ثبات^[۶۲]

قابلیت اعتماد^[۶۳]

قابلیت اطمینان^[۶۴]

بی طرفی^[۶۵]

قابلیت تأیید^[۶۶]

عینیت^[۶۷]

این طرح تفسیری به تشریح برخی از عناصر اصلی که نیاز است تا در ارزیابی کیفیت یک تحقیق کیفی لحاظ شوند، می پردازد.
ترجیحاً لازم است تا برای انتخاب ابزارهای مناسب جهت ارزیابی نقادانه از ابزارهایی استفاده شود که دربرگیرندۀ یک مفهوم چند بعدی از کیفیت در پژوهش باشند.

۳-۹-۴-۲- تکنیک های ارزیابی در تناسب با معیارهای اصلی
تکنیک های ارزیابی متنوعی در تناسب با معیارهای اصلی ارزیابی کیفی وجود دارد که نویسندگان می توانند از آنها در گزارش اصلی خود استفاده کنند. این تکنیک ها موجب تسهیل ارزیابی توسط مرورگر شده و برای طیف گسترده ای از روش های مختلف در تحقیق کیفی قابل اجرا می باشند. این حال، لازم به ذکر است که برخی از این تکنیک ها تنها قائل به یک مجموعه مشخصی از طرح های تحقیق کیفی می باشند.

• معیار اعتبار: با بهره گرفتن از تکنیک های تحلیل مجزای داده توسط بیش از یک محقق، مشاهده پیوسته و بکارگیری حسابرسین خارجی ، یافته ها به درستی بیان گردیده اند؟

• معیار انتقال: با بهره گرفتن از تکنیک های ارزیابی می کند که آیا داده های ارائه شده متناسب با دیدگاه مطالعات وارد شده می باشد یا خیر؟ و اینکه آیا تست ارزش داده در هر یک از گروه های هدف و گردآوری اطلاعات پیش زمینه ای و جزئیات در مورد هر دو طرف گیرنده و فرستنده، ارزیابی می کند که آیا یافته های پژوهش قابل انتقال به وضعیت و موقعیت های خاص دیگری نیز می باشد؟

• معیار قابلیت اعتماد: با بهره گرفتن از تکنیک های گزارشگیری و بررسی دقیق و اجماعِ داده ها در زمینه استفاده از رویکردهای روش شناختی مختلف در خصوص موضوع تحقیق، ارزیابی می کند که آیا فرایند پژوهش به ویژه در مورد روش های انتخاب شده و تصمیمات ساخته شده توسط محققین، منطقی، قابل ردیابی و به طور واضح مستند می باشد؟

• معیار قابلیت تأیید: با بهره گرفتن از تکنیک های بررسی اثر محقق در هر یک از گام های تحقیق، انعطاف پذیری، گردآوری اطلاعات در مورد خود شخص محقق، ارزیابی می کند که تا چه حد یافته های کیفی توسط تجزیه و تحلیل انجام گرفته بر روی داده ها و از طریق بررسی دنباله ممیزی مورد تأیید هستند؟

معیارهای ذکر شده، مفهومی از اینکه چه استاندارد روش شناختی اساسی لازم است تا تحقیق کیفی به آن دست یابد، ایجاد می کند.
۳-۹-۴-۳- گام های ارزیابی تحقیق کیفی
هر یک از ابزارهای معرفی شده در سه گام مختلف به بررسی معیارها و ارزیابی تحقیق کیفی می پردازند: پالایش^[۶۸]، ارزیابی تکنیکی^[۶۹] و ارزیابی نظری^[۷۰].
گام اول به معیارهای ورودی هر نوع مطالعه مربوط می شود و نیازمند تخصص خاصی نیز نخواهد بود. تخصص مورد نیاز برای دو مرحله بعدی از درک اولیه معیارهای کیفی برای ایجاد قابلیت ارزیابی نقادانه مطالعات تا درک پیشرفته تر دانش نظری در رویکردهای های خاص مورد استفاده، متفاوت می شود.
ابزار چک لیست با هدف بررسی میزان توافق بین مرورگران و با رویکردهای اغلب تکنیکی و معیار محور به عنوان ابزاری با مزایای قابل توجه و فراتر از مزایای قضاوت شهودی متخصصین برای ارزیابی کیفیت تحقیق کیفی شناخته شده اند.
۳-۹-۴-۳-۱- گام اول: پالایش
با در نظر گرفتن ارزیابی نقادانه به عنوان یک تمرین فنی و پارادایمی، محدود کردن نوع مطالعات کیفی وارد شده به یک بررسی سیستماتیک ارزشمند خواهد بود. پیشنهاد می شود محدود کردن مطالعات کیفی بر اساس استراتژی نمونه گیری، روش های گردآوری داده و نحوه تجزیه تحلیل داده ها باشد. روش های انتخاب شده باید موجب تسهیل روند سیتماتیک ارزیابی نقادانه شود. در این مرحله مقالات توصیفی، سرمقاله و مقالات اظهار نظری عموماً کنار گذاشته می شوند.
۳-۹-۴-۳-۲- گام دوم: ارزیابی تکنیکی
ابزار ارزیابی نقادانه باید به عنوان یک ابزار فنی برای کمک به ارزیابی مطالعات کیفی در نظر گرفته شود که در جستجوی معیارهایی در روش ها یا مباحث با هدف افزایش سطح درستی روش تحقیق می باشد. اینچنین ارزیابی تکنیکی مشخص می کند که تا چه حد مرورگران به شایستگی محقق در پیش برد تحقیق بر اساس قواعد ایجاد شده اعتماد دارند (Morse, 2002). این معیارها شامل تناسب طرح تحقیق با هدف تحقیق، دقت در جمع آوری داده ها و تحلیل ها، استراتژی نمونه گیری دقیق و روشن، بیان روشن یافته ها، نمایش دقیق شرکت کنندگان، رئوس اصلی اثرات بالقوه محققان، پس زمینه، مفروضات، توجیه نتیجه تحقیق و اینکه آیا این نتیجه از جریان داده، ارزش و انتقال پروژه تحقیقاتی، مستخرج شده یا خیر و … .
این نوع ارزیابی مستلزم درک کلی و درستی از معیارهای کیفی و پیشینه تجربی و کیفی محقق می باشد.
۳-۹-۴-۳-۳- گام سوم: ارزیابی نظری
پس از ارزیابی کامل معیارهای فنی، یک رویکرد پارادایمی جهت قضاوت و با تمرکز بر پارادایم تحقیقی استفاده شده در ارتباط با یافته های تحقیقاتی ارائه شده پیشنهاد می شود. اگر چه برخی از ابزار های ارزیابی نقادانه، معیارهای مربوط به چارچوب های نظری و یا پارادایم ی را ادغام می کنند اما بسیاری از آنها عملگرا هستند. این ارزیابی موجب شناسایی کیفیت تصمیمات اتخاذ شده، منطق پشت آنها و عکس العمل یا حساسیت محقق نسبت به داده ها خواهد شد. بنابراین معیارهای دیگر نیز باید لحاظ شوند مانند ارزیابی انسجام روش یا تجانس بین پارادایم های هدایت کننده پروژه تحقیقاتی و روش های انتخاب شده، موقعیت نظری و موضع تحقیقی فعال، ، پاسخگویی محقق، باز بودن و تأیید، که اشاره به بررسی سیستماتیک و تایید تناسب بین داده های جمع آوری شده و چارچوب مفهومی از تجزیه و تحلیل و تفاسیر دارد (Morse et al, 2002). برای این نوع ارزیابی و قضاوت، درک عمیقی از رویکردهای پژوهش کیفی مورد نیاز است. از اینرو پیشنهاد می شود که یک محقق با تجربه بالا در تحقیقات کیفی جهت هدایت فرایند ارزیابی نقادانه همراه حضور داشته باشد. لازم به ذکر است که رویکرد پارادایمی ممکن است با نوع ترکیب انتخاب شده همبستگی داشته باشد.
روش کوکران مرحله ۳ را در هنگامی که ابزار انتخاب شده برای مرحله ۲ پوشش دهنده رویکرد پارادایمی برای قضاوت نباشد توصیه می کند.
۳-۹-۴-۴- انتخاب ابزار مناسب برای ارزیابی کیفی
طیف وسیعی از ابزارها و چارچوب های مختلف برای استفاده در ارزیابی کیفی تحقیقات کیفی موجود می باشد. برخی از آنها عمومی و قابل اجرا برای تمامی طرح های تحقیق کیفی بوده، درحالیکه برخی دیگر به طور خاص برای استفاده در روشی خاص توسعه یافته اند. این ابزارها همچنین با توجه به معیارهایی که به عنوان راهنمای روند ارزیابی نقادانه درنظر گرفته می شوند متفاوت می شوند. به عنوان مثال برخی از این ابزارها بر جنبه پارادایمی تحقیق کیفی متمرکز هستند در حالیکه برخی دیگر بر کیفیت گزارش دهی بیشتر از پایه نظری تأکید دارند. تقریباً می توان گفت تمامی ابزار به بررسی” اعتبار محتوا” می پردازند. مرورگران نیازمند تصمیم گیری در مورد انتخاب مناسبترین ابزار در تناسب با محتوای مروری هستند.
از جمله ابزار مناسب به منظور ارزیابی نقادانه، ایجاد چک لیست های ارزیابی توسط برنامه های نرم افزاری یا توسط دانشگاهیان به منظور ترکیب خاص شواهد می باشد.
۳-۹-۴-۵- ادغام نتایج ارزیابی نقادانه در یک مرور سیستماتیک
مکاکن(۲۰۰۶) راهنمایی هایی را برای ارزیابی کیفیت مطالعات توسعه داده است که در آن، مطالعات را در سه سطح پایین، متوسط، بالا رده بندی کرده و بدین ترتیب مطالعات سطح پایین از نظر کیفی را حذف می‌کرد. بر این اساس در این پژوهش نیز به منظور دخیل کردن نتایج ارزیابی در مرور سیستماتیک از چک لیستی که شامل معیارهای مختلف برای ارزیابی کیفیت بالا، پایین و متوسط هر یک از مطالعات اولیه می باشد، استفاده می شود. هدف از امتیاز دهی به هر مطالعه، خروج مطالعات با کیفیت پایین از فرایند ترکیب می باشد.
در این تکنیک ارزیابی تنها مطالعات با کیفیت بالا وارد فرایند ترکیب خواهند شد. خطر بالقوه در این روش، خروج نظرات ارزشمند از فرایند ترکیب می باشد. در این مرحله مطالعاتی که به آنها برچسب کیفیت پایین با توجه معیار مورد بررسی تعلق می گیرد از فرایند ترکیب خارج می شوند.

