در نهایت از روی سه رابطه فوق قید لازم جهت عملکرد ایده­آل عبارت است از:

در عمل قید دما میزان ضریب عملکرد ایده­آل تا مقدار حدود ۹/۰ کاهش داده و همچنین قید میزان انتقال حرارت به میزان بیشتری میزان ضریب عملکرد ایده­آل را تا مقدار حدود ۸/۰ کاهش خواهد داد. نتیجه بسیار مفید دیگر عبارت است از:

که در رابطه بالا عبارت از حداقل دمای مورد نیاز ژنراتور جهت حصول دمای اواپراتور می­باشد.
۳-۲-۵ اختلاف دمای محدود در مبدل­های حرارتی
یکی از محدودیت­های بسیار مهم در ساده سازی آنالیز عملکردی سیکل­های جذبی مقادیر انتقال حرارت بوده که فرض می­شوند در دماهای ثابت صورت می­گیرند. در اغلب کاربردهای واقعی میزانی از تغییر دما (اختلاف دمای محدود) را در سیالات متفاوتی که دریافت کننده یا دور ریزنده حرارت می­باشند، مشاهده می­کنیم. ساده­ترین توصیف ممکنه با درنظر گرفتن موقعیت­هایی که در آن اختلاف دمای محدود مشاهده نمی­ شود( مبدل­های کاملاً همدما) حاصل خواهد شد. این امر را می­توان به عنوان مثال در فرایندهای میعان یا جوشش اجزاء خالص( دورریزی حرارت توسط میعان بخار ) مشاهده نمود. عملکرد هرگونه مبدل حرارتی حساس، به اختلاف دمای محدود متکی خواهد بود. به عنوان مثال می­توان به گردش مایع با درجه حرارت بالا به عنوان منبع حرارتی، آب خنک کن یا هوا به عنوان واسطه جهت دورریزش حرارتی و یا گردش آب تهویه کننده اشاره نمود.
هنگامی که اختلاف دمای محدود در یک جریان سیال نسبت به جهش سیکل () به حد کافی کوچک باشد، آن جریان به وسیله دمای متوسط قابل نمایش می­باشد.
۳-۲-۶ مدل­سیکل جذبی تک اثره با در نظر گرفتن انتقال حرارت در حلقه های خارجی مبدل های حرارتی
در این قسمت، سیکل معرفی شده در قسمت اول برای دیدگاه­ های وسیع­تری که مستقیماً شامل آثار پروسه­های تبادل حرارت بین سیکل و محیط اطراف آن است، مورد بررسی قرار می­گیرد. شماتیکی از سیکل شامل حلقه­های سیال در هر چهار گوشه به صورت شکل ۳-۴ تهیه شده است. همه نقاط حالت داخلی با آنچه در شکل ۳-۳ نشان داده شده بود، یکسان است. هشت نقطه حالت دیگر برای معرفی حالات ورودی و خروجی هر جریان سیال مبدل حرارتی، اضافه شده ­اند. این امر با اجرای مدل کامل­تری در ابتدا برای محاسبه فشار، دما و کسر جرم و سپس وارد کردن این مقادیر به مدل محدودتر، برای جلوگیری از پیچیدگی اضافی مبدل­های حرارتی، تنظیم شده است.

برای فهم بهتر، لازم است که مدل­های مبدل حرارتی به مدل سیکل جذب کننده اضافه شودتا مهم­ترین بازگشت­ناپذیری در یک ماشین کاربردی را نشان دهند. به علاوه، دربرداشتن مدل­های مبدل حرارتی اجازه دادن مجموعه­های ورودی واقعی­تر به یک مدل شبیه­سازی را می­دهد. بینش بدست آمده از اجرای مدل­های شبیه سازی با محدوده­ای از متغیرها برای این ورودی­های واقعی، خیلی بیشتر از بینش حاصل از روش قسمت قبل است ( همچنین به وضوح محاسبات بیشتری مورد نیاز است).پروسه­های انتقال جرم و حرارت کوپل شده در چهار گوشه سیکل با بهره گرفتن از فرمول UA مدل سازی شده ­اند.

شکل ۳-۴ شماتیکی از سیکل جذبی تک اثره آب-لیتیم برماید با در نظر گرفتن جریان سیال در حلقه های خارجی مبدل های حرارتی[۳۹]
مقادیر UA به عنوان ورودی مورد استفاده قرار گرفته اند .ابتدا اواپراتور را ملاحظه کنید. فرمول اتقال حرارت به این صورت نوشته می­ شود:

جایی که

۳-۲-۱- جمع آوری و طبقه بندی اطلاعات
روش جمع آوری اطلاعات در این پژوهش به صورت پیمایشی و نیز اسنادی- کتابخانه ای است. چنانچه داده های یک تحقیق را به دو نوع «اولیه» و «ثانویه» تقسیم نماییم، داده های اولیه در این پژوهش از طریق بررسی مدارک و اسناد، مشاهده و مصاحبه بدست آمده است. در ادامه به توصیف روش های بکار رفته در پژوهش می پردازیم.
بررسی مدارک و اسناد: در شروع این تحقیق برای دستیابی به ادبیات پیشین و یافتن دیدی گسترده تر نسبت به موضوع پژوهش به داده های موجود در اسناد تحقیقات گذشته مراجعه نمودیم. که از آن جمله می توان به این موارد اشاره کرد: کتاب های موجود در مورد تاریخ و جغرافیای شهرستان تنکابن و همچنین مقالات و کتاب های موجود در زمینه گردشگری در شمال کشور و همچنین مقالات تخصصی که در زمینه اکوتوریسم توسط پژوهشگران داخلی و خارجی به انجام رسیده است.

