۲ . سازمانی که از افراد خصوصی معتقد به اصول اجتماعی معین و با هدف تأمین توسعه اجتماع حوزه فعالیتش شده است.
۳ . سازمان توسعه اجتماعی که در جهت کمک به توانمندسازی مردم تلاش می کند.
۴ . سازمان یا گروهی از افراد که مستقل از هرگونه کنترل بیرونی و به منظور نیل به اهداف و مقاصد ویژه تلاش می کنند و ادای این وظایف به تغییر مطلوب در اجتماع، ناحیه یا وضعیت معین منجر می شود.
۵ . سازمانی مستقل، انتخابی، غیر فرقه ای و مردمی که برای توانمندسازی گروههایی که از نظر اقتصادی یا اجتماعی در حاشیه قرار گرفته اند، تلاش می کند.

۶ . سازمانی که وابستگی به احزاب سیاسی نداشته برای رسیدن به توسعه و رفاه اجتماعی تلاش
می کند.
۷ . سازمانی که متعهد است در جهت رفع مشکلات بنیادی و بهبود کیفیت زندگی، با تأکید بر مسائل فقرا، محرومان و حاشیه نشینان مناطق شهری و روستایی بکوشد.
۸ . سازمانی که به وسیله اجتماع و برای اجتماع بدون دخالت ـ یا با دخالت اندک ـ دولت تأسیس شده و نه تنها در امور خیریه، بلکه در زمینه‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی نیز فعالیت می کند.
۹ . سازمانی که از نظر تشکیلات اجرایی انعطاف پذیر و دموکراتیک است و سعی میکند به صورت غیر انتفاعی به مردم خدمت کند.
ـ در سطح بین المللی، واژه NGO برای نخستین بار در قطعنامه شورای اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل (UNESCR) در فوریه ۱۹۵۰ این گونه مورد استفاده قرار گرفت: هر نوع سازمان بین المللی که با موافقت دولتی ایجاد نشده باشد سازمان غیر دولتی محسوب می شود. از آن پس واژه NGO برای انواع متعدد سازمانهایی که در درون مرزهای هر کشور فعالیت می کنند به کار گرفته شد (سازمان ملل، ۱۹۹۲)
ـ سازمان‌های غیر دولتی سازمان هایی مأموریت محور هستند نه انتفاعی محور؛ آن ها مستقل از دولت هستند اما ممکن است در جهت تحقق اهداف و برنامه هایشان با دولت نیز تشریک مساعی نمایند.
ـ یک سازمان غیر دولتی سازمانی غیر انتفاعی و غیر وابسته به هر نهاد دولتی است که در حوزه‌های مورد نیاز با تخصیص پول و منابع انسانی، در جهت کمک به برنامه‌های توسعه اقدام می نماید. (مقیمی، ۱۳۸۳: ۲۳)
ـ سازمان‌های غیر دولتی سازمان هایی هستند که به وسیله شهروندان یا افراد حقیقی اداره می شوند و تحت تملک آن ها هستند؛ مستقل از دولت هستند و از موقعیت معافیت مالیاتی بهره مند هستند؛ آن ها دارای حیطه ملی، منطقه ای و بین المللی هستند.
ـ سازمان‌های غیر دولتی متشکل از افرادی هستند که دارای تخصص‌های مداخله و بازدارندگی هستند. این سازمان ها ممکن است انجمن‌های حرفه ای، بنیادها، بنگاه ها و گروه‌های علاقمند به کمک بشر دوستانه، از جمله توسعه پایدار و اقدامات امدادی باشند.
ـ سازمان‌های غیر دولتی بر مبنای ارزش‌های مشترک کار می کنند نه اجبار و معامله. سازمان‌های غیر دولتی فاقد دستور کار سیاسی و یا اقتصادی هستند، زیرا نه حزب سیاسی هستند و نه بنگاه تجاری سود محور. آن ها مجودیت هایی هستند که وارد موضوعاتی می شوند که دولت و بخش بازار بازیگران مناسبی برای ورود به آن حوزه ها نمی باشند.
