدند تشکیل شده ­اند، بسیار سریع مشخص شد.
۲-۲-۱ گروه­بندی کوارک ها
کوارک­ها در روش هشتگانه مثلث زیر را تشکیل می­ دهند:

شکل ۴-۶٫ میزان حلالیت نشاسته های طبیعی و اصلاح شده در دماهای مختلف (غلظت ۲ درصد).

افزایش حلالیت شاخصی است که با میزان تمایل ماکرومولکول ها جهت ایجاد پیوندهای هیدروژنی با مولکول های آب در ارتباط است. از این رو این شاخص با قدرت تورم همبستگی دارد، به طوریکه افزایش حلالیت با افزایش قدرت تورم رابطه مستقیم داشته و همبستگی^[۷۵] ® بین این دو فاکتور برای نشاسته های طبیعی، هیدروکسی پروپیله و فسفریله به ترتیب ۹۱۱/۰، ۸۷۰/۰ و ۹۷۲/۰ بود. دلیل پائین تر بودن همبستگی بین حلالیت و قدرت تورم نشاسته هیدروکسی پروپیله این است که در دما های بالاتر، افزایش حلالیت سبب کاهش میزان قدرت تورم می شود که قبلاً بحث شد. یه و یه (۱۹۹۳) حلالیت نشاسته های اصلاح شده فسفریله و هیدروکسی پروپیله برنج را با نشاسته طبیعی آن مقایسه کردند. آن ها گزارش کردند که حلالیت نشاسته هیدروکسی پروپیله و فسفریله به ترتیب بیشتر و کمتر از نشاسته طبیعی برنج بود. تباءالدین و همکاران (۱۹۹۸) از سرعت گرمادهی بالاتر و همزدن (۷۵۰ دور در دقیقه) برای تعیین حلالیت نشاسته طبیعی گندم استفاده کردند و در دمای ۷۵ و ۸۵ درجه سانتیگراد به ترتیب میزان حلالیت ۷/۶ و ۹/۳۴ درصد را تعیین کردند که بیشتر از مقادیر ۸۴/۴ و ۳۲/۷ درصد بدست آمده در این تحقیق برای دماهای ۷۰ و ۸۰ درجه سانتیگراد بود. کائور و همکاران (۲۰۰۴) بیان کردند که نشاسته سیب زمینی هیدروکسی پروپیله در حلال قطبی دی متیل سولفوکسید، در دمای ۹۰ درجه سانتیگراد و طی مدت ۳۰ دقیقه حرارت دهی، دارای حلالیت بیشتری نسبت به نشاسته طبیعی سیب زمینی می باشد. آنها بیان کردند که تمایل کمتر شاخه های نشاسته های هیدروکسی پروپیله در پیوند با یکدیگر بدلیل بزرگی این استخلاف و تمایل بالا در ترکیب شدن با مولکول های آب به دلیل وجود گروه هیدروکسیل در آن، دلیل اصلی افزایش حلالیت برای این نوع نشاسته نسبت به نشاسته طبیعی سیب زمینی بوده است. از آنجایی که حلال استفاده شده در این آزمایش (آب) نیز یک حلال قطبی بود، این نتیجه مشابه قلمداد می گردد. الیاسون و گادماندسون (۱۹۹۶) بیان کردند که با افزایش دما میزان حلالیت نشاسته های طبیعی گندم افزایش می یابد. ماندالا و بایاس (۲۰۰۴) دریافتند که افزایش دما از ۶۰ تا ۹۰ درجه سانتیگراد (در طی دو زمان حرارت دهی ۵ و ۳۰ دقیقه)، سبب افزایش حلالیت نشاسته گندم می شود. کو و همکاران (۲۰۱۰) دریافتند که تغییرات میزان حلالیت با افزایش دما برای نشاسته طبیعی ذرت افزایشی است که در دمای بالاتر از ۷۰ درجه سانتیگراد این افزایش شدید تر بود، در حالیکه افزایش درصد فسفریله کردن نشاسته ذرت سبب تغییرات بسیار اندک حلالیت با دما شد. آنها دلیل پائین بودن حلالیت نشاسته فسفریله را به وجود اتصالات بین مولکولی قوی این نشاسته در اثر فرایند فسفریله کردن و تمایل پائین آن در واکنش با مولکول های آب بیان کردند. میلان و همکاران (۲۰۰۹) تغییرات حلالیت نشاسته های لوبیای مانگ، سیب زمینی شیرین و برنج را افزایشی با دما (۳۰-۹۰ درجه سانتیگراد) گزارش کردند.