• روش اجرایی گام چهارم در این پژوهش

معیارهای در نظر گرفته شده در چک لیست ارزیابی کیفی این پژوهش بطوریکه شامل معیارهای لازم در گام های پالایش، ارزیابی تکنیکی و پارادایمی باشند، عبارتند از:

مسائل دارای راه حل مشخصی می باشند.

مسائل دارای اهداف بی شماری می باشند که این اهداف قابل سنجش نمی باشند.

مسائل دارای اهداف محدود، مشخص و قابل سنجش می باشند.

ماهیت مسئله به خوبی مشخص نیست.

ماهیت مسئله مشخص است.

شرایط عدم اطمینان را نمی توان با بهره گرفتن از تئوری احتمال مدلسازی نمود.

شرایط عدم اطمینان را می توان با تئوری احتمال مدلسازی نمود.

هدف نهایی روش شناسی ها یادگیری اجتماعی است.

هدف نهایی روش شناسی ها رسیدن به نقطه ی بهینه است.

روش شناسی چک لند به صورت آزمایشی بدست آمده و برگرفته از تجارب حاصل از تعداد زیادی از پروژه های تحقیق عملی می باشد، که توسعه عمده و اساسی را در تاریخ سازمانی نشان می دهد و در نگاه به گذشته می توان دید که یک انتقال و تغییر طرح واره عمده محسوب می شود (Siau & Tan, 2005).
همانطور که اشاره شد، امروزه تنوع مسائل در دنیای واقعی بی شمار است و اگر این مسائل را در طیفی که از مسائل سخت شروع شده و به مسائل نرم می رسد مورد توجه قرار دهیم، بهتر و کاربردی تر می باشد. با روش های متعددی می توان این سخت و نرم بودن را تعریف کرد که برایان ویلسون (Wilson, 2001) معتقد است این تعریف بر مبنای “درجه توافق در مورد چیستی مسأله” میان جمع خاصی از افراد که آن “مسأله” دغدغه اصلی آنها است، صورت می گیرد. معمولاً در قسمت سخت طیف مسائل، روش شناسی مهندسی سیستم ها^[۲۶۶] قابل اجراست که شامل مراحل زیر می باشد:

۱- تعریف مسأله
۲- جمع آوری تکنیک های مناسب
۳- بکارگیری این تکنیک ها جهت ارائه راهکارهای ممکن
۴- انتخاب راهکار موثر
۵- اجرای راه کار انتخاب شده
در قسمت نرم طیف مسائل، اولین مرحله از مراحل بالا که “تعریف مسأله” می باشد، به خودی خود یک مسأله است، زیرا معمولاً به این موضوع بستگی دارد که “چه کسی” قرار است این مسئله را تعریف کند. با درنظر گرفتن این موضوع که معمولاً تعدادی از افراد درگیر مسأله خواهند داشت، می توان گفت که چندین تعریف از مسئله وجود خواهد داشت. بنابراین روش شناسی سیستم های نرم می بایست با تعریف یک موقعیت مشکل دار و نه تعریف یک مسئله، شروع شود.
در رویکرد سخت، تکنیک ها هم شامل مفاهیم بوده و هم ساختار که هر دوی آنها می بایست به خوبی تعریف شده باشند. اما در رویکرد تفکر نرم، مفاهیم و ساختار مستقل بوده و می بایست آنها را به طور جداگانه مشخص کرد که ممکن است شامل تکرارهای بیشتر در مراحل یاد شده باشد، به طوری که جریان آن در جهت یادگیری موقعیت مورد نظر قرار گیرد.
با توجه به این مطالب در سطحی یکسان، چکلند روش شناسی سیستم های نرم را به ترتیب مراحل زیر توصیف کرده است:
شکل ۳-۱: مراحل هفتگانه روش شناسی سیستم های نرم (Checkland, 1999)
همانطور که در شکل فوق نشان داده شده است، مراحل اصلی روش شناسی سیستم های نرم به شرح زیر می باشد:
۱- تعریف موقعیتی که گمان می رود مشکل دار باشد
۲- بیان موقعیت توسط کنشگران (از طریق نگاشت، تصویر غنی شده و …)
۳- انتخاب مفاهیمی که ممکن است مرتبط باشند
۴- جمع آوری مفاهیم در یک ساختار ذهنی
۵- بکارگیری این ساختار جهت کشف موقعیت
۶- تعریف تغییرات برای موقعیت مورد نظر (حل مسئله)
۷- اجرای فرایندهای تغییر.
بر این اساس چکلند معتقد است مراحل هفتگانه روش شناسی سیستم های نرم بایستی در دو فضای اصلی جدا گانه اجرا شوند. همانطور که در شکل فوق نشان داده شده است، مراحل ۱ و ۲ و ۵ و ۶ و ۷ در دنیای واقعی مرتبط با مشکل، و همچنین مراحل ۳ و ۴ در فضای تفکر سیستمی مرتبط با دنیای واقع اجرا می شوند.
۴-۲٫ معرفی اجمالی روش نگاشت شناختی
مضمون نگاشت شناختی به معنای وظیفه نگاشت تفکر یک فرد در مورد یک مسأله یا مشکل می باشد. نقشه شناختی^[۲۶۷] نمایش افکار در مورد مسأله ای است که از فرایند نگاشت حاصل می شود. نقشه ها شبکه ای از گره ها و پیکان های متصل به هم (نوع خاصی از گراف های جهت دار^[۲۶۸]) می باشند (Harary, 1972) به گونه ای که جهت پیکان نشان دهنده علت آن تفکر می باشد. بنابراین برخی اوقات نقشه های شناختی به عنوان “نقشه های سببی^[۲۶۹]” نیز شناخته می شوند، به خصوص هنگامی که توسط گروهی از افرد ساخته شده باشند؛ در نتیجه نمی توان ادعا کرد که با شناخت هر فرد مرتبط اند. نقشه های شناختی معمولاً از مصاحبه ها استخراج می شوند، بنابراین هدف آنها نمایش دنیای ذهنی مصاحبه شونده است.
نقشه های شناخت صرفاً نمودارهای “حرف و پیکان” و یا نمودارهای تاثیر (که توسط کارشناسان سیستم های پویا بکار برده می شوند) و یا نقشه-ذهنی / نقشه-مغزی نیستند. فرایند نگاشت شناختی اغلب منجر به گسترش آتی نمودارهای تاثیر به عنوان راهنما در مدل کردن شبیه سازی پویایی سیستم می شود که در مدیریت فناوری اطلاعات و مدیریت دانش کاربرد بسیار بالایی دارد.
نگاشت شناختی یک تکنیک مدلسازی رسمی است که شامل قواعدی جهت گسترش و توسعه خود می باشد. پایه رسمی نقشه های شناختی از تئوری مفهومی فردی^[۲۷۰] (Kelly, 1955)، نشأت می گیرد که هدف آن درک چگونگی معناسازی انسانها از دنیای پیرامون خود، با مدیریت و کنترل آن می باشد. این تمرکز بر روی مدیریت و کنترل چیزی است که به نقشه های شناختی در فعالیت های تحقیق در عملیات ارزش می دهد. همچنین تمرکز بر روی حل مسأله و فعالیت، نگاشت شناختی را جهت “ساختار سازی مسأله” و پرده برداری از گزینه های ممکن راه کارها، مناسب می سازد.
۴-۲-۱٫ ماهیت نقشه های شناخت
نقشه های شناخت برای اولین بار در سال ۱۹۴۸ میلادی در مقاله ادوارد تولمن (Tolman, 1948) با عنوان نقشه های شناخت در مورد موش ها و انسان ها مطرح شده است. تولمن از این نقشه ها بعنوان مدلی در روانشناسی استفاده کرده است. از آن به بعد محققان مختلف بازنمایی های متعددی را از نقشه شناخت ارائه کرده اند. در همه این بازنمایی ها نقشه شناخت گراف جهت داری است مانند مجموعه ای از گره ها که به وسیله یالهایی به یکدیگر وصل شده اند. اما در بازنمایی های مختلف ممکن است مفهوم و معنای گره ها و یال ها متفاوت باشد (Marchant, 1999) که حاصل از انواع نگاشت شناختی می باشد.
یکی از این بازنمایی ها گونه ای از نقشه شناخت است که آکسلرد^[۲۷۱] در سال ۱۹۷۶ مورد مطالعه و بررسی قرار داده است. در کتاب وی نقشه های شناخت همانند مفهوم سیستم های پویا، گره ها متغیرهایی را نشان می دهند که مقادیر خود را از مجموعه هایی منظم اخذ می کنند و یال ها نشان دهنده اظهارات علّی هستند. آکسلرد دو نوع یال متفاوت مثبت و منفی را معرفی می کند. یک یال مثبت از متغیر a به b ، به این معناست که افزایش a موجب افزایش b می شود و یک یال منفی از a به b این معنی را می رساند که افزایش a موجب کاهش b خواهد شد و بالعکس. تعداد زیادی از ادبیات نظری موجود با نقطه نظرات متعدد از جمله اینکه چگونه چنین نقشه ای تشکیل می شود؟ چگونه آن را تحلیل کنیم؟ و این که چگونه با بهره گرفتن از این نقشه پیش بینی کنیم؟ و… به این نوع بازنمایی ها از نقشه شناخت اختصاص داده شده است (Axelrod, 1976).
گونه دیگر از بازنمایی های نقشه شناخت، نقشه هایی است که مورد استفاده بسیاری از محققان حوزه مدیریت و تصمیم گیری گروهی قرار گرفته است. برای مثال آبرنتی و همکارانش (Abrenthy & et al., 2005) نقشه عملکرد یک سازمان دانش محور را به نمودار زیر ارائه کرده اند.
نمودار ۳-۱: نقشه علّی عملکرد یک بیمارستان دانش محور (Abrenthy & et al., 2005)
در این نمودار یال ها جهت روابط علّی را نشان می دهند و اعداد روی یال ها نمایانگر قدرت نسبی این روابط هستند که در این مثال خاص بر مبنای فراوانی روابط محاسبه شده است.
نقشه های شناخت در مدیریت با آن چیزی که آکسلرد بیان کرده است متفاوت می باشد. ادن (Eden, 1988) یکی از اولین محققان این حوزه است که به وضوح این مطلب را بیان می کند. ادن معتقد است اغلب روش هایی که مطرح شده اند از روش آکسلرد تبعیت می کنند، یک استثنای روشن در این خصوص رویکردی به نگاشت شناختی است که به منظور انعکاس “تئوری ساخت شخصی^[۲۷۲]” ارائه شده است (Marchant, 1999). تئوری ساخت شخصی اولین بار به وسیله کلی (Kelly, 1955) مطرح شده است. در این تئوری مبنایی برای نشان دادن دیدگاه های چندگانه یک فرد ارائه شده است. کلی اظهار می کند درک اینکه افراد چگونه محیط خود را ساماندهی می کنند نیازمند آن است که خود این افراد ابعاد محیط مورد نظر را تعریف کنند. تئوری ساخت شخصی رشته های بسیاری را به وجود آورده است و در رویکرد نگاشت شناختی مذکور اولین قدم برای ایجاد نقشه های شناخت محسوب می شود (Chaib-draa, 2002). اگر معنایی مدنظر قرار داده شود که ادن به گره ها و یال ها اطلاق می کند، تفاوت این رویکرد با روش آکسلرد مشخص می شود. ادن چنین بیان می کند که هر قطعه از متن یک ساخت را نشان می دهد که این ساخت دو بخش دارد: بخش اول همان قطب معرفی شده ساخت می باشد و قطب دوم نقطه مقابل یا مخالف قطب اول از نظر روانشناسی است (Eden, 1988). در این رویکرد گره ها نشان دهنده متغیرهایی که مقادیرشان را از مجموعه هایی منظم اخذ می کنند نیستند و یال ها اظهارهای علّی مورد نظر آکسلرد نیستند (Marchant, 1999).

مشکلاتنمایندگیزمانیبوجودمیآیدکهمدیرانفعالیتهاییمثلحداکثرکردنفروشیارشدداراییرادنبالمیکنندکهخلافارزشسهام داراستوباعثمنفعتآن هامیشود،درحالیکهبهضررسهام دارانخارجیمنتهیمیگردد. راههایزیادیبرایکاهشاینمسألهوجوددارد.