برای دستیابی به اطلاعات بیشتر به آمارهای رسمی که توسط ارگان های مختلف ارائه شده است، رجوع کردیم. از جمله آمارهای رسمی منتشر شده توسط سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، آمارهای سازمان ثبت احوال کشور، جدول های مربوط به مرکز آمار ایران،
مصاحبه: اطلاعات اصلی مورد نیاز در این پژوهش از طریق مصاحبه با کارشناسان و با روش گلوله برفی بدست آمده است. کارشناسانی که در این پژوهش به آنها مراجعه کردیم، به طور کلی به سه دسته تقسیم شده اند: کارشناسان بخش دولتی، شاغلین و فعالین بخش خصوصی، افراد مطلع محلی. از جمله افرادی که در وهله اول به آنها مراجعه نمودیم میتوان به رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان تنکاین اشاره کرد. بر اساس روش نام برده، پس از مصاحبه با هر یک از افراد متخصص ، از آنها خواسته می شد که افراد متخصص دیگری را در این زمینه معرفی نمایند. و بر این اساس افرادی در همین اداره و همچنین چند تن از اساتید دانشگاه ها مورد مصاحبه قرار گرفتند. در بخش شاغلین خصوصی به یکی از لیدر های طبیعت گردی که دارای مدرک تخصصی و سابقه کاری مکفی در این زمینه میباشد و همچنین مدیر یکی از آژانس های خدمات مسافرتی مراجعه نمودیم و بازهم بر اساس روش مزبور به افراد شاغل در این زمینه رجوع کرده و پرسش های مورد نیاز در این پژوهش از آنها پرسیده شد. در بخش افراد مطلع محلی، به توصیه یک از لیدرهای شهرستان تنکابن، به افرادی مراجعه کردیم که به عنوان لیدر محلی و یا به عنوان شورای روستاها در روستاهای اطراف مشغول فعالیت های مرتبط با گردشگری هستند. در مجموع با ۲۲ نفر از کارشناسان و افراد مطلع بخش گردشگری در شهرستان تنکابن مصاحبه به عمل آمد.
بازدید میدانی: روش دیگری که در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفت، بازدید میدانی محقق از مناطق مستعد طبیعت گردی در شهرستان تنکابن می باشد. در این بازدیدها به موارد خاصی همچون زیرساخت های موجود، نحوه برخورد بومیان با گردشگران، وجود تابلوهای راهنما و … توجه شد.
۳-۲-۲- تجزیه تحلیل اطلاعات
این پژوهش بر مبنای هدف از نوع تحقیقات کاربردی و بر حسب روش از نوع توصیفی- تحلیلی است. در رویکردهای استراتژیک پرداختن به سه سوال اساسی ضروری است: - کجا میخواهیم باشیم؟ - اکنون کجا هستیم؟ و _ چگونه به آنجا میخواهیم برسیم؟(اولسن^[۴۹]، ۲۰۰۲: ۸)
هدف این تحقیق ارزیابی و برنامه ریزی استراتژیک توسعه اکوتوریسم در شهرستان تنکابن میباشد. از این رو با هدف دست یافتن به اصول و اهداف توسعه پایدار اکوتوریسم، به دو سوال که اکنون در چه موقعیتی هستیم و چگونه به آنجا میخواهیم برسیم، در این تحقیق پاسخ داده میشود. فرایند ارزیابی بر اساس رویکرد استراتژیک و در پیوند با رویکرد توسعه پایدار گردشگری صورت خواهد گرفت. تحقیق حاضر در پی پاسخگویی به سوالات اصلی زیر می باشد:
نقاط قوت و ضعف محدوده مورد مطالعه در راستای توسعه اکوتوریسم چیست؟
چه فرصت ها و تهدیدهایی برای توسعه اکوتوریسم در منطقه وجود دارد؟
نقش کدام یک از عوامل استراتژیک در وضعیت فعلی اکوتوریسم منطقه مهم تر هستند؟
استراتژی(استراتژیهای) مطلوب در راستای توسعه اکوتوریسم در شهرستان تنکابن کدام است؟
پس از جمع آوری و طبقه بندی اطلاعات مورد نیاز در پژوهش، برای تحلیل داده ها از روش های مورد استفاده در مدیریت استراتژیک بهره گرفته شد. به طور کلی میتوان روش مورد استفاده در تحلیل داده های پژوهش را به سه قسمت تقسیم نمود.
۳-۲-۲-۱- ماتریس ارزیابی عوامل خارجی و ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
در این پژوهش بر اساس روش انجام کار، ابتدا از ماتریس های ارزیابی داخلی و خارجی استفاده نمودیم. استراتژیست ها با بهره گرفتن از ماتریس ارزیابی عوامل خارجی(EFE) ، می توانند عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، بوم شناسی، محیطی، سیاسی، دولتی، حقوقی، فن آوری و اطلاعات رقابتی را مورد ارزیابی قرار دهند و ماتریس ارزیابی عوامل داخلی(IFE)، حاصل بررسی استراتژیک عوامل داخلی سازمان است. این ماتریس نقاط قوت و ضعف اصلی واحدهای سازمان را ارزیابی می نماید.
مراحل تهیه ماتریس EFE و ماتریس IFE تقریبا مشابه است، با این تفاوت که در ماتریس خارجی، فرصت ها و تهدیدها به عنوان عوامل خارخی مورد ارزیابی قرار می گیرند و در ماتریس داخلی، نقاط قوت و ضعف داخلی آورده می شود. مراحل تهیه این ماتریس در پژوهش حاضر در ذیل آورده شده است:
پس از بررسی عوامل خارجی (داخلی)، مهم ترین عوامل را بر اساس نظرات کارشناسانی که مورد مصاحبه قرار گرفتند، فهرست نمودیم. در ابتدا فرصت ها(قوت ها) و بعد از آن تهدید(ضعف) های منطقه مورد مطالعه آورده شد.
به این عوامل ضریب داده شد؛ از صفر(اهمیت ندارد) تا یک (بسیار مهم است). برای وزن دهی به این عوامل از نظر کارشناسان استفاده شد. به این صورت که یک جدول آماده شامل عوامل لیست شده در بخش اول در اختیار ده نفر از کارشناسان که پیش از این مورد مصاحبه قرار گرفته بودند، گذاشته شد و از آنها خواسته شد که به عوامل مزبور ضریب و وزن بدهند. پس از جمع آوری این ماتریس ها از سوی کارشناسان، از اوزان داده شده میانگین گرفته شد و پس از دخل کوچکی در اعداد (برای اینکه مجموع اعداد برابر عدد یک شود)، وزن ها در ماتریس ثبت شد.
در ستون بعدی ماتریس، به هر یک از عامل ها، نمره(رتبه) ای بین ۱ تا ۴ داده شده است. این نمره ها نیز بر اساس معدل گیری از نظرات کارشناسان بدست آمده است. رتبه ۱ در ماتریس خارجی(داخلی) نشانگرکمترین واکنش و رتبه ۴ نشانگر بیشترین واکنش صنعت اکوتوریسم به آن عامل می باشد.
برای تعیین امتیاز هر عامل در ستون چهارم، ضریب هر عامل را در رتبه آن ضرب کردیم.
مجموع امتیازهای نهایی محاسبه می شود. صرف نظر از تعداد عوامل نوشته شده در هر ماتریس مجموع امتیاز ها بین عدد ۱ و عدد ۴ و میانگین آنها عدد ۲٫۵ خواهد بود. در ماتریس IFE چنانچه مجموع امتیازها کمتر از ۲٫۵ باشد، بدین معنی است که ساز مان از نظر عومل داخلی ، دچار ضعف است و اگر این نمره بیش از ۲٫۵ باشد، بیانگر این است که سازمان از نظر عوامل درونی دارای قوت می باشد. و در ماتریس EFE چنانچه نمره نهایی از ۲٫۵ بیشتر باشد نشان دهنده یاین است که سازمان در یک محیط فرصت زا فعالیت میکند و فرصت ها از تهدیدها بیشتر و تاثیرگذارتر است و اگر این نمره از ۲٫۵ کمتر باشدبرعکس (رضوانی.۱۳۸۹: ۱۱۴).
۳-۲-۲-۲- ماتریس سوآت (SWOT)
ماتریس سوات (توز) یکی از ابزار های مهمی است که مدیران بدان وسیله اطلاعات داخلی و خارجی را مقایسه میکنند و میتوانند با بهره گرفتن از آن، چهار نوع استراتژی ارائه نمایند: استراتژی تهاجمی (so)، استراتژی بازنگری (wo)، استراتژی تنوع سازی (st) و استراتژی تدافعی (wt). (رضوانی،۱۳۸۹: ۲۵۶).