نتایج بدست آمده از بررسی اثر دما بر میزان تغییرات حلالیت انواع نشاسته ها با بهره گرفتن از معادله آرینیوس-ارینگ (معادله ۳-۵)، در جدول ۴-۲ نشان داده شده است. همانطور که مقایسه مقادیر انرژی فعالسازی نمونه ها نشان می دهد، میزان حلالیت نشاسته طبیعی و فسفریله به ترتیب دارای بیشترین و کمترین حساسیت نسبت به تغییرات دما بودند. مقایسه انرژی فعالسازی بدست آمده برای تغییرات قدرت تورم و میزان حلالیت انواع نشاسته ها به خوبی نشان می دهد که شاخص حلالیت انواع نشاسته ها بیشتر از قدرت تورم آن ها تحت تاثیر دما بوده است. همچنین مقایسه این مقادیر به خوبی نشان می دهد که، نشاسته هیدروکسی پروپیله با ۲۲۴ درصد تغییر در انرژی فعالسازی نسبت به شاخص قدرت تورم آن دارای بیشترین تغییر بوده است، این مطلب بدین معنی است که قدرت تورم کاهش یافته در دمای ۹۰ درجه سانتیگراد برای این نشاسته، بدلیل افزایش شدیدتر حلالیت در دمای بالاتر بوده است. ماندالا و بایاس (۲۰۰۴) بیان کردند که عموماً میزان حلالیت نشاسته ها بیشتر از میزان قدرت تورم آن ها تحت تاثیر دما قرار می گیرد.
جدول۴-۲٫ پارامتر های بدست آمده از معادله آرینیوس-ایرینگ جهت بررسی تغییرات حلالیت انواع نشاسته ها

نوع نشاسته
E_a (kJ/mol)
R²
RMSE

نشاسته طبیعی
۶۷۴/۷۷
۹۷۴/۰
۱۸۴/۰

نشاسته هیدروکسی پروپیله
۶۱۸/۵۹
۹۸۹/۰
۱۳۵/۰

نشاسته فسفریله
۴۷۸/۴۴
۹۰۲/۰
۲۲۸/۰

۴-۷٫ شفافیت خمیر

شکل ۴-۷ میزان شفافیت ژل نشاسته های مورد آزمایش را نشان می دهد. همانطور که مشاهده می شود، نشاسته هیدروکسی پروپیله دارای بیشترین و نشاسته فسفریله شده دارای کمترین مقدار شفافیت بودند و نشاسته طبیعی در بین این دو قرار داشت. نتایج مشابهی توسط روتنبرگ و سولارک (۱۹۸۴)، تاسچوف (۱۹۸۶) و وو و سیب (۱۹۹۷) گزارش شد. کو و همکاران (۲۰۱۰) میزان شفافیت ژل نشاسته ذرت طبیعی را ۱۵/۳۰ درصد تعیین کردند و بیان کردند که با افزایش میزان فسفریله کردن نشاسته ذرت این مقدار تا ۸۶/۰ کاهش می یابد.

شکل ۴-۷٫ میزان شفافیت ژل نشاسته های طبیعی و اصلاح شده گندم (غلظت ۱ درصد).

مقایسه میزان شفافیت ژل نشاسته طبیعی گندم بدست آمده در این تحقیق (۷۶/۴۶) با نتایج کو و همکاران (۲۰۱۰) شفافیت بیشتر ژل نشاسته گندم را نسبت به ذرت نشان می دهد. لیم و سیب (۱۹۹۳) و کائور و همکاران (۲۰۰۶) بیان کردند که نشاسته های فسفریله شده نسبت به نشاسته های طبیعی دارای شفافیت بسیار کمتری می باشند. آن ها یکی از دلایل این کاهش شفافیت را کاهش قدرت تورم در نتیجه فسفریله کردن نشاسته ها بیان کردند که مطابق با نتایج نشان داده شده در قسمت قدرت تورم نشاسته ها بود. پس می توان دریافت که بالاتر بودن قدرت تورم نشاسته هیدروکسی پروپیله در دمای مورد استفاده در تهیه ژل نمونه ها (۹۵ درجه به مدت ۳۰ دقیقه) دلیل اصلی بالاتر بودن شفافیت ژل آن بوده است، به طوری که ارتباط آماری بالای بین شفافیت نشاسته ها و قدرت تورم آن ها در دمای ۹۰ درجه سانتیگراد (۸۷۵/۰R=) گویای این مطلب بود. بر اساس نتایج این تحقیق، هیدروکسی پروپیله کردن نشاسته گندم سبب افزایش ۶۵/۲ برابری و برعکس فسفریله کردن آن سبب کاهش ۵۸/۱۷ برابری میزان شفافیت نشاسته گندم می شود. موریکاوا و نیشیناری (۲۰۰۰) تغییر ساختار گرانولی نشاسته در اثر فسفریله کردن را عامل کاهش شفافیت ژل آن دانستند.

