۶ – ۱- ۲ مهارتهای مدیران آموزشی
مهارتهای مدیران آموزشی عبارتند از:

• • مهارت ادراکی

منظور قدرت و توانایی مدیران آموزشی در جهت شناخت و درک مسائل و مشکلات مؤسسه آموزشی است. مدیران دارای این مهارت، به دریافت اطلاعات و تحلیل مسائل سازمان پرداخته و با توجه به اهداف سازمان، به تهیه طرحها و ارائه راه حلها می پردازند.

• • مهارت انسانی

منظور دارا بودن توانایی و قدرت کارکردن با مردم و انجام کار به وسیله آنان است. در این نوع از مهارت، مدیران قادرند، انگیزه های کارکنان را دریابند و از محرکها و نیازهای آنان در رهبری مؤثر بهره بگیرند. این نوع از مهارت در توفیق مدیران آموزشی به قدری مؤثر است که بعضی مدیریت آموزشی را مهارت در برقراری روابط انسانی تعریف کرده اند.

• • مهارت فنی

منظور قدرت و توانایی است که مدیران آموزشی دارا بوده و بر این اساس با بهره وری از دانش ها، فنون و روشها به ایفای وظایف می پردازند. به عبارت دیگر، آنان از کفایت علمی و فنی و تخصصی برخوردارند و در بهره گیری از فنون و ابزار، ورزیدگی دارند.( نو اندیشی در مدیریت آموزشی، اعتمادی اهری، ۱۳۸۵، : ۶۶)

• • رهبری

برای درک رهبری، تفاسیر و معانی مختلفی وجود دارد. رهبری را می توان در مفاهیمی ساده مثل بکارگیری دیگران برای پیگیری یا بکارگیری اشخاص برای انجام کاری با رغبت و تمایل ویا بخصوص استفاده از اختیارات برای تصمیم گیری تفسیر نمود. رهبری بایستی بر مبنای شخصیت یا بر مبنای یک رفتار طبقه بندی شده، مشخص شود، همچنین بر مبنای روش های رهبری و توانایی های افراد در انجام موثر کارها، مشکل رهبری حل شود. اما لزوما” روابط رهبری، محدود به رفتار رهبری نمی شود. رهبری یک فرایند پرتلاش است، رابطه رهبر و پیروان، رابطه ای متقابل است و رهبری موثر،یک کار دو جانبه می باشد.

چه ارتباطی بین رهبری و مدیریت وجود دارد؟گاهی اوقات مدیریت و رهبری قرینه یکدیگرند ولی بهر حال یک تفاوت بین این دو وجود دارد. مدیریت بیشتر بر بدست آوردن نتایجی که به وسیله پرسنل به منظور انجام اهداف سازمان اعلام شده، اطلاق می شود.
تاکید رهبری بر رفتارهای متقابل در یک زمینه گسترده می باشد و با تماس و رغبت پیروان همراه است.در زبان عامیانه «رهبر» کسی است که اندکی فراتر از زمانه خود باشد،یعنی کسی که دیگران را با یک نیروی خدادی به سوی خود می کشد. .( مشبّکی،۱۳۷۷: ۲۵۷).
رهبری فرایند تاثیرگذاری بر فعالیت های یک گروه است که در وضعیت معینی در جهت تحقق هدفی کوشش می کنند.
رهبری عبارت است از هر نوع اقدامی که برای تعیین هدفها و مقاصد جمعی و وصول به آنها صورت می گیرد. رهبری یک خاصیت ناشی از اقدامات جمعی است. هیچ کس نمی تواند فارغ از وجود گروه،خود را رهبر بداند. رهبری عبارت از کوششی است که فرد در میان گروه از خود ظاهر می سازد. در بین گروه باید وحدت و یگانگی حکم فرما باشد در غیر اینصورت گروه چیزی جز مجموعه ای از افراد نخواهد بود.یک نفر هم باید علاقه اساسی و عمیق برای ایجاد روح جمعی و هماهنگ ساختن اقدامات افراد عضو گروه داشته باشد. تکیه رهبری بر انسانهاست و حرکت در آن دارای پیچیدگی وحساسیت است که همه افراد قادر به درک آن نیستند انتخاب راه ها و روشها بر اساس نیازها و اقتضاها است،نه بر اساس قانون ثابت و تغییر ناپذیر، بنابراین رهبری مصلحت گراست.( اعتمادی،۱۳۸۵ :۶۷ ).
رهبری؛ یعنی قدرت جذب افراد و تاثیر نفوذ در آنها آن چنان که افراد (پیروان)به طور داوطلبانه شخصیت و رهبری فرد را در یک شرایط بهینه بپذیرد.(رحیمی،۱۳۸۰ : ۹۰ )
۷ – ۱- ۲ خصوصیات ویژه برای رهبری آموزشی
سانسوسی(۱۹۹۴)، برخی از خصوصیات و توانایی های لازم برای رهبری آموزشی را به شرح زیر بر می شمارد:

1. 1. شناخت خود

رهبر آموزشی در درجه اول باید از روش ها و اعتقادات خود در زمینه ی مدیریت و فلسفه ی آن، و تصوری که از جامعه دارد، هم چنین از توانایی ها، مهارت ها، دانش و اطلاعات خود در مورد مدیریت آگاهی داشته باشد.

1. 1. شناخت محیط و انتظارات

رهبر آموزشی لازم است علاوه بر آگاهی از رسالت تعلیم و تربیت در مدرسه، بر شناخت کافی از کیفیت معلمان، نیاز و انتظارات دانش آموزان، منطقه ی آموزشی و جامعه محلی و به طور کلی محیطی که در آن انجام وظیفه می نماید،اشراف داشته باشد.

1. 1. توانایی ایجاد و تقویت فرهنگ سازمانی

رهبر آموزشی باید قادر به ایجاد فرهنگ سازمان باشد؛ بدین معنی که با آگاه کردن دانش آموزان، معلمان و اولیاء در مورد اهداف و فلسفه ی تربیتی مدرسه، توافق و هماهنگی لازم را در آنان به وجود بیاورد تا بتواند اعمال و فعالیت های آنان را به سوی اهداف اصلی سازمان هدایت کند.

1. 1. جلب اعتماد

رهبر آموزشی امروز، باید بتواند علاوه بر اعتماد به همه ی کسانی که در مدرسه تحصیل می کنند، اعتماد افرادی که با آنان کار می کند نیز جلب نماید؛ به طوری که پیروی افراد از او نه به خاطر پست مدیریت، تملق یا اجبار،بلکه به طور داوطلبانه و انتخابی باشد. یکی از تفاوتهای بارز رهبر آموزشی با مدیر اقتدارگرای دیروز، در این است که کارکنان مدرسه حضور فعال و مشارکت رهبر آموزشی را در کلیه ی فعالیت های آموزشی و پرورشی مدرسه، در تسهیل امور، در فراهم کردن منابع و امکانات و در وقت گذاشتن و پی گیری امور، احساس می نمایند.

1. 1. مهارت در روابط انسانی

رهبر آموزشی با قبول و پذیرش هر یک از معلمان و کارکنان،هم چنین ایجاد جوّ مساعد و مطلوب در مدرسه، به همه ی افراد امکان رشد می دهد.