شکل ۳-۳- ماتریس swot و نحوه تعیین استراتژی ها. منبع: مقاله بدری و همکاران. ۱۳۹۰
۳-۲-۲-۳- ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی(QSPM)
این ماتریس یکی از تکنیک های بسیار شایع در ارزیابی گزینه های استراتژیک و مشخص نمودن جذابیت نسبس استراتژی هاست. در واقع مشخص میکند که کدام یک از گزینه های استراتژیک انتخاب شده، مناسب تر میباشد و آنها را اولویت بندی میکند. (امینی و خبازباویل.۱۳۸۸: ۲۶).
فصل ۴: تحلیل داده ها و آزمون فرضیات
مقدمه: به منظور ارزیابی استراتژیک قابلیت های طبیعت گردی در شهرستان تنکابن و ارائه راهکارهای توسعه این بخش، شناخت عوامل چهارگانه قوتها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدها و امتیازدهی به هریک از آنها جهت ارائه راهبردها لازم و ضروری می نماید. بر این مبنا با بهره گرفتن از نظر کارشناسان و مسئولین به فهرست نمودن مهمترین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای حوزه مورد مطالعه، جهت ارائه طرح راهبردهای تهاجمی، راهبردهای بازنگری، راهبردهای تنوع بخشی و راهبردهای تدافعی در این قسمت پرداخته شده است.
۴-۱- تجزیه و تحلیل عوامل درونزا
عوامل داخلی (درونزا) عواملی هستند که مربوط به درون سازمان یا حیطه جغرافیایی بوده و در کنترل مدیریت میباشد. هر سازمان یا بخشی در قلمرو خود دارای نقاط قوت و ضعف است. در واقع عوامل ذاتی هستند که میتوانند به عنوان عوامل پیشبرد یا محددکننده اهداف برنامه ریزی و تصمیم گیری نقش آفرینی کنند. استراتژیست ها به هنگام تعیین اهداف استراتژیک ، میکوشند از نقاط قوت داخلی سود جویند(آنها را تقویت کنند) و نقاط ضعف را از بین ببرند(آنها را رفع کنند).
۴-۱-۱- نقاط قوت :
نقاط قوت شهرستان مورد مطالعه به قرار زیر می باشد: (در ادامه به توضیح هریک می پردازیم )
تنوع پوشش گیاهی و زندگی جانوری در منطقه و وجود چشم اندازهای طبیعی بکر اکولوژیک
مجاورت دریا(ساحل) و جنگل به عنوان دو جاذبه اکوتوریستی مهم(کمترین فاصله دریا و جنگل در این منطقه میباشد)
فرهنگ و آداب و رسوم محلی غنی و وجود فرهنگ مهمان نواز و خونگرم در مردم محلی منطقه(توریست پذیری)
وجود راهنمایان محلی خبره
برگزاری رویدادهای خاص گردشگری همانند جشنواره بهار نارنج
روند توسعه زیرساخت های گردشگری به ویژه در مناطق مستعد اکوتوریسم
قرار گرفتن در مسیر عبوری دو شهر توریستی رامسر و چالوس و وجود دو فرودگاه بین المللی(نوشهر و رامسر) در نزدیکی منطقه
مهمترین نقطه قوت منطقه مورد مطالعه داشتن تنوع پوشش گیاهی و زندگی جانوری است؛ آنچه که هر طبیعت گردی در نگاه اول به دنبال آن می گردد. به علت قرار گرفتن این شهر در محدوده جنگل های هیرکانی، بسیاری از گونه های درختی این محدوده نادر بوده و تنوع گیاهان بسیار زیاد است. وجود منابع آب بسیاری که در منطقه به صورت چشمه، رودخانه، آبشار و … خود را نشان می دهند، برای گردشگران بسیار لذت بخش است. از سوی دیگر مشرف بودن این شهرستان از سوی جنوب به رشته کوه البرز، سبب شده است ارتفاعات کم نظیر و به دنبال آن چشم اندازهای بی نظیری به وجود آید. اختلاف ارتفاع در جنگل های این محدوده ، مانعی برای ورود گردشگران بی هدف بوده و به همین سبب مناطقی وجود دارد که میتوان آنها را مناطق بکر اکولوژیک نامید؛ مناطقی که هنوز گیاهان از ریشه کنده نشده اند و جانوران در حال انقراض نیستند.
محدوده شهرستان تنکابن از سوی شمال به وسیله دریا و از جنوب با جنگل احاطه شده است. فاصله این دو جاذبه طبیعی در این شهرستان به حدی است که گفته میشود در محدوده استان مازندران، این بخش کمترین فاصله را داراست. به عبارت دیگر با طی مسافتی کم می توان از دریا به جنگل رسید. گفتنی است دریا و جنگل همیشه جزء آن دسته از جاذبه هایی بوده اند که گردشگران به دنبال آن هستند.
وجود فرهنگ میهمان نوازی در میان اقوام ایرانی همواره زبان زد بوده است. پذیرش گردشگران از سوی جامه میزبان در صنعت گردشری به ویژه اکوتوریسم بسیار مهم می باشد، چرا که در صورت عدم پذیرش ممکن است خسارات جبران ناپذیری به بار آید. میتوان گفت اهالی شهرستان تنکابن مردمانی توریست پذیر هستند. به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان تنکابن تابه حال موردی از شکایت یا نزاع و … از سوی گردشگران در مورد اهالی این شهر ثبت نشده است.
یکی از مواردی که که همواره برای گردشگران به ویژه اکوتوریست ها مهم و ضروری می باشد، حضور راهنمایان گردشگری در تورهای مسافرتی است. وجود راهنما از بروز بسیاری از مشکلات در سفرها جلوگیری مینماید. وجود گروه های کوهنوردی متعدد و قدیمی در شهرستان تنکابن سبب شده است که بسیاری از افراد با نقاط طبیعت گردی منطقه آشنا شوند و هریک از آنها که تجربه بیشتری دارند، در جایگاه یک لیدر محلی فعالیت نمایند. از سوی دیگر با برگزاری دوره های تخصصی راهنمایان گردشگری در شهرستان تنکابن و شهرهای اطراف، شاهد افزایش تعداد راهنمایان خبره در این زمینه هستیم.
یکی از جاذبه هایی که به دلیل تنوع آن گردشگران بسیاری از آن استقال می کنند، رویدادها و جشنواره های خاصی است که در مناطق محتلف برگزار می شود. از جمله رویدادهایی که در زمان گذشته در شهرستان تنکابن اجرا می شد و در حال حاضر تقریبا محدود به برخی روستاها شده است میتوان به عروس گلی و تیرماه سیزده اشاره کرد. مراسمی که توصیف کامل آنها در فصل سوم آمده است. و از جمله رویدادهای جدیدی که درحال حاضر همه ساله گردشگران بسیاری را به منطقه جذب میکند، جشنواره بهار نارنج است. تنکابن با داشتن رتبه برتر در پرورش بسیاری از مرکبات، چندین سال است که در ماه های اول سال(فروردین و اردیبهشت) این جشنواره را برگزار می نماید و در آن به ارائه محصولات حاصل از مرکبات(عرقیات ، مربا و …) و برگزاری مراسمات خاص همانند اجرای موسیقی سنتی و … پرداخته می شود. گفتنی است این جشنواره با نام استان مازندران به ثبت ملی رسیده است.
در مسیرهای گردشگری منطقه تنکابن واحدهای اقامتی و پذیرایی بسیاری وجود دارد. مسیرهای جنگلی نیز دارای جاده مناسب و امکانات آب، برق، تلفن و … است. در برخی مناطق همانند آب گرم فلکده که تا مدت ها پیش برای بسیاری ناشناخه بود، برخی به دنبال ایجاد زیرساخت های مناسب هستند. همانند اکولوژها برای اقامت و ارائه غذاهای سنتی و … . تعدادی دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری نیز در این شهرستان وجود دارد که در حال حاضر به سمت ارائه پکیج های طبیعت گردی گرایش پیدا کرده اند.
شهرهای رامسر و چالوس در دو سوی غرب و شرق منطقه مورد مطالعه قرار دارند. این دو شهر از دیرباز مورد توجه گردشگران بوده اند. به گونه ای که رامسر عروس شهرهای ایران نام گرفته است. قرار گرفتن در مسیر سفر این شهر سبب شده است که تنکابن به عنوان یک شهر عبوری مورد نظر گردشگران قرار گیرد. از سوی دیگر با اینکه شهر تنکابن خود