۴-۸٫ اجزای نشاسته ها بر اساس قابلیت هضم

شکل ۴-۸ قابلیت هضم هر یک از نشاسته های مورد آزمایش را بر اساس روش انگلیست و همکاران (۱۹۹۲) نشان می دهد. نتایج آنالیز آماری میانگین داده های بدست آمده از قابلیت هضم نشاسته ها طی ۱۸۰ دقیقه به وسیله آزمون t نشان داد که تفاوت معنی داری بین قابلیت هضم نشاسته های طبیعی و فسفریله شده وجود ندارد (۰۵/۰p>)، در حالیکه بین این دو نشاسته و نشاسته هیدروکسی پروپیله تفاوت معنی دار آماری وجود داشت (۰۵/۰ p<).

شکل ۴-۸٫ الگوی هیدرولیز آنزیمی درون شیشه ای ژل نشاسته ها (۲۰ دقیقه حرارت دهی در دمای ۱۰۰ درجه سانتیگراد) در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد برای ۳ ساعت بر اساس روش انگلیست و همکاران (۱۹۹۲).

بر اساس نتایج، ۰۲/۹۲ درصد از هیدرولیز نشاسته طبیعی، ۳۱/۹۱ درصد از نشاسته فسفریله و ۰۹/۸۶ درصد از نشاسته هیدروکسی پروپیله، در ۲۰ دقیقه اول فرایند هضم آنزیمی صورت گرفت و پس از آن نمودار میزان هضم نشاسته در برابر زمان هضم تقریباً مستقل از زمان هضم گردید (شکل ۴-۸). نتایج نشان داد که هیدروکسی پروپیله کردن نشاسته گندم تاثیر معنی داری بر میزان هیدرولیز آنزیمی آن گذاشت (۰۵/۰ p<)، به طوری که پس از ۱۸۰ دقیقه زمان هضم میزان هیدرولیز نشاسته هیدروکسی پروپیله گندم ۳۴/۷ درصد کمتر از نشاسته طبیعی گندم بود. از سویی دیگر، این تفاوت برای نشاسته فسفریله شده معنی دار نبود (۰۵/۰p>). دلیل عدم تفاوت معنی دار بین دو نشاسته فسفریله شده و طبیعی می تواند از یک سو به دلیل استفاده کم (۵ درصد) از ترکیبات ایجاد کننده این استخلاف یعنی STMP و STPP باشد (استفاده از ۵ درصد ترکیبات ایجاد کننده اتصال، ۰۹۶/۰ درصد محتوای فسفر برای نشاسته فسفریله تولید کرد)، و از سوی دیگر عامل حرارت و در نتیجه ژلاتینه شدن کامل نشاسته ها بسیار حائز اهمیت است (چانگ و همکاران، ۲۰۰۸).
بر اساس داده های میزان هیدرولیز آنزیمی نشاسته ها طی ۱۸۰ دقیقه هضم، طبقه بندی قابلیت هضم هر نشاسته به صورت نشاسته با قابلیت هضم سریع (RDS)، نشاسته با قابلیت هضم آهسته (SDS) و نشاسته مقاوم (RS) صورت گرفت (جدول ۴-۳).
جدول ۴-۳٫ طبقه بندی نشاسته های مختلف بر اساس قابلیت هضم اندازه گیری شده بر اساس روش انگلیست و همکاران (۱۹۹۲)