ـ سازمان‌های غیر دولتی تجلی‌های سازمان یافته ارزش‌های متعدد گروه ها و جوامع هستند که در یک بستر و زمینه داوطلب گرایی توسعه یافته اند. این ها مقوله مجزایی از سازمان هستند که نه دولتی هستند و نه انتفاعی.
ـ سازمان غیر دولتی یک سازمان غیر انتفاعی، داوطلبانه، خدمات محور / توسعه محور است که یا برای منافع اعضای آن کار می کند (سازمان‌های عامه ای یا گرس روت) و یا برای یک اجتماع یا جامعه خاص (یک آژانس)
ـ سازمان غیر دولتی یک سازمان توسعه اجتماعی است که توانمند شدن مردم کمک
می کند.
ـ یک سازمان یا گروهی از افراد که مستقل از هر گونه کنترل خارجی، با اهداف و مقاصد خاص برای انجام وظایفی که در جهت ایجاد تحول مطلوب در یک جامعه یا منطقه خاص می باشند، کار
می کنند. (مقیمی، ۱۳۸۳: ۲۵)
ـ سازمان غیر دولتی سازمانی است که وابسته به احزاب سیاسی نمی باشد و معمولاً در راستای کمک، توسعه و رفاه یک جامعه فعالیت می کند.
ـ سازمان‌های غیر دولتی عبارت از سازمان‌های خصوصی، غیر انتفاعی و حرفه ای می باشند که دارای یک وجهه حقوقی متمایز هستند و در راستای تحقق اهداف رفاه عمومی فعالیت می کنند. (پیر نظر، ۱۳۷۹: ۵۴)
ـ سازمان‌های غیر دولتی در بر گیرنده انجمن‌های خیریه و مذهبی هستند که سرمایه‌های خصوصی را برای امر توسعه بسیج می کنند.
ـ سازمان غیر دولتی عبارت از گروهی از شهروندان است که به دنبال افزایش آگاهی و تأثیرگذاری بر سیاست گذاری هستند.
ـ سازمان‌های غیر دولتی سازمان هایی داوطلبانه و غیر انتفاعی هستند که در قلمرو خارج از دولت و بخش تجاری خصوصی بنیان نهاده می شوند.
در حال حاضر از عبارت‌های مختلفی برای رجوع سازمان‌های غیر دولتی استفاده می شود. از جمله این مفاهیم می توان به موارد زیر اشاره کرد: (سعیدی، ۱۳۸۲: ۴۴)
ـ سازمان داوطلبانه غیر انتفاعی (Non- PRofit Voluntary Organization)
ـ سازمان خیریه (Charitable Organization)
ـ سازمان روستایی (Grassroots Oraganization)
ـ سازمان جامعه مدنی (Civil Society Organization)
ـ سازمان مستقل (Independent Organization)
ـ سازمان داوطلبی خصوصی (Private Voluntary Organization)
ـ سازمان توسعه غیر دولتی (Non – state Development Organization)
ـ سازمان‌های متکی به اجتماع (Community – Based Organization) یا اختصاراً cBo
ـ سازمان‌های مردمی (People Organizations) یا اختصاراً Pos
ـ سازمان‌های غیر دولتی سازمان یافته توسط دولت (که اختصاراً GONGO نامیده می شوند)
ـ سازمان‌های غیر دولتی سازمان یافته توسط کمک کنندگان (که اصطلاحاً DONGO نامیده
می شوند). (سعیدی، ۱۳۸۳: ۵۵)
البته، عبارت‌های دیگری نیز وجود دارند. مشکل تمام این عبارت ها آن است که دارای بار سیاسی و فرهنگی هستند. هر کدام از این مفاهیم بر یک جنبه خاص تأکید دارند و در عین حال جنبه‌های دیگر را نادیده می گیرند. به علاوه، هیچ کدام از این مفاهیم قادر نیستند کل تنوع و گستره سازمان‌های غیر دولتی را در بر گیرند.