S8- سکوت و آرامش حاکم بر شهر
S9- وجود دانشگاه آزاد اسلامی
S10- وجود پارک نجوم و سهند در درون بافت شهری صدرا
S11- قرارگیری بین دو دسته ارتفاعات و امکان تهویه هوای شهر در هنگام شب توسط بادها
S12- امکان کشت گل و گیاه به دلیل آب و هوای مناسب
S13- نداشتن ترافیک

عوامل بیرونی

فرصت ها (O)

O1- امکان استفاده از دانشگاه آزاد به عنوان Urban Catalyst
O2- وجود آزادراه شیراز- اصفهان در طرح مجموعه شهری شیراز
O3- سایت صنعتی ملوس جان
O4- وجود سایت شهرک صنعتی آب باریک جهت اشتغال ساکنان صدرا
O5- مشکلات و مسایل ظرفیت ساخت و ساز در شیراز
O6- امکان ایجاد عرصه ­های همگانی بر روی تپه ماهورها
O7- امکان ایجاد مسیرهایی جهت کوه­پیمایی و گذران فراغت
O8- افتتاح خط مترو شیراز – صدرا برای حمل و نقل آسان­تر و سریع­تر شهروندان

O9- فرصت کانون حمل و نقل، به دلیل عبور خط مترو شیراز - صدرا
O10- وجود افراد بدون مسکن در شهر شیراز
O11- گسترش بیماری­های ناشی از آلودگی در کلان شهر شیراز