نوع نشاسته

در اندازه گیری عدالت در نظام های سلامت دنیا بیشتر دسترسی به خدمات مثل دسترسی به پزشک عمومی ، متخصص ، خدمات بستری و سر پایی مورد توجه قرار گیرد. البته تعریف نیاز در نظام های مختلف اندکی تفاوت دارد و باید این تعاریف در ابتدا کاملا مشخص و روشن شود(هانراتی و همکاران۲۰۰۷)
آنچه در دسترسی به خدمات حائز اهمیت فراوان است ، مسئله عدالت در برخورداری از خدمات می باشد. عدم تساوی و بی عدالتی در بهداشت و درمان مدت های مدیدی است که در مرکز توجه افکار عمومی قرار گرفته است. دولت های بسیار توجه به این امر را در راس امور خود قرار داده اند، البته عدالت در برخورداری از خدمات در کشورهای مختلف به صورت مختلف درک می شود. عدالت در دسترسی را می توان از طرق مختلف تعریف نمود و عملی کرد. در مطالعه ای با عنوان عدالت در دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی سوئد ، درجه ناعدالتی اندازه گیری شده در این پژوهش حاکی از آن بود که درآمد ، تحصیلات و وضعیت مدنی فرد بر دسترسی به خدمات اثرگذار است. برای اندازه گیری میزان دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی نیز شاخص هایی وجود دارد که به اندازه گیری کمی میزان دسترسی می پردازد در این بین روش رگرسیون استفاده بیشتری دارد(وگ استاف و همکاران۲۰۰۰)

شاخص های ارزیابی عدالت در دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی
مقایسه نسبت ها : نسبت دسترسی در گروه های مختلف مردم ، استفاده از روش مقیاس مطلق و روش مقیاس نسبی برای ارائه و معرفی وضعیت ناعدالتی به کار گرفته می شود. برای تخمین تاثیر کامل ناعدالتی های اجتماعی و اقتصادی در دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی لازم است که اندازه نسبی گروه های مختلف اجتماعی اقتصادی را بدست آورد . برای برآورد اندازه نسبی این گروه ها می توان افرادی که قابل استناد هستند را در نظر گرفت که خود منجر به تخمین اینکه چقدر دسترسی به خدمات افزایش یافته است ، می شود. اگر تمام جمعیت از یک سطح دسترسی به خدمات بهره گیرند برای کسانی که در طبقه بندی اجتماعی اقتصادی در بالاترین سطح قرار می گیرند راه ابتدایی برای ارزیابی عدالت در خدمات بهداشتی و درمانی بر مقایسه کمی نیاز و بهره وری از خدمات تاکید دارد که به صورت میزان های بهره وری نیاز می باشد.
روش تحلیل رگرسیون : روش های رگرسیون، روش دیگری را برای گروه های متفاوت با هم، در برآورد میزان ناعدالتی ایجاد می کند. روش رگرسیون معمولا در تولید مقیاس های جامع اندازه گیری ناعدالتی در در دسترسی به خدمات بکار می روند. در این روش فرض بر این است که مقیاس انتخابی وضعیت اجتماعی اقتصادی افراد ، درجه اختلاف را نشان دهد.
دامنه ناعدالتی را می توان از راه ساده ای بدست آورد، نسبت مجموع جمعیت در طبقات مختلف اجتماعی اقتصادی تخمین زده می شود و نقطه مرکزی هر طبقه به عنوان نقطه پیش بینی مشخص می شود. این عدد معمولا عددی بین صفر و یک است. ضریب رگرسیون تفاوت دسترسی بین ۲ نقطه بالایی و پایینی درجه اقتصادی اجتماعی را نشان می دهد.
مدل های رگرسیون برای ارزیابی بی عدالتی در دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی به کار گرفته می شود که از طریق تجزیه و تحلیل داده های فردی در دسترس به این خدمات براساس طبقه اجتماعی اقتصادی آنها بعد از استاندارد نمودن نیازها بدست می آید. متغیر های وابسته معیار انتخابی برای دسترسی به خدمات هستند که می توانند فراهم بودن خدمات و به کارگیری خدمات را نشان دهند(سالاریان و همکاران۱۳۸۴)
متغییر های مستقل، شامل نیاز بهداشتی و درمانی ، وضعیت اجتماعی و اقتصادی می باشد. متغییر های دموگرافیک مانند سن و جنس هم می توانند به عنوان متغییر مستقل باشند. ضریب رگرسیون بر طبقات مختلف اجتماعی اقتصادی معیاری برای تفاوت عمده در دسترسی به خدمات بر حسب طبقه اجتماعی اقتصادی و براساس نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی است . ضریب رگرسیون برای به دست آوردن مقدار درجه ناعدالتی در بین گروه های اجتماعی اقتصادی به کار گرفته می شود(ون دوسلار و همکاران۲۰۰۶)
عدالت در سطح سلامتی جامعه
علیرغم پیشرفت تکنولوژی پزشکی و بهبود وضعیت کلی سلامتی جوامع ، متاسفانه همچنان نابرابری هایی در وضعیت سلامت افراد جوامع مختلف وجود دارد. کشورهای در حال توسعه با مسائل متعددی چون زوال هزینه های بهداشتی درمانی و خدمات اجتماعی ، افزایش بیماریهای مسری و غیر مسری و سیستم های اقتصادی که توجه ویژه به فقرا ندارند، مواجهند. لذا سازمان جهانی بهداشت به دلیل چنین معضلات بهداشتی درگیر در این کشورها کمیسیونی در جهت بسط مفاهیم عدالت در سلامت و برطرف کردن نابرابری های سلامت در این جوامع تشکیل داده است.(لاندن ۲۰۰۷)
تفکر کنونی اهمیت پرداختن به سلامت افراد جامعه را بسیار مهم می داند. بنابراین ناعدالتی و عدم مساوات در دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی اولیه با کیفیت بالا می توان اثرات فراوانی برسطح سلامتی افراد جامعه به جای بگذارد. لذا توجه به ارزیابی مداخلات انجام شده در جهت بهبود دسترسی به خدمات اولیه پزشکی برای تمام مردم در حال حاضر افزایش یافته است(ون دوسلار و همکاران۲۰۰۶)
شاخص های ارزیابی نابرابری در سطح سلامت جامعه
به کارگیری روش های نوین و اندازه گیری از طریق شاخص تمرکز سلامت می توان نابرابری های سلامتی را بدست آورد. ضریب جینی نیز برای اندازه گیری برابری در سطح سلامت استفاده می شود. شاخص های ارزیابی عدالت در نظام بهداشتی و درمانی:
تعداد پزشک برای ۱۰۰۰ نفر
تعداد پرستار برای ۱۰۰۰ نفر
تعداد تخت بیمارستانی برای ۱۰۰۰ نفر
هزینه سرانه بهداشت و درمان
تعداد مشاوره های بیماران سرپایی در ۱۰۰۰نفر و . . .
در پایان اگر قصد و هدف برقراری عدالت در بخش بهداشت درمان وجود دارد بایستی تلاش هایی جهت پایه ریزی و استقرار ساختارها و عملیاتی که توانایی ها و قابلیت های افراد را از این خدمات بپروراند صورت گیرد. در اغلب کشورهای عضو OECD دسترسی به خدمات پزشکان با کیفیت عالی بدون هزینه یا با حداقل هزینه انجام می شود که دلیل آن بیمه دولتی وسیعی است که دسترسی عادلانه را بوجود آورده است(کالیر و همکاران ۲۰۰۰)
اهرم‌های کنترل در نظام سلامت و تأثیر آنها بر عدالت
اهرم‌های کنترل، حوزه‌های مجزایی از ساختار و کارکرد نظام سلامت را توصیف می‌کنند که از نظر عملکرد نظام سلامت، بسیار حائز اهمیت است و دولت‌ها قادرند آنها را دستکاری و بالا و پایین کنند. پنج حوزه ای که تحت عنوان اهرم‌های کنترل مطرح شده اند، عبارتند از: تأمین مالی ، نظام پرداخت ، سازماندهی، وضع مقررات، تغییر رفتار. با شناخت و معرفی اهرم‌های کنترل در نظام سلامت، حال به روابط و اثرات متقابل این اهرم‌ها بر روی عدالت می‌پردازیم.