حقمالکیتبهوسیلهمدیرانونظارتبهوسیلهسهام دارانعمدهبزرگدوراهیاستکهبه طوربالقوهمیتواندمشکلاتنمایندگیراکاهشوارزشمؤسسهراافزایشدهد. وجودسهام دارانعمدهبزرگمیتواندمیزاننظارتراافزایشدهدیاآنرابهبودبخشدوبنابراینبهعملکردبهترمؤسسهمنجرشود.
حقمالکیتعمدهبهوسیلهمدیران،منافعآن هارابامنافعسهامدارانهمراستامیکند،بهطوری کهمدیریتمحرکلازمبرایفعالیتهایحداکثرکنندهارزشرادارد.
وجودسهام دارانعمدهنیزمیتواندمیزاننظارتراافزایشیاآنرابهبودبخشدوبنابراینبهعملکردبهترمؤسسهمنجرمیشود (سایفرتوهمکاران، ٢٠٠۵،ص ١٩١ و ١٧١) .
بهطورخلاصهمیتوانسازوکارهایکنترلیشرکتهارابرایکنترلمسألهنمایندگیبهشرحزیربیانکردحساس یگانه ،۱۳۸۶)
١- وجودسهام دارانداخلیشرکت (مدیران)
٢- وجودسهام دارانعمدهخارجازشرکت
٣- سرمایهگذاراننهادیوشرکتهایسرمایهگذاریسهام دار
۴- استفادهشرکتهاازبدهی
۵- رقابتدربازارنیرویکارمدیریتی
۶- استفادهشرکتهاازاعضایغیرموظفدرهیئتمدیره
٧- بازارقبضهیاکنترلمالکیتشرکتها
اینسازوکارها، شقوقمختلفکنترلعملکردشرکتهاهستندوازآن هامیتوانبهجاییکدیگراستفادهکردوعملکردیکسانیحاصلنمود. سهسازوکارازاینهفتسازوکارکنترلیمستقیماًبهنوعمالکیتشرکت هامربوطمی شودکهعبارتنداز: سهام دارانعمدهداخلی(مدیران)، سهام دارانعمدهخارجازشرکتوسرمایهگذاراننهادیوشرکتهایسرمایهگذاری.
نقش شرکت های دولتی در حاکمیت شرکتی
مالکیتشرکتهایتجاریدرهرکشوروصنعت٬دارایمنطقخاصخودبودهودرطولزماننیزاینمنطقدچارتحولشده٬امادرمجموعدربرگیرندهانگیزههایاجتماعی٬اقتصادیوبرنامههایکلاناست. درمواقعینیزمالکیتدولتیباعثایجادانحصارشدهاست.
طیچنددههاخیرجهانیشدنبازارها٬تغییراتفنآوریوآزادسازیفضایبازارورفعانحصارهامنجربهتعدیلوتغییرساختارشرکتهایدولتیشدهاست. دولتبهمنظورانجاممسئولیتهایخودبهعنوانمالکمیتواندازسازوکارهاییکمکبگیردکهدربخشخصوصیمورداستفادهقرارنمیگیرد. یکیازاینسازوکارهاحاکمیتشرکتیاست. اگرچهبایدتوجهداشتکهشرکتهایدولتیباچالشهایحاکمیتیخاصخودمواجهاندکهممکناستبرایشرکتهایخصوصیمطرحنباشد. یکیازاینمعضلاتمداخلههایآشکاروپنهانتوامباانگیزههایسیاسیاست. شرکتهایدولتیاغلبدربرابردوتهدیدعمدهپیشرویشرکتهایخصوصییعنیقبضهوورشکستگیمصونهستند.(نبوی چاشمی ،۱۳۸۹،ص۴۸-۵۶)
بنیادیترینمشکلاتحاکمیتشرکتیدراینموسساتناشیازاینواقعیتاستکهپاسخگویینسبتبهعملکرددرزنجیرهایپیچیدهازکارگزاران ( مدیر٬هیاتمدیره٬مالکان٬وزارتخانههاودولت) تنیدهشدهکهمرزیدقیقبینآن هامتصورنیست. بنابراین٬بنیاننهادنگسترهپیچیدهایازپاسخگوییبهاینهدفدشوارخواهدبودکهتصمیماتاتخاذشدهدرشرکتهاکاراباشدوحاکمیتشرکتیمطلوبیاستقراریابد. شرکتهایدولتیدرمحیطیآکندهازقوانینومقررات٬فعالیتمیکنند. ناسازگارییابعضاتضاداینساختاربهسادگیمیتواندباعثآسیبپذیریبازار٬تضعیفپاسخگوییمدیرانودولتدرجایگاهمالکشود. .(همان منبع)
تقسیمصریحوظایفدربینمسئولان٬روانوموثرسازیساختارهایقانونیتوامباانسجاموعدمتعارض آن هاسبببهبودوارتقایحاکمیتشرکتیخواهدشد. دولتمعمولانقشدوگانهایدرقالبتنظیمکنندهبازارومالکشرکتهایدولتیبازیمیکند. ازاینروهمزماننقشبازیگروداورراعهدهداراست. لذاتفکیککاملوظایفاجراییدولتبرایتنظیمبازارازنقشمالکانهآنپیششرطاساسیبرایفراهمکردنشرایطبرابرفعالیتورقابتبینشرکتهایدولتیوشرکتهایبخشخصوصیاست.
مسالهمهمدیگراستفادهازشرکتهایدولتیبهعنوانابزاراجرایسیاستهاوخطمشیهایصنعتیاست. اینامربهسادگیمیتواندباعثسردرگمیوتضادبیناینخطمشیهاووظایفمالکانهدولتشود.
تفکیکایندوازیکدیگرازیکسو٬نقشمالکانهدولترابرجستهوازسوددیگرسببتعریفمشخصترازاهدافومتعاقبانظارتبرعملکردمیشود. فراهمکردنزمینهفضایرقابتمنصفانهبینشرکتهایدولتیوشرکتهایخصوصیمستلزمآناستکهشکلقانونیونحوهعملشرکتهایدولتیبهگونهایتغییرکندکهدستاعتباردهندگانبرایفشارومطالبهادعایشانبازباشدوقادربهارائهدرخواستورشکستگیباشند.
تعدیلوروانسازیقوانینبایدشرکتهایدولتیراتاحدممکنمشمولقانونتجارتوقوانینناظربرشرکتهاکندو ازایجادقوانینکلیخاصبرایآن هاپرهیزشود. بهگونهایکهسازوکارهاوابزارهایمورداستفادهمالکانخصوصیدردستدولتنیزبهعنوانمالکقرارگیرد. ازجملهاینمواردتاکیدبرنقشواختیاراتمتولیانحاکمیتشرکتی٬شفافیتوافشایتعهداتاست.
یکیازمسائلمهمیکهباعثمنصفانهشدنمحیطرقابتبینشرکتهایدولتیوخصوصیمیشود٬رقابتیشدنشرایطدسترسیبهمنابعمالیاست. برایدستیابیبهاینوضعیتلازماستروابطشرکتهایدولتیبابانکها٬موسساتمالیوسایرشرکتهایدولتیصرفامبتنیبرمبنایضوابطتجارتباشد.
اولین بار موضوع ” مقررات حاکمیت شرکتی” درتیرماه سال ١٣٧٨ با چاپ مقاله ای با عنوان ” حاکمیت سهامی، چالش ها و چشم اندازها” درنشریه بورس مطرح شد. در ادامه سازمان بورس آئین نامه ای تهیه و به وزارت اقتصاد ارائه کرد. شاید بتوان گفت که تجربه جهانی نقش بسزایی در برجسته شدن موضوع در ایران داشت. پس از تصویب قانون سربینز- آکسلی در امریکا، مدیران بورس ایران هم دریافتند که قانون موجود در بورس که مربوط به ۵۰ سال قبل است کارایی لازم ندارد. بنابراین مقرراتی راتنظیم کردند که حاصل آن پیش نویس آئین نامه ” اصول راهبری شرکت های پذیرفته شده در بورس” بود. آیین نامه اصول راهبری شرکتهای پذیرفته شده در بورس در ١١/٨/١۳٨۶به تصویب رسید.
برخی ازمفاد این آئین نامه به شرح زیر می باشد:
- هیئت مدیره: مسئولیت اصلی هیئت مدیره، ایجاد حاکمیت کارآمد بر امور شرکت در راستای منافع سهام داران و تعادل در منافع ذینفعان مختلف آن ازجمله مشتریان، کارکنان، سرمایه گذاران و جوامع محلی می باشد. درکلیه اقداماتی که هیئت مدیره به عمل می آورد، از مدیران انتظار می رود تصمیمات تجاری خود را به گونه ای اتخاذ کنند که منطقاً معتقدند بهترین منافع شرکت در آن است. در ایفای این تعهد، مدیران می توانند به صداقت ودرستکاری عوامل ارشد اجرایی و مشاوران و حسابرسان مستقل آن تکیه کنند .
- استقلال هیئت مدیره: اعضای هیئت مدیره باید مستقل و غیر موظف باشند. استانداردهای استقلال مدیر همسو با قوانین حاکمیت شرکتی بورس اوراق بهادار و کلیه قوانین و مقررات و آیین نامه های مربوط به استقلال مدیر است که بر اساس شرایط زمانی لازم الاجرا می باشد. درصورتی که هیئت مدیره تشخیص دهدکه یک مدیر، بر اساس آنچه در استانداردهای مدیر تعریف شده است، ارتباط با اهمیتی با شرکت ندارد، واجد شرایط استقلال برای خدمت درهیئت مدیره وکمیته های آن خواهد بود.
- تعهد مالکیت سهام: هیئت مدیره مشمول تعهد مالکیت سهام طبق قانون تجارت و اساسنامه هستند که بر اساس تمهیدات درنظر گرفته شده در آن، به محض اجرای دستورالعمل های معین و به حصول شرایط تعهد، درطول مدتی که عضو هیئت مدیره یا مدیریت ارشد می باشند، باید تعداد سهام عادی لازم را تا تاریخی که مشمول تعهد می شوند دراختیار داشته باشند.
به منظور افزایش کارآمدی کارکنان و مدیران و شرکت های تابعه، هیئت مدیره تمهیداتی خواهد اندیشید که کارکنان و مدیران تعداد معینی از سهام را در اختیار داشته باشند. این حداقل تعداد سهام تا تاریخ همکاری کارکنان و مدیران باید حفظ شود.