عالیشهر نیز با مجموعه‌ای از نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید روبرو است. یکی از این تهدیدات عدم بازنگری در طرح جامع است، طرح جامع برنامه شهر است که بر اساس آن می‌توان برنامه‌ریزی کرد. طرح جامع دوره بیست ساله دارد که در سال ۱۳۶۵ مصوب شده اما در سال ۱۳۸۵ به اتمام رسیده است؛ اما بازنگری­ای در آن صورت نگرفته است. با وجود محدودیت ارتفاع در شهر بوشهر در زمان مصوب شدن عالیشهر (شرایط جنگی) به عنوان نقطه­ی سرریز جمعیتی بوشهر، هم اکنون شهرداری بوشهر، در مورد محدودیت ارتفاع در بوشهر حساسیتی نشان نمی‌دهد و به همین دلیل جذب جمعیت سرریزی بوشهر به عالیشهر کمتر شده است و یکی از تهدیدات برای این شهر محسوب می‌شود.
از سایر تهدیدات تصفیه خانه فاضلاب شهر بوشهر می‌باشد که در ۸ کیلومتری عالیشهر، در سه راهی دلوار قرار گرفته است و به عبارتی در مسیر ورودی شهر است. عمل تصفیه­ی فاضلاب به دلایلی به صورت ناقص انجام می‌شود که باعث گردیده حوضچه‌های فاضلاب سرریز کرده و بوی بسیار نامطبوعی را متساعد کند و ضمناً برای ایجاد فرودگاه جدید بوشهر مسئله‌ساز است. هم­چنین تهدید ساخت­و­سازهای صورت گرفته در اطراف عالیشهر را می‌توان نام برد؛ بدین صورت که زمین‌های کشاورزی این مناطق به قطعات متعددی تقسیم شده و از کاربری کشاورزی به باغ ویلا تغییر یافته است. در صورتی­که زمین‌های مذکور در طرح هادی روستایی کاربری کشاورزی داشته است نه مسکونی، و این عامل موجب کاهش بیش از پیش جذب جمعیت در عالیشهر می‌شود.
در کنار این تهدیدات، فرصت‌های مناسبی نیز برای این شهر وجود دارد. با توجه به آخرین تغییراتی که در محل احداث فرودگاه جدید بوشهر اتفاق افتاده است؛ محل فرودگاه به شرق حاشیه­ جاده عالیشهر- بوشهر انتقال یافته است. نخلستان‌های شمال شرقی و جنوبی شهر بوشهر، برخی از نواحی منطقه حفاظت شده حله و تپه ماهورهای جنوب عالیشهر توانایی ایجاد مراکز توریستی و تفریحی را دارند که علاوه بر امکان فعالیت توریستی و فراهم نمودن زمینه­ اشتغال، موجب تقویت مراکز سکونتی همجوار می‌گردند. اراضی شرقی شهر جدید عالیشهر دارای زیبائی‌های بصری طبیعی است که در طرح توسعه شهر تحت عنوان اراضی مناسب جهت ایجاد پارک جنگلی مورد نظر قرار گرفته است. وجود درختان کهور و کُنار به صورت پراکنده، استقرار دریاچه­ی فصلی در وضع موجود و تبدیل این اراضی به پارک جنگلی، محلی برای گذران اوقات فراغت ساکنین منطقه و روستاهای اطراف را با کم‌ترین سرمایه ­گذاری میسر می‌سازد. علاوه بر وجود تهدیدات و فرصت­هایی که از محیط بیرون شهر عالیشهر را با قابلیت­ها و تنگناهایی روبرو می­ کند می­توان از نقاط ضعف و قوت آن که در محیط داخلی شهر است نیز صحبت کرد.
از مهم‌ترین نقاط ضعف می‌توان به تفاوت‌های قومیتی و فرهنگی موجود در شهر به عنوان یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف نه تنها برای عالیشهر بلکه برای تمامی شهرهای جدید اشاره کرد. این تفاوت‌ها یکی از مهم‌ترین موانع برای شکل‌گیری هویّت شهری است. زمینه مشترکی چون لهجه، آداب و رسوم و اعتقادات خاص در شهروندان برای تمایز و یگانه بودن شهروندان وجود ندارد. در محلات مختلف شهر تفاوت فرهنگی به طور کامل مشخص است؛ به طور مثال محله اساتید دانشگاه محله‌ای آرام و خنثی می‌باشد اما محله صدرا (یکی از محلات در عالیشهر) شلوغ و پر سرو صدا است.
عالیشهر در جهت جذب سرریز جمعیت بوشهر در نظر گرفته شده، اما سرریز جمعیت به عالیشهر مهاجرت نکرد بلکه افراد با فرهنگ‌های متفاوت از روستاها و سایر شهرها که به دلایل مختلف از جمله مسکن، شرایط مهاجرت به بوشهر را نداشتند، سکونت در عالیشهر را انتخاب کردند، اما چون شهر جدید نتوانست جذابیت شهر مادر را داشته باشد پس از بهبود شرایط مهاجرت می‌کنند و این جابجایی و تحرک و عدم سکونت دائمی در شهر به مسئله­ عدم شکل‌گیری «مای مشترک» دامن می‌زند.
نقاط قوت بسیار مناسبی نیز در این شهر وجود دارد. ارتفاع شهر عالیشهر از سطح دریا بین ۹۰-۲۵ متر است. مخازن آب که بالاترین نقطه شهر است ۹۰ متر از سطح دریا بالاتر است و به طور میانگین ۵۰ متر اختلاف ارتفاع از سطح دریا نسبت به شهر بوشهر، و رطوبت کمتری نسبت به بوشهر دارد که آب و هوایی معتدل‌تر و مناسب‌تر را فراهم کرده است. عدم وجود تهدیدات پدافند غیر عامل، که در شهر بوشهر وجود دارد از دیگر نقاط قوت عالیشهر است.
دسترسی به شبکه­ شهری برای این شهر با توجه به وجود چهار راه ورودی به شهر در حالی­که شهر بوشهر تنها یک راه ورود و خروج شهری دارد. هم­چنین فاصله عالیشهر با حریم نیروگاه اتمی به خوبی رعایت شده است و امنیت نسبی بیشتری در حوادث ممکن در نیروگاه به نسبت شهر بوشهر دارد.
جدول (۴-۳۹) : تحلیل و ارزیابی شهر جدید عالیشهر بر اساس مدل SWOT

ساختار و نظام شهری

ساختار و نظام شهری

عوامل داخلی

نقاط قوت (s)

S1- ارتقاء فعالیت‌های کشاورزی.
S2- وجود برخی گونه‌های معماری شهری سازگار با هویّت اقلیمی.
S3- فاصله مکانی مناسب به شهر بوشهر.
S4- آب و هوای رطوبتی کمتر نسبت به بوشهر.
S5- ارتفاع ۹۰- ۲۵ متر از سطح دریا.
S6- تعدد راه‌های ورود و خروج به شهر.
S7- پارک جنگلی.
S8- باغ زیتون (نماد صلح).