1. 1. تأمین مالی و عدالت^[۱۴]

دولت‌ها باید مسئولیت تجهیز و جا به جایی اعتبارات لازم را بر عهده بگیرند. تا هر یک از شهروندان (غنی یا فقیر) به سطوح متناسبی از مراقبت سلامت دسترسی داشته باشند. در نتیجه نظر بر این است که بدون در نظر گرفتن مسائل مربوط به عدالت به صورت مستقیم، تدوین راهبرد هماهنگی برای تخصیص منابع و تأمین مالی، مقدور نخواهد بود.

2. 2. روش‌های پرداخت و عدالت

این الگو اثر عدالتی حائز اهمیتی دارد زیرا بیماران متعلق به طبقات اجتماعی _ اقتصادی پایین و گروه‌های اجتماعی حاشیه ای از سلامت کمتری برخوردار خواهند بود. در مواردی که پرداخت‌های مربوط به خدمات ویژه درسطح پایین تر نسبت به هزینه شان تعیین گردد یک مسئله موازی نمود پیدا می‌کند که این شیوه نیز می‌تواند به انصراف ارائه کنندگان منجر شود. به دلایل مربوط به عدالت، برنامه‌های پرداخت از سوی مصرف کننده باید (علی رغم هزینه‌های اجرایی و احتمال فساد این نوع ترتیبات) شامل معافیت‌های مبتنی بر نیاز باشند.