با وجود این مشکلات در ارائه تعریف، لازم است که زبان روشن و دقیقی را در این رابطه بکار گیریم. زیرا بدون این صراحت و دقت نمی توان به ارائه تحلیل ها و توصیف‌های منطقی از سازمان‌های غیر دولتی پرداخت و به ارتقاء دانش در خصوص این سازمان ها کمک کرد.
بعضی از محققان سازمان‌های غیر دولتی برای ارائه تعریفی دقیق تر از سازمان‌های غیر دولتی تلاش کرده اند تا ویژگی‌های متمایز کننده و بنیادی این سازمان ها را شناسایی و تشریح کنند. به عنوان مثال، گیدرون، کرامر و سالامون (Gidron,2009) در کتاب خود به بعضی ویژگی‌های بنیادین این سازمان ها اشاره کرده اند که معتقدند مورد پذیرش عام هستند. بر اساس نظر آن ها اولین ویژگی بنیادی یک سازمان غیر دولتی آن است که تحت کنترل مستقیم دولت نباشد. دوم، یک سازمان غیر دولتی نباید به مثابه یک حزب سیاسی تشکیل شود. سوم، باید غیر انتفاعی باشد و اساساً برای اهداف بازرگانی یا سودجویی ایجاد نشده باشد. چهارم، یک سازمان غیر دولتی نباید یک گروه تبهکاری باشد. آن ها نباید برای دستیابی به اهداف خود متوسل به خشونت شوند.
محققان یاد شده معتقدند که این ویژگی ها مورد پذیرش عام هستند و جزو شرایط مقرر سازمان ملل متحد برای شناسایی رسمی یک سازمان غیر دولتی است. البته گاهی وقت ها این مرزها می توانند کدر شوند. می توان بعضی از سازمان‌های غیر دولتی را یافت که در عمل به یک حزب سیاسی بسیار نزدیک و مشابه هستند؛ بعضی از سازمان‌های غیر دولتی از طریق فعالیت‌های بازرگانی، به ویژه انعقاد قرادادهای مشاوره و فروش کتب و نشریات به تولید درآمد می پردازند و یا تعداد قلیلی از سازمان‌های غیر دولتی را می توان یافت که با شورش ها و تظاهرات سیاسی خشن ارتباط دارند. با این وجود، یک سازمان غیر دولتی هرگز به عنوان یک بروکراسی دولتی، یک حزب، یک شرکت، یک سازمان تبهکاری و یا یک گروه شبه نظامی تشکیل نمی شود. بر این اساس می توان یک سازمان غیر دولتی را به عنوان یک انجمن داوطلبی مستقل از افراد که به صورتی دایمی برای رسیدن به هدف یا اهدافی مشترک غیر از کسب منصب دولتی، درآمد یا اقدامات غیر قانونی با هم کار می کنند.
اگر بخواهیم این تعریف را بپذیریم، باید بدانیم که بر اساس این تعریف دانشگاه ها، بیمارستان ها، اتحادیه‌های تجاری، اتحادیه‌های کارگری و نظایر آن نیز در زمره سازمان غیر دولتی قرار می گیرند. اما بخوبی می دانیم که مثلاً وقتی بحث سازمان‌های غیر دولتی در حوزه توسعه مطرح است، این ها جزو سازمان غیر دولتی به حساب نمی آیند.

۲-۲-۲٫ ویژگی ها و مشخصه‌ های سازمان‌های غیر دولتی

شاید بهترین راه برای ارائه تعریفی روشن و جامع از سازمان‌های غیر دولتی، می توان ویژگی ها و مشخصه‌ های این سازمان ها را بر شمرد. بدین صورت قادر خواهیم بود به جای انتخاب یک تعریف از میان تعاریف ارائه شده به صورت گزینشی، تعریف مختلف را بر حسب معیارهای آن ها بیان کنیم تا در نهایت بتوانیم تعریف خاص خود را در این تحقیق بسط دهیم.