• نشر نمودن: این فرایند به توسعه یک روح جمعی که در عام افراد به‌عنوان همکاران در جهت دنبال کردن اهداف مشترک، احساس پیوستگی به هم داشته و در فعالیت‌هایشان به یکدیگر وابسته‌اند، کمک می‌کند.

• به کار بردن: چهارمین فرایند از این ایده آغاز می‌شود که ایجاد دانش بیشتر توسط کاربرد عینی دانش جدید میسر است، این عنصر، دایره فرایند مرکزی مدیریت دانش متحد را تکمیل می‌کند.

۲-۱۸-۲- مدل مدیریت دانش Mark Mac Elroy

مک آل روی ^[۷۳]با همکاران دیگر اعضای کنسرسیوم بین‌المللی مدیریت دانش (۲۰۰۲) برای این نوع از مدیریت، چارچوب فکری با نام “دوره عمر دانش” تعریف کرده که در آن علاوه بر نظریه نوناکا و تاکچی (۱۹۹۵) بر نکته مهم دیگری نیز تأکید شده است: [۱۴]

” دانش تنها پس‌ازاینکه تولید شد، وجود دارد و بعدازآن می‌توان آن را مهار، کدگذاری یا تسهیم نمود.” بنابراین مک آل روی فرایند ایجاد دانش را به دو فرایند بزرگ یعنی تولید دانش و پیوسته کردن دانش تقسیم می‌کند:

• تولید دانش: فرایند خلق دانش، سازمانی جدید است که به‌وسیله یادگیری گروهی، کسب دانش و اطلاعات و ارزیابی دانش انجام می‌گیرد. این فرایند مترادف یادگیری سازمانی است.

• پیوسته کردن دانش: از طریق برخی فعالیت‌ها که پخش و تسهیم دانش را تجویز می‌کنند، انجام می‌گیرد. این عمل کارهایی از قبیل پخش دانش، جستجو، تدریس، تسهیم، و دیگر فعالیت‌های اجتماعی که موجب برقراری ارتباط می‌گردد را شامل می‌شود.

مک آل روی هم چنین به دو موضوع “عرضه” و “تقاضا” نیز توجه دارد:

• سمت عرضه: عمل مدیریت دانشی است که درهرصورت برای افزایش عرضه دانش موجود به همکاران یک شرکت یا سازمان طراحی می‌شود.

• سمت تقاضا: بر روی عرضه دانش موجود به عده‌ای از نیروی کار متمرکزشده و سعی در افزایش ظرفیت آنان جهت تولید دارد، به‌این‌ترتیب، مأموریت مدیریت دانش، این است که ظرفیت یک سازمان را جهت تقاضا برای دانش جدید بالا ببرد.

۲-۱۸-۳- مدل مدیریت دانش APQC

مدل استقرار مدیریت دانش APQC دارای چهار مرحله اصلی می‌باشد. این مراحل به ترتیب “آمادگی اولیه"، ” تدوین استراتژی مدیریت دانش"، “انتخاب و به‌کارگیری مکانیزم های مدیریت دانش” و ” نگهداری و به‌روزرسانی” می‌باشد. [۱۵]
مرحله اول: آمادگی اولیه
آمادگی اولیه نقطه شروع برنامه مدیریت دانش است. برای سرمایه‌گذاری در مدیریت دانش می‌بایست بر دانشی تمرکز کرد که به اندازه کافی ارزشمند بوده و در طی زمان بادوام باشد تا مزیت رقابتی پایداری را ایجاد کرده و هزینه‌های نگهداری و انتقال خود را جبران نماید. در این مرحله اقدامات زیر انجام می‌شود:

• بیانیه ارزش مدیریت دانش بر اساس نیازمندی‌های دانش سازمانی تدوین می‌گردد.

• دانش حیاتی و ارزش‌آفرین برای سازمان موردنظر شناسایی می‌گردد.

• دانش شناسایی‌شده با بهره گرفتن از نقشه‌های دانشی مکان‌یابی می‌شود.

• چگونگی جریان یافتن این دانش بر اساس نیازهای سازمان و ماهیت آن تعیین می‌گردد. این کار از طریق غنی‌سازی جریان‌های دانشی سازمان (از طریق شناسایی شکافه‌های موجود و برطرف نمودن آن‌ها) انجام می‌گردد.

مرحله دوم: تدوین استراتژی مدیریت دانش
در این مرحله مورد کسب و کار برای جذب منابع، مشارکت، حمایت و پشتیبانی طراحی و تدوین می‌گردد. استراتژی به طور کامل مشخص می‌کند که حامیان متنوع مدیریت دانش چه کسانی بوده و بودجه، برنامه و رویکردها از کجا نشأت می‌گیرند. در این مرحله با سنجش سطح بلوغ مدیریت دانش سازمان و وضعیت فعلی توانمند سازهای مدیریت دانش، استراتژی متناسب آن ایجاد و توسعه خواهد یافت. این استراتژی تدوین‌شده می‌بایست در راستای برآوردن انتظارات و نیازهای فناوری اطلاعات، فرایند و افراد سازمان باشد.
مرحله سوم: انتخاب و به‌کارگیری مکانیزم‌های مدیریت دانش
در این مرحله برای انتخاب مکانیزم‌های مدیریت دانش می‌بایست به طبقه‌بندی‌های موجود توجه داشته و متناسب با شرایط سازمان به انتخاب مکانیزم مدیریت دانش مورد نظر و شخصی‌سازی آن برای سازمان پرداخت. اکثر مکانیزم‌های مدیریت دانش در چهار گروه سلف‌سرویس، درس‌های آموختنی، اجتماعات کاری و انتقال سهل بهترین تجارب جای می‌گیرد. تفاوت این مکانیزم‌ها در میزان تمرکز آن‌ها بر دانش ضمنی یا آشکار و میزان تعاملات میان فردی است.