3. 3. سازماندهی و عدالت^[۱۵]

تغییرات سازمانی می‌تواند مسائل عمده ای از لحاظ عدالت به همراه داشته باشند. تغییر گروه ارائه کنندگان (پرستاران در مقابل پزشکان) یا محل طبابت (درمانگاه محلی در برابر بیمارستان ها) می‌تواند بر موجود بودن فیزیکی یا موجود بودن اثربخشی گروه‌های فقیر یا گروه حاشیه ای اجتماعی تأثیر بگذارند.

4. 4. وضع مقررات و عدالت^[۱۶]

کشورها ممکن است از وضع مقررات برای تقویت دسترسی عادلانه به خدمات سلامت استفاده کنند. به عنوان مثال بسیاری از کشورهای با درآمد متوسط و کم، تلاش کرده اند از وضع مقررات به منظور متقاعد کردن فارغ التحصیلان دانشکده‌های پزشکی و پرستاری به خدمت در مناطق محروم برای یک دوره ی زمانی استفاده کنند.

5. 5. تغییر رفتار و عدالت^[۱۷]

در اینجا دو مسئله اصلی مطرح می‌شود اولی مربوط به اخلاق در بحث انگیزه هاست، البته مسئله عمیق تر مربوط به عدالت، فقر گروه هدفی است که قرار است کار با آن آغاز گردد. اگر یک برنامه تغییر رفتار بخواهد به توزیع عادلانه دست یابد آنگاه مجریان اصلاحات می‌توانند از یک ساختار مندرج قیمت برای محصول مشابه استفاده کنند به طوری که گروه‌های پردرآمدتر، بیشتر و گروه‌های کم درآمد، کمتر بپردازند. دومین مسئله اخلاقی آسیب پذیری افراد حاشیه ای از لحاظ فرهنگی نسبت به تلاش‌های مربوط به تغییر رفتار است(فتاح زاده ۱۳۸۴)
جایگاه مرکزی عدالت در تفکر مراقبت اولیه سلامت
۳۰ سال پس از ندای آلماتا در باره عدالت بیشتر در سلامت بیشتر نظام های سلامت جهان در تامین مالی همچنان بر روش ناعادلانه پرداخت مستقیم افراد بیمار یا خانواده های آنان در محل ارائه خدمت تکیه دارند. پرداخت های مستقیم مردم از مهمترین سرچشمه های بی عدالتی در سلامت و دست زدن به اصلاحات موثر درباره آن احتمالا ارزش بیشتری خواهد داشت. برخورد با عامل اجتماعی موثر بر سلامت و کمک به نظام های سلامت که در برقراری عدالت سهیم شوند نیاز به مداخله های متعدد دارد که شامل :
الف - کاستن از لایه بندی اجتماعی
ب - کاستن از درجه آسیب پذیری ها
ج - حفاظت در برابر مخاطرات سلامت
د - کاستن از نتایج پیامدهای نابرابر
و اما گام های اساسی :
۱ - حرکت به سوی پوشش همگانی : یکی از گام های اساسی در برقراری عدالت حرکت به سوی پوشش همگانی است ، یعنی تامین دسترسی همگان به سلسله ای از خدمات شخصی یا غیر شخصی سلامت که به آن نیاز دارند. همراه با حفاظت اجتماعی از سلامت آنان. پوشش همگانی به خودی خود ، برای رسیدن به هدف سلامت برای همه و عدالت در سلامت کافی نیست اما پایه اساسی و لازمه این امر است. در پرداختن به پوشش همگانی باید به ۳ وجه زیر توجه داشت:
الف – پهنای پوشش (افراد بیشتر) ، ب – ژرفای پوشش (تنوع خدمات) ، ج - بلندای پوشش (تامین از پیش پرداخت)
۲- گسترش مراقبت اولیه سلامت برای پر کردن شکاف دسترسی : این پوشش همواره برای مسئولان و تامین کنندگان مالی مطرح است که آیا باید چند خدمت معدود ر ابه سرعت به همگان رساند و یا با گسترش تدریجی ارئه خدمات ، بسته ای منطقی از خدمات را در اختیار عموم قرار داد.تجربه گسترش تدریجی نمونه ای موفق در ایران بود.