• • سرمایه گذاری ها/ معاملات: شرکت، مدیران اجرایی و اعضای نزدیک خانواده آن ها، به صورت انفرادی یا با هم، نباید درشرکت یا واحد خصوصی دیگری سرمایه گذاری نمایند که عضو هیئت مدیره در آن رئیس است، یا شرکتی که سهام آن توسط عموم معامله می شود و در آن عضو هیئت مدیره مالک یا کنترل کننده بیش از ۱۰% منافع است.

خرید و فروش سهام شرکت های بورسی توسط مدیران و کارکنان شرکت طبق دستورالعملی است که بر اساس قوانین بورس به تصویب هیئت مدیره خواهد رسید. مدیر عامل، معاونان و افراد تحت تکفل آن ها حق خرید و فروش سهام شرکت های بورسی را ندارند. خرید و فروش سهم خود شرکت بورس از این قاعده مستثنی است.
پیشینه تحقیق:
پیشینه خارجی:
فاما و جنسن (۱۹۸۳)^[۳۶] نیز استدلال می کنند که تمرکز مدیریت تصمیم گیری و کنترل تصمیم گیری در یک فرد خاص مانع تاثیر هیئت مدیره براینظارت بر مدیران ارشد می شود. فقدان رهبری مستقل برای مدیران رده بالا ایجاد مشکل می کند.
(کیرباه _کولمن ۲۰۰۷)^[۳۷] با این حال، هنگامی که یک مدیر اجرایی از رییس هیئت مدیره تفکیک می شودسبب میگردد که تصمیم گیری در زمینه پروژه ها بدون نفوذ ناروا اداری و ساختاری انجام گیرد )بنابراین، دوگانگی CEO می تواند بهره وری سرمایه در گردش را بهبود بخشد.)مطالعه پیشگامنادری (۱۹۶۹)^[۳۸] یک مدل برای انجام مطالعات در مورد سرمایه در گردشمدیریت ساخته است. نادری یک مطالعه بر روی منابع نقدی ، که از جمع آوری داده ها از کارخانجات ایالات متحده آمریکا از سال ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۴ انجام داده که با برآورد مدل مربوط به توازنی بین سطح مورد نظر و واقعی پول نقد دست یافته است. نویسنده نشان می دهد که تقاضا برای مانده پول نقد واقعی در شرکت با نیازهای خروجی وجه نقد شرکت تعیین می شود.
( دوربتز و گورنینگر ۲۰۰۷)^[۳۹] با بررسی عوامل موثر بر منابع نقدی درنمونه جامع از ۱۵۶ شرکت سوئیسی بین سال های ۱۹۹۵ و ۲۰۰۴به این نتیجه رسیدند که:

1. 1. رابطه مثبت بین دوگانگی مدیر عامل و منابع نقدی شرکت ها و (۲) رابطه غیر معنی داری بین اندازه هیئت مدیره و موجودی نقدی شرکت وجود دارد.

این است که، تفکیک مدیران ارشد شرکت از مدیران اجرایی منجر به نگهداشت بسیار بالتری از موجودی نقدی می شود و اندازه بزرگتر هیئت مدیره هیچ تاثیری برمنابع نقدی شرکت ندارد.
کوان، لی، و چو (۲۰۱۱)^[۴۰] به بررسی ارتباط بین حاکمیت شرکتی و سیاست نقدی شرکت های تحت کنترل خانوادها پرداخت. نویسنده نشان می دهد که حاکمیت شرکتی،با جدایی حقوق کنترل و حقوق جریان نقدی ،نسبت تعهد مستقیم مالکان در هیئت مدیره و هیئت مدیره مستقل از سیاستهای نقدی، تفاوتی بین شرکت های تحت کنترل خانواده وشرکت های غیر خانوادگی را نشان می دهد. نویسندگان همچنین دریافتند که جدایی کرسی حق کنترل وحق تصمیمگیری جریان نقدی به عنوان تفکیک مسئولیت، تاثیر قابل توجهی بر سیاست سطح موجودی پول نقد در شرکت ها دارد.
لاو و بلوک (۲۰۱۲)^[۴۱] داده ها استاندارد اند پورز که از ۵۰۰ شرکت جمع آوری شده و پایگاه داده ادگار بهبررسی اینکه آیا حضور و کنترل سرمایه گذاران و خانواده تاثیر قابل توجهی در سطح موجودی نقدی، و پیامدهای آن بر ارزش شرکت دارد انجام داده.
نویسنده نشان می دهد که سطح بسیار بالایی از ارتباط بین وجوه نقدی وشرکت های خانوادگی برقرار است. علاوه بر این، آن ها دریافتند اثر متقابل مثبت بین مدیریت بنیانگذار و موجودی نقدی بر ارزش شرکت وجود دارد و پیشنهاد میکند که حضور موسسان به عنوان مدیر به شرکت کمک میکند تا به منابع نقدی ارزانتری دسترسی داشته باشند.
گیل و ماتور (۲۰۱۱)^[۴۲] با جمع آوری داده هایی از شرکت های خدمات کانادا از سال ۲۰۰۹ - ۲۰۱۱ متوجه شدندکه رشد فروش تاثیر مثبت بر نقدینگی شرکت ها می گذارد.
گیل و شاه (۲۰۱۲)^[۴۳]با نمونه برداری شرکت های کانادا ۲۰۰۹ - ۲۰۱۱ دریافتند که دوگانگی مدیر عامل و حجم هیئت مدیره بر موجودی نقدی شرکت تاثیر مثبت میگذارد. این یافته ها همچنین نشان می دهد که دوگانگیCEOو اندازه هیئت مدیره بر خالص سرمایه در گردش تاثیر منفی میگذارد.
درسال۲۰۰۸ چن و چانگ^[۴۴] رابطه بین نگهداری پول نقد شرکت وحاکمیت شرکت هایی که دارای فرصتهای رشد وسرمایه گذاری هستند، را مورد بررسی قراردادند آن ها دریافتند که شرکت هایی با فرصتهای سرمایه گذاری زیاد، انگیزه بالاتری برای نگهداری پول نقد به منظور حفظ موقعیت رقابتیشان دارند. در شرکت های درحال رشد، اگر حاکمیت شرکتی قوی باشد،سهامداران سطوح بالای نگهداری پول نقد را می پذیرند. آن ها همچنین نشان دادند، اثرات حاکمیت شرکتی، در شرکت های جوانتر مهمتر هستند، در حالی که اثرات متغیرهای اقتصادی در شرکت هایی که در صنایع خاص فعالیت دارند وشرکت های باسابقه تری هستند، بیشتر است .
لفرت (۲۰۰۷)^[۴۵]با بهره گرفتن از داده های ۴سال برای ۱۶۰شرکت به این نتیجه رسید که افزایش درنسبت اعضای غیر موظف هیات مدیره باعث افزایش ارزش شرکت میشود .زمانی که نسبت اعضای غیر موظف و اعضای حرفه ای به طور جداگانه مورد تجزیه تحلیل قرار میگیرند تنها نسبت اعضای غیر موظف هیات مدیره است که ارزش شرکت را تحت تاثیر قرار می دهد.

در همه مراحل این تحقیق، از محیط کشت DMEM به عنوان محیط پایه محلول انجمادی استفاده شد. برای ساخت ۱۰۰ میلی لیتر محیط کشت DMEM، مواد زیر به ترتیب به آب دیونیزه اضافه شدند.