• سلف‌سرویس: این گروه بر فناوری برای دسترسی به اطلاعات و دانش کدگذاری شده متمرکز است. مکانیزم‌های سلف‌سرویس شامل ابزارهای اینترانت، پورتال مبتنی بر نقش، فردیاب، ابزار جستجوی سیستم‌های مدیریت محتوای یکپارچه می‌باشد.

• درس‌های آموختنی: برای فرآیندها و پروژه‌های بیرونی به کار گرفته می‌شود تا به کارکنان در کسب، تسهیم و استفاده مجدد درس‌های آموختنی از تجربیاتشان کمک کند. این مکانیزم همچنین به نام ارزیابی پس از اقدام نیز می‌باشد.

• اجتماعات کاری: برخی اوقات این رویکرد را شبکه ۲ نیز می‌نامند. اجتماعات کاری از کارکنانی تشکیل‌شده است که به‌طور مجازی یا عینی در کنار یکدیگر بر سر یک موضوع گردآمده‌اند و به تسهیم دانش پرداخته و از یکدیگر یاد می‌گیرند.

• انتقال سهل بهترین تجارب: این رویکرد با شناسایی فعالیت‌ها و انتقال تجارب و فرآیندهای موفق در سازمان شروع می‌شود. هدف آن کاهش شکاف‌ها و یکسان کردن عملکرد واحدهای سازمان است. با انتخاب مکانیزم مناسب مدیریت دانش در این مرحله نتایج موردنظر) برنامه تفصیلی پروژه، برنامه زیرساخت‌ها، بودجه این مرحله نیز بر این اساس تأمین خواهد شد.

مرحله چهارم: نگهداری و به‌روزرسانی
پس از تدوین برنامه مدیریت دانش، این برنامه نیاز به مدل رهبری و پشتیبانی و البته حمایت مالی برای جریان یافتن فرآیندهای دانش دارد. مدل مدیریت دانش قطعاً نیازمند مدل رهبری بوده که شامل رهبر مدیریت دانش، گروه هسته‌ای، تیم‌های طراحی و گروه‌های راهبری متشکل از حامیان و ذینفعان می‌باشد. در کنار ایجاد مدل رهبری مناسب، نباید ارزیابی‌ها را برای نگهداشت برنامه‌های مدیریت دانش از یاد برد. این ارزیابی‌ها کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری درست انجام‌شده و فعالیت‌های مناسب انتخاب شود و فرآیندها به‌درستی بهبودیافته و البته بر اهداف کلی و استراتژیک نیز تأثیر بگذارد.

۲-۱۸-۴- مدل مدیریت دانش G Von Krogh & J Roos

این مدل بین دانش فردی و دانش اجتماعی^[۷۴] تمایز قائل می‌شود طبق دیدگاه تعامل‌گرا افراد در سیستم سازمانی پیوندهایی را برقرار می‌کنند و دانش پدیده‌ای است که از تعاملات اجتماعی این افراد ناشی می‌شود. بدین ترتیب وان کروگ و روس با پذیرش رویکرد تعامل‌گرا در مدل خود معتقدند که دانش نه‌تنها در اذهان افراد بلکه در تعاملات میان آن‌ها نیز وجود دارد. در سال ۱۹۹۸ وان کروگ و روس ماهیت آسیب‌پذیر مدیریت دانش در سازمان را بر اساس مدل‌های ذهنی افراد ارتباطات سازمانی، ساختار سازمانی، روابط بین افراد و مدیریت منابع انسانی مطالعه کردند. این پنج عامل می‌توانند موانع مدیریت موفق دانش سازمانی برای نوآوری، مزیت رقابتی و سایر اهداف سازمانی شوند.^[۷۵]

۲-۱۸-۵- مدل مدیریت دانش Anderson Consulting

برخــی از شرکت‌های بـزرگ مشاوره‌ای مانند آنــــدرسون کانسـولتینگ^[۷۶] استراتژی کدگذاری را تعقیب می‌کنند. در این استراتژی که بر کامپیوتر تمرکز دارد، دانش در پایگاه اطلاعاتی ذخیره و به رمز درآورده می‌شود تا افراد سازمان بتوانند در مواقع موردنیاز به‌سرعت به این اطلاعات دسترسی پیدا کرده و آن را مورداستفاده قرار دهند. در بیش از پنج سال اخیر، این شرکتها راه‌های بسیاری را برای کدگذاری “به رمز درآوردن “، ذخیره‌سازی و استفاده مجدد از دانش توسعه داده‌اند. یکی از این روش‌ها، روش انتقال اطلاعات از، فرد به مستندات است. در این روش، دانش از شخصی که در آن نقش داشته استخراج و سپس به منظور استفاده مجدد، مستقل از فرد ساخته می‌شود. استراتژی کدگذاری امکان دستیابی به استفاده مجدد از دانش را افزایش داده و بنابراین موجبات رشد تجارت را فراهم می‌کند. (فاتحی، زمانعلی. ۱۳۹۰)

۲-۱۸-۶- مدل مدیریت دانش Di Bella&Nevis

دی بلا و همکارانش ^[۷۷]یادگیری سازمانی را تحت عنوان ظرفیت یا فرایندهای قرارگرفته در درون یک سازمان برای حفظ یا بهبود عملکرد بر مبنای تجربه تعریف کرده‌اند. این فرایند شامل (۱) اکتساب دانش (ایجاد یا رشد مهارت‌ها، بینش‌ها و تعبیر و تفسیرها)، (۲) اشتراک دانش (انتشار دانش فراگرفته شده توسط فرد به دیگران) و (۳) استفاده از دانش (یکپارچه‌سازی دانش به گون ه ای که جذب‌شده، به شکل، گسترده در دسترس قرارگرفته و قابل‌تعمیم بخشی به شرایط جدید باشد) می‌باشد. [۱۶]

