۶-استفاده از فضای خبری ایجاد شده در جرایم رسانه ای برای افزایش سطح آگاهی جامعه .وقوع چنین حوادثی بهترین فرصت است برای این مقامات تا به جای قول رسیدگی های خارج از نوبت و ویژه نسبت به جرایم ، دلایل و مبانی سیاست های کارشناسی کیفری را برای مردم بازگو کنند. این مصاحبه ها با توجه به اینکه رسانه ها آن را در صدر اخبار خود قرار می دهند می تواند در شکل گیری افکار عمومی منطبق با واقعیت های کارشناسی بسیار موثر باشد. برگزاری علنی این محاکمات فرصت بسیار مناسبی را در اختیار مسئولان دستگاه قضایی قرار می دهد تا قبل از شروع رسیدگی ابعاد مختلف حقوقی آن را برای حاضرین بازگو کنند.در این صورت می توان از انتقاد های غیر کارشناسی نسبت به اقدامات دستگاه قضایی پیشگیری کرد. این اقدام از اینکه رسانه ها فضای احساسی برای این رسیدگی ها ایجاد کنند و علاوه بر افزایش ارزش خبری گزارشات ، مسئولان را به اتخاذ رویه های غیر معمول تحت فشار قرار دهند جلوگیری می کند.
۷-افزایش روحیه هماهنگی و انسجام در ارکان مختلف دستگاه عدالت کیفری . نمایندگان مجلس قانونگذاری به عنوان یکی از ارکان سیاست جنایی در این گونه پرونده ها عملکرد مطلوبی نداشته اند و بیشترین تاثیر را از افکار عمومی پذیرفته اند. این افراد نیز در مقابل فضای احساسی و افکار عمومی ایجاد شده توسط رسانه ها کاملا تسلیم بوده و هیچ مقاومتی در برابر آن از خود نشان نداده اند. در حالی که توصیه می شود در چنین موقعیت هایی نمایندگان به جای تاثیر پذیری از افکار عمومی و تحت فشار قرار دادن دستگاه قضایی در اتخاذ رویه های همسو با افکار عمومی ، از اقدامات دستگاه قضایی در چهارچوب های کارشناسی حمایت کنند و از مردم نیز بخواهند تا به دستگاه قضایی اعتماد کنند
۸- سامان دهی و نظارت بر اظهارات و اقدامات مقامات نیروی انتظامی.اولین نهادی که در برابر جرایم وارد عمل می شود نیروی انتظامی است در حالی که این مقامات به نتایج اقدامات و اظهارات خود توجه نداشته و صرفا در پی افزایش محبوبیت و رضایت مردم از اقدامات خود می باشند.این مقامات با باندی و گروهی معرفی نمودن ارتکاب جرایم و همسویی با فضای رسانه ای سعی در بالا بردن ارزش کار خود دارند در حالی که این اقدام موجب ایجاد انتظارات نامعقول از دستگاه قضایی می گردد. آگاه سازی این مقامات از پیامد های احتمالی اظهارات و مصاحبه با رسانه ها بر رسیدگی کیفری می تواند از شمار موارد مشابه بکاهد.
۹-شفاف سازی قوانین آیین دادرسی و تصریح به رعایت دادرسی عادلانه . اقدام دیگری که در این زمینه می توانند انجام گیرد تعیین و تصویب چهارچوب دادرسی عادلانه و معیار های آن است . این در حالی است که با وجود اهمیت زیاد این موضوع بیشتر مستندات قانونی آن در میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی که در سال ۱۳۵۴ به تصویب قوه ی قانون گذاری رسیده وجود دارد و در بعضی قوانین پراکنده نیز به برخی از آن ها اشاره شده است. این امر موجب شده که معیار ها و چهارچوب دادرسی عادلانه تا حدودی مبهم شده و به دست فراموشی سپرده شود.
۱۰-تعیین دقیق مصادیق معیارهای دادرسی عادلانه. این اقدام می تواند در رعایت معیارهای دادرسی عادلانه موثر باشد.رعایت حریم خصوصی وان یکی از معیارهای دادرسی عادلانه است که برخی از آن با وجود تنوع هنوز به طور کامل و جامع تعیین نشده است. این موارد اگرچه در نوشتگان حقوقی و جامعه شناسی مشاهده می شود هنوز در قوانین دادرسی کیفری مورد حمایت قرار نگرفته اند. وجود ابهام در برخی مصادیق حریم خصوصی و نیز اهمیت ندادن به آن موجب می گردد که فرصت های لازم به منظور نقض آن ها در اختیار خبرنگاران قرار گیرد.بعضی از معیار های دادرسی عادلانه نیز با وجود اینکه دکترین حقوقی آن ها را به رسمیت شناخته است، هنوز مستندی در قوانین جمهوری اسلامی ایران برای آن وجود ندارد. به عنوان نمونه می توان به رسیدگی به جرم در مدت زمان معقول اشاره کرد که در قوانین هنوز به صراحت پیش بینی نشده است.این اقدام مجلس قانونگذاری می تواند از سیاست های کارشناسی قوه ی قضاییه در برابر ادعاهای رسانه ای حمایت کند.