Deionized Water 100 ml
DMEM 1/35 gr
Penicillin / Streptomycin (Gibco; Paisley; UK) 1 ml (Penicilin1000unit/ml; Streptomycin 1000 µgr/ml)
NaHCo3 (Sigma; MO; USA) 0/37 gr
سپس pH محیط فوق توسط دستگاه pH متر، بین ۴/۷- ۲/۷ تنظیم شد و توسط فیلتر دارای منافذ با قطر ۲۲/۰ میکرومتر فیلتر و در دمای ۴ درجه سانتی گراد نگهداری شد.
۲-۲-۲-روش تهیه محلول های انجماد شیشه ای
انجماد شیشه ای با دو روش مختلف انجمادی (I و II) صورت پذیرفت، بدین منظور دو نوع محلول انجمادی تهیه گردید.
۲-۲-۲-۱-روش آماده سازی محلول انجمادی I
در این روش، سه محلول انجمادی با غلظت های افزایش DMSO^[36]و اتیلن گلیکول^[۳۷] تهیه شد. به این منظور ابتدا محلول انجمادی سوم با غلظت ۸/۲ مولار DMSO و ۱/۲ مولار اتیلن گلیکول در محیط پایه DMEM و بدون سرم تهیه گردید و سپس رقت های ۵۰% و ۲۵% از آن تهیه شد و در نهایت به کلیه ی محلول ها ۲۰% سرمFBS اضافه شد (۲۳).
۲-۲-۲-۲-روش آماده سازی محلول انجمادی II
در این روش پنج محلول انجمادی با غلظت های افزایشی اتیلن گلیکول تهیه گردید. محلول انجمادی اول حاوی محیط پایه ی DMEM،۱۰% اتیلن گلیکول و ۲۰%سرم FBS، محلول انجمادی دوم حاوی محیط پایه ی DMEM، ۵/۱۷% اتیلن گلیکول و ۲۰% سرم FBS، محلول انجمادی سوم حاوی ۲۵% اتیلن گلیکول در محیط پایه ی DMEM و ۲۰% سرم FBS، محلول انجمادی چهارم حاوی ۵/۳۲%اتیلن گلیکول، ۳/. مولار سوکروز در محیط پایه ی DMEM و ۲۰% سرم FBS و محلول انجمادی پنجم حاوی ۴۰% اتیلن گلیکول، ۶/. مولار سوکروز در محیط DMEM و ۲۰% سرم FBS بود (۳۷).
۲-۲-۳-مراحل انجماد شیشه ای
۲-۲-۳-۱-روش انجمادی I
قطعات بیضه ی شستشو داده شده در محیط DMEM حاوی ۲۰% سرم FBS، درون ویال های انجمادی ۵/۱ میلی لیتر قرار داده شدند و به ترتیب به مدت ۵، ۱۰ و ۱۰ دقیقه در محلول های انجمادی ۲۵%،۵۰% و۱۰۰% قرار گرفتند. در طی این زمانها، ویال های حاوی بافت و محلول انجمادی درون یخ و بر روی شیکر قرارداشتند تا امکان نفوذ بهتر محلول انجمادی به درون بافت فراهم آید. پس از اتمام مرحله ی سوم انجماد، بافت ها از محلول انجمادی سوم خارج شدند و سپس سریعا به کرایویال سرد شده منتقل شدند. کرایوویالها پس از غوطه وری سریع در نیتروژن مایع در تانک نیتروژن نگه داری شدند.
۲-۲-۳-۲-روش انجمادی II
قطعات بافتی به ترتیب به مدت ۳، ۲، ۵، ۹ و ۹ دقیقه در محلول های انجمادی ۱۰%، ۵/۱۷%، ۲۵%، ۳۲% و۴۰% اتیلن گلیکول شستشو داده شدند. پس از اتمام آخرین مرحله، بافت ها از محلول انجمادی پنجم خارج شدند و سپس سریعا به کرایویال سرد شده منتقل شدند. کرایوویالها پس از غوطه وری سریع در نیتروژن مایع در تانک نیتروژن نگه داری شدند.
۲-۲-۴-ذوب بافت بیضه
۲-۲-۴-۱-روش تهیه محلول های ذوب
ذوب نمونه ها در چهار مرحله انجام شد. محلول ذوب اول حاوی ۱مولار سوکروز (غلظت ۱۰۰% سوکروز) و ۲۰% سرم FBS در محیط پایه DMEMبود و محلولهای ذوب ۲، ۳ و ۴ نیز حاوی غلظت های ۵۰%، ۲۵% و ۵/۱۲% سوکروز، ۲۰%سرم FBS در محیط پایه DMEM بود (۲۳).
لازم به ذکر است پیش از ذوب نمونه ها، محلول ذوب اول به مدت چند ساعت در انکوباتور قرار گرفت تا به دمای ۳۷ درجه برسد.
۲-۲-۴-۲ مراحل ذوب
ابتدا کرایویال های حاوی نمونه از تانک نیتروژن خارج شدند و به مدت یک دقیقه در دمای اتاق قرار گرفتند. مراحل ذوب برای هر دو گروه انجمادی به ترتیب زیر انجام شد:
نمونه ها به ویال های حاوی محلول ذوب اول منتقل شدند و به مدت یک دقیقه در آن قرار گرفتند.
سپس نمونه ها به مدت پنج دقیقه در ویال حاوی محیط ذوب ۵۰% شستشو داده شدند.
در مرحله ی بعد، نمونه ها به مدت پنج دقیقه در ویال حاوی محلول ذوب ۲۵% شستشو داده شدند.
سپس نمونه ها به مدت پنج دقیقه در ویال حاوی محلول ذوب ۵/۱۲% شستشو داده شدند.
پس از اتمام مراحل ذوب، قطعات بافتی به مدت ۳۰ دقیقه در محلول DMEM حاوی ۲۰%سرم FBS قرار گرفتند تا از شوک های حاصل از انجماد و ذوب، ترمیم یابند.
کلیه ی مراحل فوق به غیر از مرحله ی اول بر روی یخ و شیکر انجام شد.
۲-۵-مطالعات میکروسکوپی و بافت شناسی بافت بیضه
قطعات بیضه در گروه کنترل و انجمادی I و II پس از انجام مراحل ذکر شده در بالا طبق مراحل زیر آماده سازی و سپس رنگ آمیزی شدند.
ثبوت: برای ثبوت بافتی، قطعات بیضه به مدت ۲۴ ساعت در محلول بوئن و ۴۸ ساعت در فرمالین قرار گرفتند.
آب گیری: در این مرحله نمونه ها وارد دستگاه پاساژ شدند و با درجات صعودی الکل اتیلیک آبگیری صورت گرفت.
آماده سازی جهت نفوذ پارافین: نمونه ها دو نوبت و هر بار به مدت ۲ ساعت و ۳۰ دقیقه در گزیلول^[۳۸] قرار داده شدند.
نفوذ دهی پارافین: بعد از صاف کردن پارافین ذوب شده در آون با حرارت C ˚ ۶۰، نمونه ها دو نوبت و هر بار به مدت دو ساعت در آن قرار داده شد.
قالب گیری: نمونه ها در داخل قالب های فلزی توسط پارافین مذاب، قالب گیری گردیدند. پس از سرد شدن و جامد شدن پارافین ها، بلوک های آماده شده از قالب ها خارج و در یخچال نگهداری شدند.
برش گیری : برش هایی به ضخامت ۶ میکرومتر توسط میکروتوم^[۳۹] تهیه شد و به منظور رفع چین خوردگی، برش ها به حمام آب ۵۰ درجه منتقل شدند و سپس به صورت تصادفی بر روی لام های آغشته به چسب آلبومین^[۴۰] قرار گرفتند و تا زمان خشک شدن در دمای اتاق نگهداری شدند.
رنگ آمیزی: به منظور مطالعه لام ها با میکروسکوپ نوری، از رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین استفاده شد. مراحل انجام رنگ آمیزی و زمان های آن بصورت خلاصه در جدول (۲-۱) قید شده است.پس از انجام مراحل ذکر شده در جدول (۲-۱) لامل ها با بهره گرفتن از چسب انتلان بر روی لام چسبانده شدند.