۲-۱۸-۷- مدل مدیریت دانش Choo

مدل مدیریت دانش چوو^[۷۸] بر معنی کردن (مبتنی بر مدل ویک،۲۰۰۱)، خلق دانش (مبتنی بر مدل نوناکا و تاکچی،۱۹۹۵) و تصمیم‌گیری (مبتنی بر عقلانیت محدود^[۷۹] سایمون،۱۹۵۷) تمرکز دارد این مدل بر نحوه انتخاب عناصر اطلاعاتی و سپس جریان آن‌ها در فعالیت‌های سازمانی متمرکز است. مدل مدیریت دانش چوو شامل (۱) معنی کردن، (۲) خلق دانش، و (۳) تصمیم‌گیری می‌باشد. (قلیچ‌لی، بهروز. ۱۳۹۱)

۲-۱۸-۸- مدل مدیریت دانش Wiig

۴-۱- مقدمه ۵۸
۴-۲- یافته های پژوهش ۵۸
۴-۲-۱ یافته های توصیفی ۵۸
۴-۲-۲ بررسی فرضیه پژوهش ۶۱
۴-۲-۲-۱ فرضیه اول ۶۱
۴-۲-۲-۲ فرضیه دوم ۶۲
۴-۲-۲-۳ فرضیه سوم ۶۲
۴-۲-۲-۴ فرضیه چهارم ۶۳
۴-۲-۲-۵ فرضیه پنجم ۶۳
۴-۲-۲-۶ فرضیه ششم ۶۴
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
۵-۱- مقدمه ۶۷
۵-۲- خلاصه تحقیق ۶۷
۵-۳- بحث و نتیجهگیری ۶۹
۵-۴- پیشنهادهای تحقیق ۷۷
۵-۴-۱ پیشنهادهای مبتنی بر یافته های تحقیق ۷۷
۵-۴-۲ پیشنهادهایی برای محققان دیگر ۷۸

منابع و مآخذ ۷۹
فهرست منابع فارسی ۷۹
فهرست منابع لاتین ۸۲
پیوست ها ۸۴
پیوست الف) پرسشنامه هوش سازمانی ۸۴
پیوست ب) پرسشنامه مدیریت دانش ۸۷
چکیده انگلیسی ۸۷
فهرست جداول
عنوان شماره صفحه
جدول۴-۱: یافته های توصیفی مربوط به نمرات متغیرهای تحقیق ۶۰
جدول ۴-۲: یافته های مربوط به ارتباط بین خلق و اکتساب دانش و هوش سازمانی ۶۰
جدول ۴-۳: یافته های مربوط به ارتباط بین تسهیم دانش و هوش سازمانی ۶۱
جدول ۴-۴: یافته های مربوط به ارتباط بین سازماندهی و ذخیره سازی اطلاعات و هوش سازمانی ۶۱
جدول ۴-۵: یافته های مربوط به ارتباط بین کاربرد دانش و هوش سازمانی ۶۲
جدول ۴-۶: یافته های مربوط به ارتباط بین مدیریت دانش و هوش سازمانی ۶۲
جدول ۴-۷: یافته های مربوط به آزمون رگرسیون خطی چندمتغیره ۶۳
فهرست نمودارها
عنوان شماره صفحه
نمودار ۴-۱: نتایج توصیفی مربوط به جنسیت شرکت کنندگان ۵۷
نمودار ۴-۲: نتایج توصیفی مربوط به وضعیت تأهل شرکت کنندگان ۵۸
نمودار ۴-۳: نتایج توصیفی مربوط به رشته تحصیلی شرکت کنندگان ۵۸
نمودار ۴-۴: نتایج توصیفی مربوط به دامنه سنی شرکت کنندگان ۵۹
نمودار ۴-۵: نتایج توصیفی مربوط به سطح تحصیلی شرکت کنندگان ۵۹
نمودار ۴-۶: یافته های مربوط به آزمون رگرسیون خطی چندمتغیره ۶۴
فهرست شکلها
عنوان شماره صفحه
شکل ۲-۱: چرخه سیستم مدیریت دانش ۲۰
شکل ۲-۲: مدل حلزونی مدیریت دانش ۲۴
شکل۲-۳ : الگوی هفت گانه مدیریت دانش ۲۴
شکل ۲-۴: مؤلفه های هوش سازمانی ۳۳
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی ارتباط بین مؤلفه های مدیریت دانش و هوش سازمانی در کارکنان هیئتهای ورزشی استان کرمان بود. جامعه آماری این تحقیق را کلیه کارکنان هیئتهای ورزشی استان کرمان(۱۲۰نفر) تشکیل میدادند، که نمونه این تحقیق نیز برابر با کل جامعه (کل شمار) بود. از بین پرسشنامه های توزیع شده تعداد ۱۱۴ پرسشنامه برگشت داده شد. برای سنجش میزان مدیریت دانش نمونه های تحقیق از پرسشنامه مدیریت دانش با الگوگیری از کار خامدا (خامدا، ۱۳۸۸) استفاده شد. این پرسشنامه نیز دارای چهار قسمت خلق و اکتساب دانش، تسهیم دانش، سازماندهی و ذخیره سازی دانش و کاربرد دانش بود. بعلاوه برای سنجش و اندازه گیری میزان هوش سازمانی از پرسشنامه هوش سازمانی آلبرشت (۲۰۰۳) که شامل ۳۶ سؤال است و هوش سازمانی کل و هفت مؤلفه آن را مورد سنجش قرار می دهد، استفاده شد. روایی پرسشنامه ها به تأیید اساتید و متخصصین مدیریت ورزشی رسید. پایایی پرسشنامه ها با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ برای پرسشنامه مدیریت دانش(۸۹/۰) و برای پرسشنامه هوش سازمانی (۹۰/۰) به دست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد بین مدیریت دانش و همچنین مؤلفه های آن با هوش سازمانی ارتباط معنی داری وجود دارد. بهعلاوه نتایج آزمون رگرسیون نشان داد، مدیریت دانش میتواند پیش بین مناسبی برای هوش سازمانی باشد. استفاده از هوش سازمانی میتواند قدرت رقابت پذیری یک سازمان را افزایش دهد و از دیگر سازمان ها متمایز نماید، که یکی از این عوامل میتواند ارتقاء مدیریت دانش در سازمان باشد.
واژگان کلیدی: مدیریت دانش، هوش سازمانی، هیئتهای ورزشی
فصل اول:
کلیات تحقیق