۱۱-قانونمند کردن موارد تشکیل و مقررات ناظر بر دادگاه های ویژه. دستور تشکیل دادگاه های ویژه و رسیدگی ویژه به برخی از جرایم در حالی است که این پرونده ها از نظر پیچیدگی های فنی و دلایل اثباتی تفاوتی با پرونده های عادی ندارند و فقط تنها تفاوت در رسانه ای شدن این جرایم است . مناسب است موارد تشکیل این دادگاه ها به جرایمی محدود و منصوص شود که مرتکب آن شایستگی چنین برخورد سختگیرانه را داشته باشد. علاوه بر این در این دادگاه ها موازین دادرسی عادلانه به دلیل نبودن چهارچوب و آیین رسیدگی مشخص به درستی رعایت نمی شوند .با تعیین دقیق حقوق دفاعی متهم در این دادگاه ها و پیش بینی ضمانت اجرا برای عدم رعایت آن ها می توان ضمن رعایت مصالح تشکیل این دادگاه ها حقوق طرفین رسیدگی را نیز تضمین نمود.
۱۲-افزایش سطح آگاهی اجتماع از اهداف اعمال مجازات ها .در مرحله ی صدور و اعمال مجازات باید اهداف و ویژگی های مجازات ها برای افکار عمومی تشریح گردد تا اختیارات قاضی در رسیدن به این اهداف و فردی کردن مجازات ها مورد قبول مردم واقع گردد. نقاط ضعف مجازات ها سنتی به خصوص حبس و شلاق در بر آوردن اهداف مجازات ها و نیز پیامدهای منفی آن ها باید برای مردم به درستی شرح داده شود و مجازات های جایگزین و نقاط قوت آن در مقایسه با مجازات های سنتی در اختیار رسانه ها و مردم قرار گیرد تا با دیده ی انکار به این تدابیر نگریسته نشود و زمینه ی اجرای آن ها با همکاری نهادهای اجتماعی و افراد جامعه فراهم گردد. در این راستا سعی شود قاضی دادگاه نیز دلایل و مبانی اتخاذ این اقدامات را در رای خود بگنجاند تا از برداشت های شخصی و غیر کارشناسی خبر نگاران جلوگیری شود.
فهرست منابع
-قرآن کریم
-نهج البلاغه
کتب فارسی
۱- آخوندی ، محمود ، آیین دادرسی کیفری ، جلد چهارم ، تهران ، انتشارات اشراق ، چاپ اول ۱۳۷۹
۲- آشوری، محمد ، آیین دادرسی کیفری ، انتشارات سمت ، جلد ۲ ، چاپ هشتم ،تهران ، ۱۳۸۶
۳- اداره ی کنترل مواد مخدر و پیشگیری از جرم سازمان ملل متحد، مرکز بین المللی پیش گیری از جرم، عدالت برای بزهدیدگان، ترجمه ی علی شایان،انتشارات سلسبیل،چاپ نخست،۱۳۸۴
۴- اردبیلی ، محمد علی، حقوق جزای عمومی ، جلد دوم، نشر میزان ، چاپ هشتم ، پاییز ۱۳۸۴
۵- استریت ، جان، رسانه های فراگیر، سیاست و دموکراسی ،ترجمه حبیب الله فقیهی نژاد، موسسه انتشاراتی روزنامه ایران،۱۳۸۴،
۶- انصاری ، باقر ،حقوق ارتباط جمعی،انتشارات سمت،چاپ اول، ۱۳۸۶
۷- ایله ای، احمد، جامعه شناسی تبلیغات، نشر جاجرمی ، چاپ اول ، ۱۳۸۹
۸- بکاریا ، سزار ،رساله جرائم و مجازات ها ،ترجمه محمد علی اردبیلی ، انتشارات میزان ، ۱۳۸۶
۹- بهرامی کمیل ، نظام ، نظریه رسانه ها ، جامعه شناسی ارتباطات،انتشارات کویر ، چاپ اول، ۴ ۱۳۸
۱۰- جی پیکارد ، رابرت ، اقتصاد رسانه ها، ترجمه داوود حیدری، نشر مطالعات و توسعه رسانه ها،چاپ سوم، ۱۳۸۷
۱۱- حبیب زاده ، محمد جعفر و توحیدی ، احمد ، قانونمندی در قلمرو و حقوق کیفری ، انتشارات دادگستر ،۱۳۶۸
۱۲- خالقی ، علی ، آیین دادرسی کیفری ،انتشارات شهر دانش،چاپ اول،۱۳۸۷
۱۳- دادستان ، پریرخ ،روانشناسی جنائی ، انتشارات سمت ،چاپ اول ، ۱۳۸۳
۱۴- دادگران ، سید محمود ، مبانی ارتباطات جمعی ، انتشارات یروزه، چاپ دوازدهم،۱۳۸۸