.۱۰۸

.۰۰۶

.۸۵۱

روش استخراج: روش تجزیه و تحلیل اصلی
روش چرخش: واریماکس

ماتریس چرخش یافته عاملی شامل بارهای عاملی هر یک از متغیرها در عامل های باقیمانده پس از چرخش می باشد. همانطور که انتظار می رفت با توجه به ماتریس چرخش یافته عاملی می توان مشاهده نمود که ۳ عامل به عنوان عامل های اصلی شناسایی شدند. ۳ عامل بدست امده با توجه به بررسی ادبیات موضوعی تحقیق و مدل مفهومی از پیش طراحی شده بصورت زیر نام گذاری گردیدند: ۱- در دسترس بودن منابع و ۲-درجه کارائی شخصی و ۳-شرایط تسهیل کننده فناوری
تحلیل عاملی تاییدی متغیر‌های پژوهش
در این بخش، نتایج حاصل از تحلیل عاملی تائیدی هر یک از متغیر‌های پژوهش توسط نرم‌افزار LISREL به صورت جداگانه برای هر متغیر آورده شده است. لازم به ذکر است که به منظور کاهش متغیرها و در نظر گرفتن آنها به عنوان یک متغیر مکنون، بار عاملی به دست آمده باید بیشتر از ۳/۰ باشد (مؤمنی و فعال قیوم، ۱۳۸۶). در تحلیل عاملی تائیدی محقق می داند چه سوالی مربوط به چه بعدی است. یعنی در تحلیل عاملی تائیدی مدل مفهومی برای هر یک از مفاهیم یا متغیرهای تحقیق وجود دارد.