۱۵- دانش ، تاج زمان ، مجرم کیست؟ جرم شناسی چیست؟، انتشارات موسسه کیهان، چاپ چهارم،۱۳۷۲
۱۶- دلماس مارتی ، می ری ، نظام های بزرگ سیاست جنائی،جلد دو ، ترجمه علی حسین نجفی ابرند آبادی-انتشارات میزان،۱۳۸۱
۱۷- دهقان ، علیرضا ،بررسی تاثیر رسانه ها بر افکار عمومی ، کاربرد یک الگوی جامعه شناختی، نامه ی علوم اجتماعی، بهار و تابستان ۱۳۷۸
۱۸- رایت، مارتین ، مارشال ، تونی و دیگران ، مجموعه مقالات عدالت ترمیمی ، ترجمه : امیر سماواتی پیروز انتشارات خلیلیان ، چاپ اول ، بهار ،۱۳۸۴
۱۹- رایجیان اصل ، مهرداد،بزهدیده شناس حمایتی ، نشر دادگستر ، چاپ دوم ، پاییز، ۱۳۹۰
۲۰- رحمت اللهی ، حسین ،خطوط قرمز رسانه ها در قوانین-مجموعه مقالات همایش رسانه ها و ثبات سیاسی اجتماعی جمهوری اسلامی ایران،انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی ،چاپ اول ،فصل دهم، ۱۳۸۱
۲۱- زراعت ، عباس ، ادله اثبات دعوی ، انتشارات قانون مدار ، چاپ اول ،۱۳۸۸
۲۲- سون ویندال،بنوسیگناتیزا،جین اولسون،کاربرد نظریه ها در ارتباطات،ترجمه دکتر علیرضا دهقان،انتشارات جامعه شناسان،۱۳۸۷،
۲۳- شاملو احمدی ، محمد حسین،دادسرا و تحقیقات مقدماتی ، نشر دادیار ، چاپ دوم ، ۱۳۸۳
۲۴- طه ، فریده و اشرافی ، لیلا، دادرسی عادلانه ، نشر میزان، چهپ اول،پاییز ۱۳۸۶
۲۵- فضایلی مقدم ، مصطفی ، دادرسی عادلانه : محاکمات کیفری بین المللی ، انتشارات شهر دانش ، چاپ دوم، تابستان ۱۳۸۹
۲۶- کمالی اردکانی ، علی اکبر، بررسی تطبیقی چند رویداد سیاسی اجتماعی، مجموعه مقالات همایش رسانه ها و ثبات سیاسی اجتماعی جمهوری اسلامی ایران ، انتشارات پژوهشکده مطالعلت راهبردی ، چاپ اول ، ۱۳۸۱
۲۷- کیا ،علی اصغر و سعیدی، رحمان ، مبانی ارتباط، تبلیغ و اقناع،موسسه انتشاراتی روزنامه ایران،چاپ اول ،۱۳۸۳
۲۸- گودرزی ، فرامرز و کیانی ، مهرزاد ،پزشکی قانونی برای دانشجویان حقوق، انتشارات سمت ، چاپ پنجم ، تهران، ۱۳۸۷
۲۹-لطیف،حسین،حق الله و حق الناس،انتشارات امیر،چاپ اول،۱۳۸۲
۳۰- لون ، ون ،تکنولوژی رسانه ای از منظر انتقادی، ترجمه احمد علیقلیان ،انتشارات همشهری چاپ اول،۸۸
۳۱- مجیدی ، مجید ، اخلاق رسانه ها، انتشارات نقش و نگار ، ۱۳۷۹
۳۲- مدنی ، سید جلال الدین ، آیین دادرسی کیفری ، انتشارات پایدار ، چاپ سوم ، مهر ماه ۱۳۸۵
۳۳- مسعودی ، امیر ، خلاصه نویسی برای رسانه ها، انتشارات خجسته، چاپ اول ،۱۳۸۵
۳۴- معتمد نژاد ، کاظم ، وسایل ارتباط جمعی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی،تهران،۱۳۷۱
۳۵- میر سعیدی ، علی و اسماعیلی ، حامد ،مخاطب شناسی و افکار سنجی در رسانه های جمعی،انتشارات آن، زمستان ۱۳۸۱
۳۶- ناجی زواره ، مرتضی، دادرسی بیطرفانه در امور کیفری ، انتشارات شهر دانش ، ۱۳۸۹
۳۷- نجفی توانا ، علی ، بزهکاری و بزه دیدگی اطفال، انتشارات راه تربیت، چاپ اول،۱۳۸۲
۳۸- نوربها ، رضا ،زمینه ی حقوق جزای عمومی انتشارات گنج دانش،چاپ هفدهم ، ۱۳۸۵ ،ص ۴۰
۳۹- وایت ، راب، هینس ، فیونا، درآمدی برجرم و جرم شناسی ، ترجمه میرروح الله صدیق، انتشارات دادگستر، چاپ اول، بهار ۱۳۸۲
۴۰- ویلا ، التا ، روانشناسی قضائی جلد اول ، ترجمه مهدی کی نیا ،انتشارات مجد ، چاپ اول ، ۱۳۷۴
۴۱- ویلیامز ، کویین ، درک تئوری رسانه، ترجمه رحیم قاسمیان، نشر ساقی،چاپ اول ۱۳۸۶
|
[شنبه 1400-08-22] [ 11:04:00 ق.ظ ]
|