در بررسی هر کدام از مدل ها سوال اساسی این است که آیا این مدل های اندازه گیری مناسب است؟ به عبارت دیگر آیا داده های تحقیق با مدل مدل مفهومی همخوانی دارد یا نه ؟
بطور کلی دو نوع شاخص برای آزمودن برازش مدل وجود دارد. ۱- شاخص های خوب بودن و ۲- شاخص های بد بودن
شاخص های خوب بودن مانند AGFI ، AGFI، NFI و … می باشدکه هر چقدر مقدار آنها بیشتر باشد بهتر است. مقدار پیشنهادی برای چنین شاخصهایی ۹/۰ می باشد. همچنین شاخص های بد بودن نیز شامل df /2χ و RMSEA می باشد که هر چقدر مقدار آنها کمتر باشد مدل دارای برازش بهتری است. حد مجاز df /2x عدد ۳ می باشد و حد مجاز RMSEA 08/0 می باشد. برای پاسخ به پرسش برازش مدل بایستی شاخص های خوب بودن و بد بودن به هم (df /2χ ، RMSEA ، AGFI ، AGFI، NFI و CFI) مورد بررسی قرار گیرند.
نیکویی برازش مدل
همانطور که آشکار است، نرم افزار LISREL یک سری شاخص‌های برای سنجش نیکویی برازش مدل تدوی شده ارائه می‌دهد. در ادامه کلیه شاخص های ذکر شده مورد بررسی قرار می گیرند.
شاخص کای دو (۲χ) : که نشان دهندۀ میزان آمارۀ کای دو برای مدل است. در واقع این شاخص اختلاف بین مدل و داده‌ها را نشان می‌دهد و معیاری برای بد بودن مدل است. لذا هرقدر که میزان آن کمتر باشد، حاکی از اختلاف کمتر بین ماتریس واریانس-کوواریانس نمونۀ اتخاذ شده و ماتریس واریانس-کوواریانس حاصل از مدل اتخاذ شده بوده و بد بودن مدل را نشان می‌دهد. البته لازم به ذکر است که میزان این شاخص تحت تأثیر تعداد نمونۀ اتخاذ شده قرار می‌گیرد. در واقع چنانچه حجم نمونه بیشتر از ۲۰۰ بشود، این شاخص تمایل زیادی به افزایش دارد. لذا تحلیل برازندگی مدل با این شاخص، معمولاً در نمونه‌های بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ قابل اتکا است. همچنین بهتر است که این شاخص، با در نظر گرفتن درجۀ آزادی تفسیر شود.
درجۀ آزادی (df): این شاخص درجۀ آزادی مدل را نشان می‌دهد و نباید کوچکتر از صفر باشد.
نسبت کای دو بر درجۀ آزادی (): یکی از بهترین شاخص‌های بررسی نیکویی برازش مدل، بررسی نسبت آمارۀ کای دو بر درجۀ آزادی که است. البته حد استانداردی برای مناسب بودن میزان این شاخص وجود ندارد. اما بسیاری از اندیشمندان بر این عقیده‌اند که این شاخص باید کمتر از ۳ باشد. در نهایت حد مناسب بودن باید با تشخیص محقق و بر اساس نوع تحقیق صورت گیرد.
شاخص P-Value: این شاخص نیز معیاری دیگر برای سنجش مناسب بودن مدل است. اما در مورد میزان قابل قبول بودن این شاخص، اجماع نظری وجود ندارد. برخی از اندیشمندان حوزۀ آماری معتقدند که میزان آن باید کمتر از ۰٫۰۵ باشد در حالی که برخی بر بیشتر بودن این میزان تأکید دارند.
شاخص میانگین مجذور خطاهای مدل (RMSEA): این شاخص براساس خطاهای مدل ساخته شده و همانند شاخص کای دو، معیاری برای بد بودن مدل است. برخی از اندیشمندان بر این عقیده‌اند که این شاخص باید کمتر از ۰٫۰۵ باشد، همچنین برخی دیگر، میزان کمتر از ۰۸/۰ را مناسب می‌دانند.
شاخص Goodness-of-Fit (GFI): این شاخص، معیاری برای سنجش میزان خوب بودن مدل است و میزانی بالاتر از ۰٫۹، نشان دهندۀ مناسب بودن مدل استخراج شده با توجه به داده‌ها است.
شاخص Adjusted GFI (AGFI): این شاخص، در واقع حالت تطبیق داده شدۀ شاخص GFI با در نظر گرفتن میزان درجۀ آزادی (df) است و معیار دیگری برای خوب بودن مدل است. چنانچه میزان این شاخص بالاتر از ۹/۰ باشد، حاکی از مناسب بودن مدل استخراجی با توجه به داده‌ها است .
شاخص Normed Fit Index (NFI): این شاخص نیز یکی دیگر از شاخص‌ها برای سنجش میزان خوب بودن مدل به دست آمده با توجه به داده‌ها است. چنانچه میزان این شاخص بالاتر از ۹/۰ باشد، حاکی از مناسب بودن مدل استخراجی است (Schumacker & Lomax, 2004).
مدل اندازه گیری مرتبه اول در متغیر رفتار
شکل ۴-۳ و ۴-۴ مدل اندازه گیری متغیر رفتار را در حالت تخمین استاندارد نشان می دهد. بارهای عاملی مدل در حالت تخمین استاندارد میزان تاثیر هر کدام از متغیرها و یا گویه ها را در توضیح و تبیین واریانس نمرات متغیر یا عامل اصلی نشان می دهد. به عبارت دیگر بار عاملی نشان دهنده میزان همبستگی هر متغیر مشاهده گر (سوال پرسشنامه) با متغیر مکنون (عامل ها) می باشد. با توجه به شکل ۴-۳ می توان بارهای عاملی هر یک از سوالات تحقیق را مشاهده نمود. برای مثال بار عاملی سوال اول در بُعد درک از راحتی ۴۶/۰ می باشد. به عبارت دیگر سوال تقریباً ۲۱ درصد از واریانس بُعد درک از راحتی را تبیین می نماید. مقدار ۷۹/۰ نیز مقدار خطا می باشد (مقدار واریانسی که توسط سوال اول قابل تبیین نیست، واضح است که هر چه مقدار خطا کمتر باشد ضرایب تعیین بالاتر و همبستگی بیشتری بین سوال و عامل مربوطه وجود دارد). مقدار ضریب تعیین عددی بین ۰ و ۱ است که هر چه به سمت ۱ نزدیک شود مقدار تبیین واریانس بیشتر می گردد.
شکل ۵-۳) مدل اندازه گیری مرتبه اول در متغیر رفتار در حالت تخمین استاندارد
خروجی بعدی(مدل در حالت معناداری) معناداری ظرایب و پارامترهای بدست آمده مدل اندازه گیری مرتبه اول متغیر رفتار را نشان می دهد که تمامی ضرایب بدست آمده معنادار شده اند. مقادیر آزمون معناداری بزرگتر از ۱٫۹۶ یا کوچکتر از ۱٫۹۶- نشان دهنده معناداری بودن روابط است. دو خروجی نرم افزار لیزرل (مدل در حالت تخمین استاندارد و مدل در حالت ضرایب معناداری) در ادامه نشان داده شده است.
شکل ۵-۴) مدل اندازه گیری مرتبه اول در متغیر رفتار در حالت ضرایب معناداری
نتایج تخمین (قسمت زیرین شکل) حاکی از مناسب بودن نسبی شاخص ها دارد. با توجه به خروجی لیزرل مقدار ۲χ محاسبه شده برابر با ۱۲/۲۵۶ می باشد که نسبت به درجه آزادی ۱۱۳ کمتر از عدد ۳ می باشد. مقدار ARMSE نیز برابر با ۰۷۶/۰ می باشد. حد مجاز ARMSE ، ۰۸/۰ است. شاخص های GFI , AGFI و NFI بترتیب برابر با ۸۷/۰ ، ۹۱/۰ و ۹۴/۰ می باشد که نشان دهنده برازش بسیار بالایی می باشند.
مدل اندازه گیری مرتبه اول در متغیر هنجار
شکل ۴-۵ و ۴-۶ مدل اندازه گیری مرتبه اول در متغیر هنجار را در حالت تخمین استاندارد نشان می دهد. با توجه به شکل ۴-۵ می توان بارهای عاملی هر یک از سوالات تحقیق را مشاهده نمود. برای مثال بار عاملی سوال اول در بُعد درک از درستی ۷۹/۰ می باشد. به عبارت دیگر سوال تقریباً ۶۲ درصد از واریانس بُعد درک از درستی را تبیین می نماید. مقدار ۳۸/۰ نیز مقدار خطا می باشد (مقدار واریانسی که توسط سوال اول قابل تبیین نیست، واضح است که هر چه مقدار خطا کمتر باشد ضرایب تعیین بالاتر و همبستگی بیشتری بین سوال و عامل مربوطه وجود دارد). مقدار ضریب تعیین عددی بین ۰ و ۱ است که هر چه به سمت ۱ نزدیک شود مقدار تبیین واریانس بیشتر می گردد.
شکل ۵-۵) مدل اندازه گیری مرتبه اول در متغیر هنجار در حالت تخمین استاندارد
خروجی بعدی(مدل در حالت معناداری) معناداری ظرایب و پارامترهای بدست آمده مدل اندازه گیری مرتبه اول در متغیر هنجار را نشان می دهد که تمامی ضرایب بدست آمده معنادار شده اند. مقادیر آزمون معناداری بزرگتر از ۱٫۹۶ یا کوچکتر از ۱٫۹۶- نشان دهنده معناداری بودن روابط است. دو خروجی نرم افزار لیزرل (مدل در حالت تخمین استاندارد و مدل در حالت ضرایب معناداری) در ادامه نشان داده شده است.
شکل ۵-۶) مدل اندازه گیری مرتبه اول در متغیر هنجار در حالت ضرایب معناداری
نتایج تخمین (قسمت زیرین شکل) حاکی از مناسب بودن شاخص ها دارد. با توجه به خروجی لیزرل مقدار ۲χ محاسبه شده برابر با ۸۸/۱۸ می باشد که نسبت به درجه آزادی ۸ کمتر از عدد ۳ می باشد. مقدار ARMSE برابر با ۰۶۰/۰ می باشد. حد مجاز ARMSE ، ۰۸/۰ است. شاخص های GFI , AGFI و NFI بترتیب برابر با ۹۰/۰ ، ۹۴/۰ و ۹۶/۰ می باشد که نشان دهنده برازش نسبتاً بالایی می باشند.
مدل اندازه گیری مرتبه اول در متغیر کنترل رفتاری
شکل ۴-۷ و ۴-۸ مدل اندازه گیری مرتبه اول در متغیر کنترل رفتار درک شده را در حالت تخمین استاندارد نشان می دهد. با توجه به شکل ۴-۷۳ می توان بارهای عاملی هر یک از سوالات تحقیق را مشاهده نمود. برای مثال بار عاملی سوال اول در بُعد درجه کارائی شخصی ۸۷/۰ می باشد. به عبارت دیگر سوال تقریباً ۷۶ درصد از واریانس بُعد درجه کارائی شخصی را تبیین می نماید. مقدار ۲۴/۰ نیز مقدار خطا می باشد (مقدار واریانسی که توسط سوال اول قابل تبیین نیست، واضح است که هر چه مقدار خطا کمتر باشد ضرایب تعیین بالاتر و همبستگی بیشتری بین سوال و عامل مربوطه وجود دارد). مقدار ضریب تعیین عددی بین ۰ و ۱ است که هر چه به سمت ۱ نزدیک شود مقدار تبیین واریانس بیشتر می گردد.
شکل ۵-۷) مدل اندازه گیری مرتبه اول در متغیر کنترل رفتار درک شده در حالت تخمین استاندارد
خروجی بعدی(مدل در حالت معناداری) معناداری ظرایب و پارامترهای بدست آمده مدل اندازه گیری مرتبه اول در متغیر هنجار را نشان می دهد که تمامی ضرایب بدست آمده معنادار شده اند. مقادیر آزمون معناداری بزرگتر از ۱٫۹۶ یا کوچکتر از ۱٫۹۶- نشان دهنده معناداری بودن روابط است. دو خروجی نرم افزار لیزرل (مدل در حالت تخمین استاندارد و مدل در حالت ضرایب معناداری) در ادامه نشان داده شده است.
نتایج تخمین (قسمت زیرین شکل) حاکی از مناسب بودن شاخص ها دارد. با توجه به خروجی لیزرل مقدار ۲χ محاسبه شده برابر با ۱۲/۴۳ می باشد که نسبت به درجه آزادی ۱۸ کمتر از عدد ۳ می باشد. مقدار ARMSE برابر با ۰۳۲/۰ می باشد. حد مجاز ARMSE ، ۰۸/۰ است. شاخص های GFI , AGFI و NFI بترتیب برابر با ۹۱/۰ ، ۹۵/۰ و ۹۷/۰ می باشد که نشان دهنده برازش نسبتاً بالایی می باشند.
شکل ۵-۸) مدل اندازه گیری مرتبه اول در متغیر کنترل رفتار درک شده در حالت ضرایب معناداری
آمار پارامتریک و آزمون میانگین یک جامعه به منظور بررسی وضعیت متغیرهای تحقیق
آن ‌قسمت ‌از آمار است‌ که ‌به ‌برآورد و آزمون فرضیه ها در خصوص پارامترهای‌ جامعه ‌از روی ‌نمونه ‌می‌پردازد. استنباطهایی ‌که ‌از نمونه ‌میشود نمی تواند قطعی ‌باشد و این ‌استنباط ها احتمالی‌ هستند و لذا باید مبانی‌ نظریه‌ احتمال‌ را در بیان‌ آنها بکار گیریم‌. در واقع هدف نهایی آمار استنباطی برآورد ویژگی های جامعه است. در این بخش به منظور تحلیل داده های پژوهش و استنباط آماری از تحلیل های مختلفی استفاده گردیده است. ابتدا به منظور بررسی وضعیت متغیرهای تحقیق نظیر اعتماد، ارتباطات، همکاری، جو کاری، سازگاری، تکرار رابطه، پافشاری بر رابطه و تنوع رابطه از آزمون فرض آماری میانگین یک جامعه یا بعبارتی از آزمون T یک نمونه ای (One-Sample Test) استفاده گردیده است که در واقع تفاوت بین میانگین نمونه مورد بررسی را با یک مقدار مفروض مورد آزمون قرار می دهد.
برای بررسی وضعیت هر کدام از متغیرهای تحقیق از آزمون آماری میانگین یک نمونه استفاده گردید. به منظور عدم تداخل با فرضیات تحقیق در هر مورد ، گزاره مربوطه به صورت سوال مطرح شده است. فرضیه صفر در تمام متغیرهای تحقیق با توجه به طبف ۵ تایی لیکرت به این صورت است:
آزمون فرض:
H0: (فرضیه صفر) μ = ۳